Дронькі

Дро́нькі^[1] — былая вёска ў Хвойніцкім раёне Гомельскай вобласьці. Уваходзіла ў склад Стралічаўскага сельсавету.

Дронькі
Першыя згадкі:	1512 год
Былыя назвы:	Дронкі, Дроны
Вобласьць:	Гомельская
Раён:	Хвойніцкі
Сельсавет:	Стралічаўскі
Часавы пас:	UTC+3
Геаграфічныя каардынаты:	51°38′47.1″ пн. ш. 29°52′53.8″ у. д.
Дронькі на мапе Беларусі Дронькі

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Найранейшай згадкай пра Дронькі ўважаецца зьвестка яшчэ за часоў караля польскага і вялікага князя літоўскага Жыгімонта Старога ў акце абмежаваньня Брагінскай воласьці ад 7 сакавіка 1512 году^[a] пра памежны зь ёй востраў: «...у Зварачанскія астравы праваю стараною зноў балотам бельлю ўздоўж папалам з астравамі Дронкі Курылушкі і Кажушкі ў лазу, катораю папалам уздоўж у альсы, альсамі ў Тапіла, з Тапіла ў рэчку Ціхую, з Ціхай у рэчку Цеснаўку...»^[3][b].

У апісаньні Чарнобыльскага замку 1552 года, што да Беласароцкай нядзелі^[c], адразу пасьля патужнікаў зь ліку жыхароў сёлаў Масановічы і Кажушкавічы названы нейкі Андрон^[d][5]. Магчыма, ён быў з тых Дронкаў, ад якіх паселішча і атрымала назву.

Напярэдадні падпісаньня акту Люблінскай уніі ўказам караля Жыгімонта Аўгуста ад 6 чэрвеня 1569 году Кіеўскае ваяводзтва (і Дронькі з прылегласьцямі) было далучана да Кароны Польскай^[6].

Карона Каралеўства Польскага

Згодна з тарыфам падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва 1628 года, у вёсцы Дроны, прыналежнай да Сьвята-Мікольскага Пустынскага манастыра ў Кіеве, было ўсяго два дымы – асаднага селяніна і агародніка^[7].

30 сакавіка 1688 году кароль Ян Сабескі выдаў прывілей, паводле якога вёскі Малочкі, Рудка і Пагоннае, раней прыналежныя Сьвята-Міхайлаўскаму (Залатаверхаму) манастыру ў Кіеве, аддаваліся на вечныя часы, пры ўмове нясеньня вайсковай службы, шляхцічу Стэфану Крыніцкаму. Згодна з умовамі «вечнага міру» 1686 года паміж Рэччу Паспалітай і Расеяй, левабярэжная Украіна і Кіеў заставаліся за апошняй. Крыніцы, дзедзічны маёнтак С. Крыніцкага, дасталіся Міхайлаўскаму манастыру. Манарх і кампэнсаваў шляхцічу яго страту падараваньнем былых манастырскіх вёсак^[8]. Але папярэднія пасэсары епіскап львоўскі Іосіф Шумлянскі, адміністратар Кіева-Пячэрскай архімандрыі, і брат яго Самуіл Шумлянскі, чашнік падольскі, не сьпяшаліся ад іх адступацца. Таму, калі С. Крыніцкі з панамі шляхтай Аляксандрам Казінскім, Янам Грыўскім і чэлядзю 12 чэрвеня заехалі ў падараваныя каралём вёскі^[e] і па-гаспадарску ў тых сялянаў, якіх не разагналі адразу, забралі збожжа, спустошылі борці, даніну і чынш, належныя епіскапу, прыўласьнілі, староста Беласароцкай воласьці Ян Пэнскі 19 жніўня 1688 году, ад імя епіскапа і чашніка Шумлянскіх, падаў скаргу ў Оўруцкі гродзкі суд^[9].

