Мікалай Аладаў
беларускі савецкі кампазытар, пэдагог From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Мікала́й Ала́даў (9 сьнежня (21 сьнежня паводле новага стылю) 1890, Санкт-Пецярбург — 4 сьнежня 1972, Менск) — беларускі кампазытар і пэдагог. Народны артыст БССР (1955).[1]
Remove ads
Жыцьцяпіс
У 1910 годзе экстэрнам скончыў Пецярбургскую кансэрваторыю. У час грамадзянскай вайны працаваў ва Ўсходняй кансэрваторыі ў Казані, а з 1923 году ў Дзяржаўным інстытуце музычнай навукі ў Маскве. Уваходзіў у Беларускую песенную камісію. Прыехаў у Менск у 1924 годзе. Адзін з арганізатараў і першых выкладчыкаў Беларускага музычнага тэхнікуму і кансэрваторыі. З 1946 году — прафэсар, а ў 1944—1948 гадох — дырэктар кансэрваторыі. У 1932 годзе ўдзельнічаў у стварэньні беларускай кампазытарскай арганізацыі.[1] У гады вайны ў 1941—1944 гадох выкладаў у Саратаўскай кансэрваторыі[2].
Remove ads
Творчасьць
Працаваў у большасьці музычных жанраў. Сваімі творамі 1920-х—1930-х гадоў заклаў асновы многіх жанраў беларускае прафэсійнае музыкі: апрацоўкі народнай песьні, кантаты, вакальна-сымфанічныя паэмы, камэрна-інструмэнтальнага ансамблю, рамансу. Даў першыя ў беларускай музыцы ўзоры драматычнай (Першая, 1930) і лірыка-псыхалягічнай (Чацьвёртая, 1953—1954, і Пятая, 1956) сымфоніі. Своеасаблівасьцю жанравага вырашэньня адметная опэра «Тарас на Парнасе», вызначаная аўтарам як музычна-драматычны жарт у адной дзеі і напісаная паводле беларускіх ананімных паэмаў «Тарас на Парнасе» і «Энэіда навыварат» і паэмы В. Дунін-Марцінкевіча «Гапон».[1]
Асноўныя вобразныя галіны творчасьці — лірыка-драматычная. лірыка-псыхалягічная і жанрава-эпічная. Значнае месца ў музычнай спадчыне займаюць гумарыстыячныя і сатырычныя вобразы. Кампазытару ўласьцівыя сымфанічнасьць музычнага мысьленьня, шырокае выкарыстаньне сродкаў поліфаніі, актыўнае стаўленьне да фальклёрнага матэрыялу. Рэдактар шматлікіх музычных выданьняў (у тым ліку твораў М.Чуркіна і Р.Пукста), зьбіральнік і дасьледчык беларускага, марыйскага, чувашскага і якуцкага фальклёру.[1]
Remove ads
Мікалай Аладаў і Янка Купала
Упершыню сустрэўся з Янкам Купалам у верасьні 1923 году, калі Купала разам зь сябрамі Інбелкульту наведваў Усесаюзную сельскагаспадарчую выстаўку ў Маскве і знаёміўся ў гэты час зь літаратурнай і музычнай грамадзкасьцю расейскай сталіцы. Купала зацікавіўся творчасьцю Аладава, пасябраваў зь ім і садзейнічаў пераезду кампазытара ў Менск. Паміж сем’ямі Купалы і Аладава ўсталяваліся сяброўскія адносіны. У 1923 годзе напісаў першыя рамансы на вершы Купалы: «Бяспутнасьць», «З гальных ліп і бяроз», «Летам», якія выбраў са зборніка «Спадчына», падараванага паэтам. Паклаў на музыку шматлікія вершы Купалы.[3]
Самы буйны твор на словы Купалы — вакальна-сымфанічная паэма для 5 салістаў, хору і сымфанічнага аркэстру «Над ракой Арэсай» (1933). Упершыню твор прагучаў у выкананьні салістаў, хору і сымфанічнага аркэстру Беларускага радыё пад кіраўніцтвам Аладава 28 траўня 1935 году ў час сьвяткаваньня 30-годзьдзя літаратурнай дзейнасьці Купалы.[3]
Музычныя творы
- Сымфоніі (1921, 1930, 1951, 1953—54, 1956, 1960, 1963, 1965, 1967, 1971)
- Фортэпіянны квінтэт (1925)
- Кантата «10 год» (1927)
- Опэра «Тарас на Парнасе» (1927)
- Вакальна-сымфанічная паэма «Над ракой Арэсай» (1933)
- Зборнік рамансаў на вершы Я.Купалы і М.Багдановіча
- Сымфанічная паэма «Зь дзёньніка партызана» (1942)
- Сымфонія-баляда «У суровыя дні» (1942)
- Опэра «Андрэй Касьценя» (1947)
- Кантата «Сорак год» (1947)
- Сюіты-фантазіі для сымфанічнага аркэстру (1950)
- Канцэртныя фантазіі для скрыпкі з аркестрам (1950)
Remove ads
Публікацыі, прысьвечаныя творчасьці Янкі Купалы
- «Кожны радок прасякгуты музыкальнасьцю і настраёвасьцю» / Газэта «Літаратура і мастацтва». — 1935 год, 31 траўня.
- «Янка Купала ў музыцы» / Газэта «Савецкая Беларусь», літаратурны дадатак. — 1943, №3.
Крыніцы
Літаратура
Вонкавыя спасылкі
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads