Каранёўка (Хвойніцкі раён)

Каранёўка^[1] — вёска ў Беларусі. Уваходзіць у склад Алексіцкага сельсавету Хвойніцкага раёну Гомельскай вобласьці.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Каранёўка.

Каранёўка
трансьліт. Karanioŭka
Дата заснаваньня:	каля 1850 году
Былая назва:	Куранёўка
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Гомельская
Раён:	Хвойніцкі
Сельсавет:	Алексіцкі
Насельніцтва:	▼5 чал. (2021)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 2346
СААТА:	3254804026
Нумарны знак:	3
Геаграфічныя каардынаты:	51°57′28″ пн. ш. 29°42′54″ у. д.
Каранёўка на мапе Беларусі ± Каранёўка Каранёўка

Гісторыя

Расейская імпэрыя

Двор Міхалёў (госп. д. Михайлов) і Кунцаў Рог (Куранёўка?) на мапе Ф. Ф. Шубэрта, П. А. Тучкова сярэдзіны і другой паловы XIX ст.

Найранейшая зьвестка пра Куранёўку^[a] вядомая зь сялянскай рэвізіі 1850 году, калі вёска ў складзе маёнтку Міхалёў належала панам-братам Альфонсу і Аляксандру, сынам Альбіна, Аскеркам^[3]. У 1852 — 1861 гадах жыхары Каранёўкі^[b] Глушакі, Паўлянкі (Паўленкі), Дразды, Грабянчук, Зянок, Коршакі (Каршакі), Гарасіменка, Тромбач згадваліся ў мэтрычных кнігах Хобненскай Іаана Багаслоўскай царквы^[4].

На вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі, створанай у 1846 – 1863 гг., паміж дваром Міхалёў і сялом Алексічы, г. зн. там менавіта, дзе паўстала вёска, зьмешчана нікому невядомае 6-ці дворнае паселішча пад назвай Кунцаў Рог.

У парэформавы пэрыяд Каранёўка адміністрацыйна належала да Юравіцкай воласьці Рэчыцкага павету Менскай губэрні.

Адныя з астатніх згадак каранёўцаў у мэтрыцы Хобненскай царквы. 9 чэрвеня і 24 верасьня 1861 г.

З сакавіка 1861 году каранёўцы ўсё часьцей называныя ў мэтрычных запісах Алексіцкай Сьвята-Мікалаеўскай царквы^[c][6]. Згодна з кліравой ведамасьцю гэтай царквы за 1869 год, у Каранёўцы было 5 і 2/4 двара^[d], а жыхарамі ў іх — 22 мужчыны і 19 жанчын^[7].

На пачатак 1870 году ў вёсцы налічвалася 16 гаспадароў зь сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Маклішчаўскага сельскага таварыства. Маклішча і Каранёўка месьціліся на землях маёнтку Міхалёў паноў Александровічаў і нібыта працягвалі належаць да прыходу Хобненскай Іаана-Багаслоўскай царквы^[8]. Аднак, згодна са зьвесткамі 1876 і 1879 гадоў, жыхары абедзьвюх вёсак, як і ў 1869 г., заставаліся прыхаджанамі Алексіцкай Мікалаеўскай царквы^[9].

Яшчэ 12 чэрвеня 1871 году маёнтак Міхалёў з 3590 дзесяцінамі ўгодзьдзяў набыў ад паноў Александровічаў праваслаўны купец Іван Рыгоравіч Баглей^[10][e]. У 1888 годзе добрамі Міхалёў з 3704 дз. валодала купецкая ўдава Марфа Аляксандраўна Баглей^[f][12], адпаведна, зь ёй каранёўцам і маклішчанцам даводзілася надалей улагоджваць пазямельныя пытаньні.

Паводле перапісу 1897 году, вёску складалі 17 двароў з 95 жыхарамі^[13]. На 1909 год у Куранёўцы^[g] было 29 двароў і 102 жыхары^[14].

Найноўшы час

9 лютага 1918 года, яшчэ да падпісаньня Берасьцейскага міру з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Нямеччына перадала паўднёвую частку Беларусі Украінскай Народнай Рэспубліцы. У адказ на гэта, 9 сакавіка Другой Устаўной граматай тэрыторыя абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. Каранёўка ў складзе Юравіцкай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта Украінскай Дзяржавы» гэтмана Паўла Скарападзкага^[15].

Х. Міхалёў і в. Каранёўка на мапе 1924 г.

1 студзеня 1919 года, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Юравіцкая воласьць увайшла ў склад Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі, аднак 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі была далучаная да РСФСР.

Пасьля другога ўзбуйненьня БССР, з 8 сьнежня 1926 года Каранёўка — у Маклішчаўскім сельсавеце Юравіцкага раёну Рэчыцкай, з 9 чэрвеня 1927 года Гомельскай акругі. 10 лістапада 1927 года той далучана да Алексіцкага сельсавету. На 1930 год у вёсцы было 36 двароў з 175 жыхарамі. У 1931 годзе арганізаваны калгас^[13]. З 20 лютага 1938 года — у Палескай вобласьці з цэнтрам у Мазыры.

Напярэдадні Другой сусьветнай вайны ў Каранёўцы налічвалася 29 двароў, 112 жыхароў. У жніўні 1942 году акупанты расстралялі 10 вяскоўцаў, у чэрвені 1943 году паселішча было цалкам спаленае. Яшчэ 10 каранёўцаў загінулі і прапалі бязь вестак на франтах^[16].

З 8 студзеня 1954 года Каранёўка — у Гомельскай вобласьці. Паводле перапісу 1959 года тут было 116 жыхароў. Вёска — у складзе калгасу «Ленінскі шлях» з цэнтральнай сядзібай у Глінішчы^[13].

Насельніцтва

• 2004 год — 8 гаспадарак, 11 жыхароў^[13]
• 2021 год — 4 гаспадаркі, 5 жыхароў^[17].

Заўвагі

1. У расейскамоўнай рэвізіі менавіта так – Куренёвка. Адразу ўспамінаюцца мележавыя Курані^[2].
2. У царкоўных мэтрыках назва вёскі падавалася ў форме Коренёвка. Альбо і на трасянцы — Караніовка.
3. Апошняя згадка ў мэтрыцы Хобненскай царквы пазначана 1863 годам, калі скончыў жыцьцё хворы на сухоты 44-гадовы каранёвец Рыгор Аляксандраў Плясун^[5].
4. Так запісана ў крыніцы. Але, як засьведчыў іерэй Расьціслаў Бандарэнка, меліся на ўвазе не вясковыя сядзібы, а царкоўныя двары, кожны зь якіх мусілі складаць 4 мужчынскія душы. Колькасьць двароў, дарэчы, адпавядае паказанай для Кунцавага Рогу.
5. І. Ф. Ганжураў чамусьці зьмясьціў гэтую карысную зьвестку ў брагінскай кнізе «Памяць», хоць яна да тае часткі нашага рэгіёну дачыненьня ня мае.
6. Заставалася ўладальніцай і на 1911 (1913) год, аднак, угодзьдзі складалі ўжо 3771 дз.^[11]
7. У даведніку — деревня Куреневка.