Дарагічын
горад у Беларусі From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Дарагі́чын (афіцыйная назва — Драгі́чын) — места ў Беларусі, на Ляхавіцкім канале. Адміністрацыйны цэнтар Дарагічынскага раёну Берасьцейскай вобласьці. Насельніцтва на 2018 год — 14 910 чалавек[2]. Знаходзіцца за 110 км на ўсход ад Берасьця, за 7 км ад чыгуначнай станцыі Дарагічын (лінія Берасьце — Гомель); на аўтамабільнай дарозе Берасьце — Пінск.
Дарагічын — магдэбурскае[3] места гістарычнай Піншчыны (частка Берасьцейшчыны, на захадзе Палесься), колішняя сталіца Давячораўскага графства.
Remove ads
Назва
Тапонім Дарагічын утварыўся як прыналежны прыметнік ад імя Дораг[4] або Дарожыч[5]. Дзеля адрозьненьня ад аднайменнага места на Падляшшы меў таксама назву Дарагічын Палескі[6][7].
Традыцыйная гістарычная назва места — Дарагічын[8][9][10]. Цяперашняя афіцыйная форма Драгічын (польск. Drohiczyn) зьявілася пад польскім уплывам[11]. Польскае Drohiczyn — стандартавая замена беларускага поўнагалосься польскім няпоўнагалосьсем[10]. У нарматыўным даведніку «Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь» традыцыйная гістарычная назва Дарагічын адзначаецца як прысутная ў вусных зносінах людзей.
Remove ads
Гісторыя
Вялікае Княства Літоўскае
Першы пісьмовы ўпамін пра сяло Давячоравічы (першая назва сучаснага Драгічына) зьмяшчаецца ў Літоўскай Мэтрыцы і датуецца 1452 годам. Паселішча ўваходзіла ў склад Пінскага староства і знаходзілася ў валоданьні вялікай княгіні Боны Сфорцы. Праз Давячоравічы праходзіла дарога зь Берасьця на Валынь. У 1450—1460-я гады князь пінскі Юры Сямёнавіч перадаў сваёй граматай частку даніны зь сяла на карысьць царквы ў Дружылавічах, на якую мусіла выдаткоўвацца 2 вядры мёду.
У 1552 годзе ўпамінаецца Давячораўскае войтаўства. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў паселішча ўвайшло ў склад Пінскага павету Берасьцейскага ваяводзтва. У пачатку XVII стагодзьдзя Давячоравічамі валодаў Леў Сапега, які ў 1619 годзе перадаў сяло Нявельскім. Апошнія ў 1623 годзе заснавалі царкву Прычыстай Багародзіцы і атрымалі для паселішча статус мястэчка. Пад 1655 годам яно ўпершыню ўпамінаецца як Дарагічын[12].
У 2-й палове XVII стагодзьдзя ўпамінаецца Давячоравічаўскі маёнтак, які ў апошняй чвэрці XVIІI стагодзьдзя называўся графствам. У 1749 годзе пінскі маршалак М. Ажэшка заснаваў у мястэчку францішканскі кляштар. У 1778—1779 гадох тут было 68 дамоў, а само паселішча звалася местам[12]. У 2-й палове XVIІI стагодзьдзя існавала ратуша.
Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Дарагічын апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Кобрынскім павеце. Статус паселішча панізілі да мястэчка. На 1849 год тут было 98 будынкаў. Да 1886 году каля Дарагічына збудавалі чыгуначную станцыю. Паводле вынікаў перапісу 1897 году ў мястэчку было 280 дамоў (зь іх 140 жылыя), расейскія царкоўнапрыходзкая школа і 2 народныя вучэльні, лячэбніца. Напярэдадні Першай сусьветнай вайны працавалі фабрыка саламяных капелюшоў, 2 маслабойні, завод ачысткі крэйды, млыны.
За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Дарагічын занялі войскі Нямецкай імпэрыі.
Найноўшы час
25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Дарагічын абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР[13]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Дарагічын апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе стаў цэнтрам павету Палескага ваяводзтва. У гэты час тут было 246 будынкаў.
У 1939 годзе Дарагічын увайшоў у БССР, дзе 15 студзеня 1940 году атрымаў афіцыйны статус пасёлку гарадзкога тыпу і стаў цэнтрам раёну. У Другую сусьветную вайну з 25 чэрвеня 1941 да 17 ліпеня 1944 году мястэчка знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху. 10 лістапада 1967 году Дарагічын атрымаў статус места.
- Мястэчка на старых здымках
- Капліца, 1915 г.
- Галоўная вуліца, 1916 г.
- Галоўная вуліца, 1917 г.
- Касьцёл, 1929 г.
