Станіслаў Даўгайла

Станіслаў Даўгайла (? — па 1437) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, харужы земскі літоўскі (1413) і віленскі (1431—1437).

Станіслаў Даўгайла
лац. Stanisłaŭ Daŭgajła / Daŭhajła

Герб «Задора»
Асабістыя зьвесткі
Памёр	не раней за 1437[1]
Род	Даўгялы[d]
Бацькі	Герд
Жонка	Алушка
Дзеці	Юры

Імя

Асноўны артыкул: Даўгайла

Дагала (Dagalo) — імя германскага паходжаньня^[2]. Іменная аснова -даў(г)- (імёны ліцьвінаў Даўгерд, Даўгер, Даўят; германскія імёны Daugaard, Dauharjis, Dowyatt) паходзіць ад гоцкага daug 'годна', бургундзкага daugjis 'здольны, годны'^[3], а аснова -гайл- (-гал-, -гел-) (імёны ліцьвінаў Відзігайла, Інгела, Монтгайла; германскія імёны Widigail, Ingeila, Montigel) — ад гоцкага і бургундзкага gails 'жвавы, свавольны, ганарысты'^[4]. Такім парадкам, імя Даўгайла азначае «здольны да жвавасьці»^[5].

Адпаведнасьць імя Даўгайла (Даўгіла) германскаму імю Dagilo сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонда Шмітляйна, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў^[6].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Dawgali vexilliferi Wyłnensis (1 верасьня 1431 году)^[7]; Dovgal (15 кастрычніка 1432 году)^[8]; Dawgal vexilliseri Wylnensis [sigilla] (20 студзеня 1433 году)^[9]; Stanislaus alias Dowgalo (9 красавіка 1437 году)^[10]; Dowgal Gyrdowicz (24 чэрвеня 1437 году)^[11][12][13].

Біяграфія

Зь літоўскага баярскага роду, сын Герда (Гірда). Відаць, быў у сваяцтве з Валімонтавічамі^[14].

У 1413 годзе ўваходзіў у склад дэлегацыі, якую вялікі князь Вітаўт даслаў на перамовы пры разглядзе справы Бэнэдыкта Макры, выступаў як харунжы земскі літоўскі. У 1431—1437 гадох быў харунжым віленскім.

У шлюбе з Алушкай (нявысьветленага паходжаньня) меў сына Юрыя.

У 1437 годзе зрабіў наданьне Віленскай катэдры і віленскім францішканам^[14].

Мова і культура

Асноўныя артыкулы: Ліцьвіны і Русіны

У грамаце Віленскай катэдры надаў сваю зямлю Навіны (Nowiny) на дзесяць «бочак» (ad decem tunnas alias beczki)^[15]. Гэта адпавядае многім іншым тагачасным лацінскім граматам літоўскіх князёў і баяраў, дзе з азначэньнем «народны» («гутарковы») падаваліся менавіта беларускія словы^[16].