Камень (Валожынскі раён)

Ка́мень^[1] — вёска ў Беларусі, на рацэ Каменцы. Уваходзіць у склад Івянецкага сельсавету Валожынскага раёну Менскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 518 чалавек. Знаходзіцца за 37 км на паўднёвы ўсход ад Валожына, за 46 км ад чыгуначнай станцыі Койданава.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Камень (неадназначнасьць).

Камень лац. Kamień
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Менская
Раён:	Валожынскі
Сельсавет:	Івянецкі
Насельніцтва:	518 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1772
Паштовы індэкс:	222371
СААТА:	6220843086
Нумарны знак:	5
Геаграфічныя каардынаты:	53°51′46″ пн. ш. 26°39′18″ у. д.
Камень на мапе Беларусі ± Камень Камень
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Камень — даўняе мястэчка гістарычнай Меншчыны. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаўся замак^[2] і касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла, помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры архітэктуры XVII ст.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню Камень упамінаецца ў першай палове XV стагодзьдзя як уладаньне Гедыголдавічаў. Каля 1451 году кашталян віленскі С. Гедыголдавіч заснаваў у мястэчку касьцёл. У канцы XV — першай палове XVI стагодзьдзях Камень знаходзіўся ў валоданьні Забярэскіх, якія ў 1522 годзе збудавалі тут Фарны касьцёл. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў паселішча ўвайшло ў склад Менскага павету Менскага ваяводзтва.

Касьцёл, каля 1900 г.

У другой палове XVI ст. Камень перайшоў да Кішкаў, у XVII ст. — Далмат-Ісакоўскіх, пазьней Юдзіцкіх. У 1679 годзе ў мястэчку збудавалі новы касьцёл. У 1743 годзе сярод вернікаў Каменскай парафіі ўпаміналася старалітва.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Камень апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Менскім павеце Менскай губэрні^[3]. На 1795 год у мястэчку было 49 двароў. У XVIII—XIX стагодзьдзях тут праводзіліся вялікія кірмашы. У 1-й палове XIX ст. Камень знаходзіўся ў валоданьні Салагубаў і Плявакаў, у другой палове XIX — пачатку XX ст. — Арнольдзі і Яштальд-Гаворкі. Паводле вынікаў перапісу 1897 году, у мястэчку было 116 двароў, касьцёл, малітоўны дом, багадзельня, магазын, карчма, 3 кузьні, крама і лазьня.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Камень занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Камень абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Камень апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Івянецкай гміне Стаўпецкага павету Наваградзкага ваяводзтва. За польскім часам існавалі аднайменныя мястэчка (151 двор) і 2 фальваркі (7 двароў).

У 1939 годзе Камень увайшоў у БССР. Статус паселішча панізілі да вёскі. На 1971 год тут было 234 двары, на 1997 год — 220. У 2000-я гады Камень атрымаў афіцыйны статус «аграгарадку».

• Мястэчка на старых здымках
• 
  Працэсія, 1914 г.
• 
  Званіца, да 1939 г.
• 
  Касьцёл, 1930-я гг.
• 
  Перад касьцёлам, да 1939 г.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XVIII стагодзьдзе: 1795 год — 268 чал.
• XIX стагодзьдзе: 1897 год — 713 чал.
• XX стагодзьдзе: 1921 год — 844 чал.^[4]; 1971 год — 879 чал.^[5]; 1997 год — 690 чал.^[6][7]; 1999 год — 627 чал.
• XXI стагодзьдзе: 2010 год — 518 чал.

Інфраструктура

У Камені працуюць сярэдняя школа, фэльчарска-акушэрскі пункт, бібліятэка, клюб.

Забудова

Вуліцы і пляцы

Афіцыйная назва	Гістарычная назва
1 мая вуліца	Койданаўская вуліца

З урбананімічнай спадчыны Каменю да нашага часу гістарычную назву захавала Івянецкая вуліца. Існавала таксама Налібацкая вуліца^[8].

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

За 0,4 км на паўднёвы захад ад Каменю знаходзіцца археалягічны помнік (гарадзішча і селішча часоў сярэднявечча).

• Валун Чортаў Камень
• Могілкі юдэйскія

Страчаная спадчына

• Касьцёл Сьвятых апосталаў Пятра і Паўла (1679)
• Замак (захаваліся рэшткі ўмацаваньняў)