Калькуляцыя

Калькуляцыя — гэта сістэма вылічэння ў грашовым выражэнні фактычнага або планаванага сабекошту адзінкі прадукцыі, работы або паслугі. Калькуляцыя з'яўляецца адным з асноўных інструментаў эканамічнага аналізу і фінансавага планавання ў дзейнасці прадпрыемстваў і арганізацый^[1].

Бухгалтарскі ўлік
Ключавыя паняцці
Бухгалтар • Бухгалтарскі рахунак Галоўная бухгалтарская кніга Абаротна-сальдавая ведамасць Справаздачны перыяд Уліковая палітыка Падвойны запіс • Праводка Дэбет і крэдыт • Актывы і пасівы Калькуляцыя • Сабекошт МСФС • GAAP
Фінансавая справаздачнасць
Бухгалтарскі баланс Справаздача аб прыбытках і стратах Справаздача аб руху грашовых сродкаў Справаздача аб змене капіталу Кансалідаваная • Камбінаваная
Вобласці бухгалтарскага ўліку
Улік затрат • Фінансавы ўлік • Судовая бухгалтэрыя Улік фондаў • Кіраўнічы ўлік • Падатковы ўлік Бюджэтны ўлік • Банкаўскі ўлік
Аўдыт
Фінансавы кантроль
Гэта панэль: глядзець размовы правіць

Агульная характарыстыка

Калькуляцыя цесна звязана з ацэнкай вытворчых і гаспадарчых працэсаў, бо дазваляе вызначыць, колькі рэсурсаў (матэрыяльных, працоўных, фінансавых) было выкарыстана для стварэння канкрэтнага віду прадукцыі або аказання паслугі. Яна забяспечвае кіраўніцтва прадпрыемства інфармацыяй для прыняцця кіраўніцкіх рашэнняў, планавання, цэнаўтварэння, эканамічнага аналізу і кантролю.

Функцыі і значэнне

Калькуляцыя дазваляе^[2]:

• вызначаць фактычны сабекошт прадукцыі, работ, паслуг;
• выяўляць адхіленні ад планаванага сабекошту;
• аналізаваць эфектыўнасць выкарыстання рэсурсаў;
• фармаваць цэнавыя прапановы і тарыфы;
• арганізоўваць унутраны эканамічны разлік і справаздачнасць;
• павышаць эфектыўнасць вытворчасці і канкурэнтаздольнасць.

Аб’екты і адзінкі калькуляцыі

Аб’ектамі калькуляцыі з’яўляюцца асобныя вырабы, групы прадукцыі, віды работ або паслуг. У якасці калькуляцыйнай адзінкі выкарыстоўваюцца натуральныя або ўмоўна-натуральныя вымяральнікі — тоны, штукі, метры, літры і інш^[3].

Віды калькуляцыі

• Папярэдняя калькуляцыя — складаецца да пачатку вытворчасці для вызначэння планаванага сабекошту.
• Фактычная калькуляцыя — вызначае рэальны сабекошт на падставе дадзеных бухгалтарскага ўліку.
• Планавая калькуляцыя — выкарыстоўваецца для фінансавага планавання на пэўны перыяд.
• Нарматыўная калькуляцыя — базуецца на дзейных нормах і нарматывах расходу рэсурсаў^[4].

Метадалогія і асаблівасці

Парадак калькулявання залежыць ад тэхналагічных і арганізацыйных асаблівасцей вытворчасці, абраных метадаў уліку, структуры прадпрыемства і іншых фактараў. Важную ролю ў фарміраванні інфармацыі адыгрывае кіраўніцкі (упраўленчы) улік, у рамках якога калькуляцыя выступае асновай для прыняцця аператыўных і стратэгічных рашэнняў^[3].