Remove ads
Геаграфія
Экалёгія
Па катастрофе на Чарнобыльскай АЭС Дарагічын апынуўся ў сьпісе небясьпечных раёнаў з павялічаным радыеактыўным фонам. Сёньня пляма радыеактыўнага забруджаньня цягнецца Дарагічынскім раёнам трыма кроплямі з поўдня на поўнач. Пачынаецца яна з 5—7 кілямэтровай палосы ў Радаставе, звужаецца каля Дняпроўска-Бужанскага канала, зноў пашыраецца каля Палескай чыгункі і потым клінам ідзе ў Белаазёрска-Бярозаўскім кірунку[14]. Усё гэта зямля, забруджаная цэзіем-137.
Насельніцтва
Дэмаграфія

- XVIII стагодзьдзе: 1778 год — 416 чал.[12]
- XIX стагодзьдзе: 1830 год — 341 муж., зь іх шляхты 5, духоўнага стану 11, мяшчанаў-юдэяў 268, мяшчанаў-хрысьціянаў і сялянаў 57[15]; 1849 год — 167 чал.; 1878 год — 1476 чал. (702 муж. і 774 жан.), у тым ліку 176 хрысьціянаў і 1300 юдэяў[16]; 1892 год — 3475 чал.[17]; 1897 год — 2258 чал.
- XX стагодзьдзе: 1921 год — 1987 чал.; 1959 год — 3,5 тыс. чал.; 1971 год — 7,1 тыс. чал.; 1991 год — 14,6 тыс. чал.; 1993 год — 15 тыс. чал.[18]; 1997 год — 15,2 тыс. чал.[19]
- XXI стагодзьдзе: 2006 год — 15 тыс.; 2008 год — 15 тыс.; 2009 год — 14 744 чал.[20] (перапіс); 2015 год — 14 800 чал.[21]; 2016 год — 14 898 чал.[22]; 2017 год — 14 976 чал.[23]; 2018 год — 14 910 чал.[2]
Адукацыя
У Дарагічыне працуюць гімназія, 2 сярэднія, музычная, дзіцяга-юнацкая спартовая школы, 6 дашкольных установаў. Дзее Дарагічынскае дзяржаўнае ПТВ №163 сельскагаспадарчай вытворчасьці.
Мэдыцына
Мэдычнае абслугоўваньне насельніцтва ажыцьцяўляюць мескія лякарня і паліклініка.
Культура
Дзеюць кінатэатар, дом культуры, дом творчасьці дзяцей і юнацтва, 2 бібліятэкі, цэнтар моладзі «Спатканьне».
Мас-мэдыя
Выдаецца раённая газэта «Драгічынскі веснік».
Remove ads
Забудова
Вуліцы і пляцы
Афіцыйная назва | Гістарычная назва |
8 сакавіка вуліца | Хомская вуліца |
9 мая вуліца (з 8.03.1974) | Набярэжная вуліца |
Варашылава вуліца (з 8.03.1974) | Чыгуначная вуліца |
Вызваленьня вуліца (з 8.03.1974) | Усходняя вуліца |
Гастэлы вуліца (з 8.03.1974) | Мокрая вуліца |
Дзяржынскага вуліца (з 8.03.1974) | Новая вуліца |
Касмадзям’янскай вуліца (з 8.03.1974) | Паўночная вуліца |
Кастрычніцкая вуліца | Паштовая вуліца |
Леніна вуліца | Пінская вуліца (усходняя частка) Пярковіцкая вуліца (заходняя частка) |
Макарэвіча вуліца (з 8.03.1974) | Вішнёвая вуліца |
Ракасоўскага вуліца (з 8.03.1974) | Кароткая вуліца[24] |
У тэлефонным даведніку 1939 году ўпамінаецца Касьцельная вуліца[7]. Таксама існавалі вуліцы Красная, Новае Места, Папінская і Пясковая.
Remove ads
Эканоміка
Прадпрыемствы машынабудаваньня, будаўнічых матэрыялаў, харчовай прамысловасьці.
Remove ads
Турыстычная інфармацыя
Інфраструктура
Спыніцца можна ў мескім гатэлі[25].
Славутасьці
- Касьцёл Маці Божай Каралевы (1928)
- Царква Стрэчаньня Гасподняга (1862)
Страчаная спадчына
- Капліца могілкавая
- Кляштар францішканаў (1749)
Галерэя
- Краявіды Дарагічына
- Бескурганны могільнік
- Старая камяніца
Асобы
Ураджэнцы
- Ісраэль Беэры (1911—1972) — рабін
- Юры Бліноў (1975—2019) — беларускі піяніст[26]
- Ганна Кісьліцына (нар. 1967) — беларускі крытык, літаратуразнаўца
- Уладзімер Кожух (нар. 1953) — мастак
Жыхары
Непадалёк ад Дарагічына, у маёнтку Людвінова, некалькі гадоў жыла пісьменьніца Эліза Ажэшка.
Крыніцы
Літаратура
Вонкавыя спасылкі
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads