Хомск

Хомск^[2] — вёска ў Беларусі, на рацэ Ясельдзе каля Спораўскага возера. Цэнтар сельсавету Дарагічынскага раёну Берасьцейскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 1071 чалавек. Знаходзіцца за 18 км на поўнач ад места і чыгуначнай станцыі Дарагічына, на аўтамабільнай дарозе Дарагічын — Белаазёрск.

Хомск лац. Chomsk
Першыя згадкі:	1518
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Берасьцейская
Раён:	Дарагічынскі
Сельсавет:	Хомскі
Насельніцтва:	1071 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1644
Паштовы індэкс:	225620[1]
Нумарны знак:	1
Геаграфічныя каардынаты:	52°20′0″ пн. ш. 25°17′0″ у. д.
Хомск на мапе Беларусі ± Хомск Хомск
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Хомск — даўняе места гістарычнай Піншчыны (частка Берасьцейшчыны, на захадзе Палесься), колішняя сталіца графства. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучалася царква Покрыва Багародзіцы ў стылі клясыцызму, помнік архітэктуры XIX ст., зруйнаваны савецкімі ўладамі.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Адна з самых старажытных стаянак чалавека на тэрыторыі Дарагічынскага раёну разьмяшчалася непадалёк ад Хомску, ува ўрочышчы Гарадку (11—9 тысячагодзьдзі да н. э.)^[3]. Першы пісьмовы ўпамін пра Хомск як вёску ў Зьдзітаўскай воласьці датуецца 1518 годам. У 1551—1552 гадох ён атрымаў статус мястэчка.

Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Хомск увайшоў у склад Пінскага павету Берасьцейскага ваяводзтва. У розныя часы маёнтак знаходзіўся ў валоданьні Нарушэвічаў, Дольскіх, Вішнявецкіх, Агінскіх. У 1793 годзе паселішча атрымала статус места і стала цэнтрам графства.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Хомск апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, дзе стащ цэнтрам воласьці Кобрынскага павету Гарадзенскай губэрні. У пачатку XIX ст. Пуслоўскія заснавалі тут фабрыку сукна. У 1879 годзе ў мястэчку пачала працаваць паштовая станцыя.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Хомск занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Хомск абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР^[4]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Хомск апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе стаў цэнтрам гміны Дарагічынскага павету Палескага ваяводзтва^[5].

У 1939 годзе Хомск увайшоў у БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 году стаў цэнтрам сельсавету. Статус паселішча панізілі да вёскі. На 2003 год тут было 394 двары. У 2000-я гады Хомск атрымаў афіцыйны статус «аграгарадку».

• Мястэчка на старых здымках
• 
  Рынак, 1929 г.
• 
  Царква, 1929 г.
• 
  Царква, 1929 г.
• 
  Царква, 1930-я гг.

• 
  Сынагога, 1915—18 гг.
• 
  Сынагога, 1929 г.
• 
  Сынагога, 1930-я гг.
• 
  Местачковы дом, 1929 г.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1830 год — 551 муж., зь іх шляхты 6, духоўнага стану 3, мяшчанаў-юдэяў 318, мяшчанаў-хрысьціянаў і сялянаў 224^[6]; 1 студзеня 1878 году — 1425 чал. (680 муж. і 745 жан.), у тым ліку 983 юдэі^[7]
• XX стагодзьдзе: 1921 год — 1678 чал.^[8]; 1999 год — 1127 чал.
• XXI стагодзьдзе: 2003 год — 1155 чал.^[9]; 2010 год — 1071 чал.

Інфраструктура

У вёсцы працуюць дашкольная ўстанова^[10], амбуляторыя^[11] і вэтэрынарны ўчастак^[12].

Забудова

Вуліцы і пляцы

У тэлефонным даведніку 1939 году ўпамінаецца Зьдзітаўская вуліца^[13].

Эканоміка

У Хомску разьмяшчаецца сумеснае беларуска-расейскае прадпрыемства ТАА «Фрост і К».

Турыстычная інфармацыя

Страчаная спадчына

• Манастыр базылянаў (1687)
• Сынагога (XIX ст.)
• Царква (XIX ст.)