11 чэрвеня 1706 году оўруцкі гродзкі рэгент Даніэль Ляўкоўскі падаў скаргу ў суд на кіеўскага падчашага Крыштафа Манецкага. Апошні, трымаючы ў пасэсіі Шэпеліцкі маёнтак, у складзе якога былі і Дронькі з Пагонным, Малочкамі, аддаў яго Ляўкоўскаму ў трохгадовую (ад сьвята нараджэньня Яна Хрысьціцеля 1705 г.) арэнду за немалую суму – 4047 злотых у талерах бітых і ў чырвоных злотых. Але надалей сам Манецкі, яго слугі і чэлядзь, таксама і сужэнцы Пясецкія ўсяляк перашкаджалі Ляўкоўскаму атрымліваць з той арэнднай пасэсіі належныя прыбыткі. А яшчэ і палкоўнікі Стэфан Трашчынскі і Герцык, сотнік Дайнэка з сваімі казакамі, ідучы з-за Дняпра да Літвы, вялікія шкоды пачынілі ў добрах падаўца скаргі^[10]. 16 днём чэрвеня 1707 году датаваная скарга падчашага Крыштафа Манецкага на кіраўніка маёнткаў берасьцейскага харунжага князя Дамініка Шуйскага Зыгмунта Шукшту за зьбіцьцё ім разам з слугамі князя сялян падаўца скаргі, рабаўніцтва іх маёмасьці, патраву палёў, захоп паташу і інш. у сёлах Дронькі, Пагоннае, Малочкі на рацэ Прыпяці, нарэшце, за наезд узброенага адзьдзелу ў 500 чалавек зь сялянаў, стральцоў і казакоў Д. Шуйскага на сяло Варахобавічы, за зьбіцьцё і раненьне казака і слуг пацярпелага, за намер забіць яго самога^[11]. 11 студзеня 1723 году актыкаваны застаўны запіс кіеўскага падчашага Крыштафа Манецкага мельніцкаму войскаму Аляксандру Бандынэлі на тры сяла маёнтку Шэпелічы – Дронькі, Малочкі і (пустое селішча) Пагоннае^[12].

На 1734 год вёска Дронькі (Drunki) знаходзілася ў пасэсіі ў Кімбараўскага кляштару айцоў-цыстэрцыянаў^[13].

У 1754 годзе з 7 двароў (каля 42 жыхароў) вёскі Дронькі (Drunki) выплачваліся «do grodu» (Оўруцкага замку) 1 злоты і паўтары грошы, «na milicję» (на вайсковыя патрэбы павету і ваяводзтва) 4 злотыя і 6 грошаў^[14]. 11 жніўня 1756 году ў кнігах Оўруцкага гродзкага суда актыкаваны запіс аб уводзе абата мясцовых базылянаў Андрэя Бянецкага ў валоданьне добрамі Шэпелічы Старыя і Новыя, Пагоннае, Малочкі, Дронькі і інш.^[15].

Расейская імпэрыя

Пасьля другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Дронькі апынуліся ў межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе ўпарадкаванага Рэчыцкага павету Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году Менскай губэрні Расейскай імпэрыі^[16]. З крыніцы, заснаванай на матэрыялах рэвізіі 1795 году, вядома, што вёска Дронькі належала Оўруцкаму абацтву базылянаў у асобе іх галавы Юзафа Ахоцкага^[17].

У «Списках населенных мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 151 жыхар вёскі Дронькі зь ліку казённых сялянаў абодвух полаў быў прыхаджанінам царквы Раства Найсьвяцейшай Багародзіцы ў Аравічах^[18].

У парэформавы пэрыяд вёска належала да Дзёрнавіцкай воласьці. На пачатак 1870 году ў Дроньках — 87 мужчынскіх душ зь ліку былых дзяржаўных сялянаў, прыпісаных да аднаймённага сельскага таварыства^[19]. Згодна са зьвесткамі на 1876 і 1879 гады, Дронькі заставаліся ў прыходзе Аравіцкай царквы^[20]. Паводле перапісу 1897 года ў вёсцы Дронькі было 54 двары з 356 жыхарамі^[2]. У 1909 годзе ў паселішчы налічваўся 61 двор і 491 жыхар^[21].

Найноўшы час

9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня Берасьцейскага міру з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Нямеччына перадала паўднёвую частку Беларусі Украінскай Народнай Рэспубліцы. У адказ на гэта, 9 сакавіка Другой Устаўной граматай тэрыторыя абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. Дронькі ў складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуліся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта Украінскай Дзяржавы» гэтмана Паўла Скарападзкага^[22].

1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі, але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да РСФСР.

Заўвагі

1. Не з XVIII ст., як пісаў С. В. Марцэлеў^[2].
2. Імаверна, тады ўжо існавала і аднаймённае сяло Чарнобыльскай воласьці.
3. Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Чарнобыльская воласьць (званая калі-нікалі паветам), як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці.
4. Поўны запіс: Андрон у Гатчыну (Гатчыпу). П. Г. Кляпацкі^[4] ўважаў, што вядзецца пра патужніка Андрона ў Гажыну. Але Гажын мог належаць хіба да Оўруцкай нядзелі, побач з Антонавічамі, Смалігавічамі, Белым Берагам, а не да Беласароцкай. Магчыма, ў тэксьце публікацыі зьвестка памылкова зрушаная.
5. Тут, акрамя згаданых у каралеўскім прывілеі, названыя яшчэ і Дронкі (Дронькі).