Сідэрый

Сідэрый (ад стар.-грэч.: σίδηρος - жалеза) - геалагічны перыяд, частка палеапратэразоя. Ахоплівае часовы перыяд ад 2,5 да 2,3 мільярда гадоў таму. Датаванне чыста храналагічнае, а не заснаванае на стратыграфіі^[1].

Геахраналагічная шкала
Эон		Эра	Перыяд
Ф а н е р а з о й		Кайназой	Чацвярцічны
			Неаген
			Палеаген
		Мезазой	Мел
			Юра
			Трыяс
		Палеазой	Перм
			Карбон
			Дэвон
			Сілур
			Ардовік
			Кембрый
Д а к е м б р ы й	П р а т э р а з о й	Неа пратэразой	Эдыякарый
			Крыагеній
			Тоній
		Меза пратэразой	Стэній
			Эктазій
			Калімій
		Палеа пратэразой	Статэрый
			Аразірый
			Рыасій
			Сідэрый
	А р х е й	Неаархей
		Мезаархей
		Палеаархей
		Эаархей
	Катархей
Крыніца

На пачатак гэтага перыяду прыпадае пік праявы палосчатых жалезістых кварцытаў. Пароды, якія змяшчалі жалеза, фармаваліся ва ўмовах, калі анаэробныя водарасці выраблялі адпрацаваны кісларод, які, змешваючыся з жалезам, утвараў магнетыт (Fe₃O₄, аксід жалеза). Гэты працэс вычышчаў жалеза з акіянаў. У канчатковым выніку, калі акіяны спынілі паглынаць кісларод, працэс прывёў да ўтварэння насычанай кіслародам атмасферы, якую мы маем на сённяшні дзень.

Гуронскае абледзяненне пачалося ў сідэрыі 2,4 млрд. гадоў назад і скончылася ў канцы рыясія, 2,1 млрд. гадоў таму.

Зноскі

1. pdf Міжнародная стратыграфічная шкала (версія за жнівень 2012) на сайце Міжнароднай камісіі па Стратыграфіі