Таганрог

Таганро́г^[2] (руск.: Таганрог) — горад (з 1775 года) у Расіі, у Растоўскай вобласці, марскі порт. Насельніцтва 264,4 тыс. чалавек (2007). Заснаваны ў 1698 годзе.

Горад
Таганрог
руск.: Таганрог
Сцяг[d] Герб
47°14′00″ пн. ш. 38°54′00″ у. д.HGЯO
Краіна	Расія
Суб’ект федэрацыі	Растоўская вобласць
Муніцыпальны раён	Таганрог|Таганрог
Кіраўнік	Q28498870?
Гісторыя і геаграфія
Заснаваны	1698
Вышыня цэнтра	30 м
Часавы пояс	UTC+03:00
Насельніцтва
Насельніцтва	▼240 055 чал. (1 студзеня 2025)[1]
Лічбавыя ідэнтыфікатары
Тэлефонны код	8634
Паштовы індэкс	347900–347960
Код АКАТП	60437000000
tagancity.ru (руск.)
Паказаць/схаваць карты
Таганрог
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Геаграфія

Горад размешчаны на беразе Азоўскага мора ў Таганрогскім заліве на паўднёва-ўсходняй частцы Міускага паўвострава. Старая частка горада размешчана на мысу Тагані Рог. Горад размешчаны на раўніннай, хвалепадобнай мясцовасці, узвышаючыся над узроўнем мора на вышыню прыкладна да 75 м. У чарце горада працякаюць два ручаі: у раёне гаю Дубкі па балцы Вялікая Чарапаха і па балцы Малая Чарапаха.

Клімат сухі, умерана-кантынентальны з лішкам цяпла і адносным недахопам вільгаці. Сярэднегадавая тэмпература паветра — +9 °C. Максімальныя тэмпературы ліпеня − да +35−40 °C, мінімальныя тэмпературы студзеня − да −30 °C. Характэрныя моцныя вятры, часам яны суправаджаюцца нагонной хваляй, якая прыводзіць да падмывання берага і апоўзняў.

Насельніцтва

Статыстыка колькасці насельніцтва з 1811 па 2025 Год Колькасць 1811 7 400 [3] 1840 22 500 [3] 1856 18 500 [3] 1863 42 400 [3] 1897 51 000 [4] 1914 68 400 [3] 1923 68 300 [3] 1926 86 000 [4] 1931 120 000 [3] 1939 188 781 [5] 1956 189 000 [6] 1959 202 062 [7] 1962 220 000 [3] 1967 245 000 [3] 1970 254 154 [8] Год Колькасць 1973 268 000 [3] 1975 272 000 [9] 1976 272 000 [10] 1979 276 444 [11] 1982 283 000 [12] 1985 286 000 [13] 1986 286 000 [10] 1987 295 000 [14] 1989 291 622 [15] 1990 292 000 [16] 1991 294 000 [10] 1992 293 000 [10] 1993 292 000 [10] 1994 291 000 [10] 1995 291 000 [13] Год Колькасць 1996 290 000 [13] 1997 291 000 [17] 1998 289 000 [13] 1999 287 600 [18] 2000 284 400 [19] 2001 280 900 [13] 2002 281 947 [20] 2003 281 900 [3] 2004 277 300 [21] 2005 273 000 [22] 2006 268 600 [23] 2007 264 400 [24] 2008 260 700 [25] 2009 257 611 [26] 2010 257 681 [27] Год Колькасць 2011 257 221 [28] 2012 256 565 [29] 2013 254 783 [30] 2014 253 587 [31] 2015 253 040 [32] 2016 251 050 [33] 2017 250 287 [34] 2018 249 848 [35] 2019 248 664 [36] 2020 248 643 [37] 2021 245 120 [38] 2024 241 557 [39] 2025 240 055 [1]

Эканоміка

Таганрог — важны прамысловы цэнтр Поўдня Расіі. Буйнейшае прадпрыемства — Таганрогскі металургічны завод: вытворчасць сталі, сталёвых труб для нафтавай і газавай прамысловасці, тавараў народнага спажывання. У горадзе развітая машынабудаўнічая прамысловасць: заводы «Чырвоны кацельшчык» (вытворчасць кацельнага абсталявання для электрастанцый), «Прэсмаш» (кавальна-прэсавае абсталяванне), «Вібрапрыбор», камбайнавы (выпуск збожжаўборачных камбайнаў), гандлёвага абсталявання, электратэрмічнага абсталявання, «Прыбой», суднарамонтны, «ТАГАЗ» (зборка легкавых і камерцыйных аўтамабіляў маркі Hyundai) і г. д. Ёсць шэраг прадпрыемстваў абароннай прамысловасці.

Таксама ёсць шэраг прадпрыемстваў хімічнай (заводы — «Тэрмапласт», лакафарбавы), лёгкай (гарбарня і іншыя) і харчовай (рыбны, мясны, кандытарскі, мукамольна-крупяны заводы) прамысловасці. У Таганрогу знаходзіцца штаб-кватэра аднаго з вядучых экспарцёраў збожжа, аграпрамысловай кампаніі «Югтранзитсервис».

Славутасці

Музей «Домік Чэхава»

• Аптэка Ідэльсона
• Архірэйскі дом
• Домік Чэхава
• Дамы Варвацы
• Дом Багдасарава
• Дом з кулямі
• Дом Лабанава
• Дом Лакіера
• Дом Лакіераў
• Дом Ласкіна
• Дом Лукіных
• Дом Намікоса
• Дом Папкова
• Дом Перэсціяні
• Дом Петруцы
• Дом Рафаіловіча
• Дом Сінодзі-Папова
• Дом Сімановіча
• Дом Сіроціных
• Дом Скамарангі
• Дом Случэнкі
• Дом Сфаэла
• Дом Цысарэнкі
• Дом Шыманоўскага
• Літаратурны музей А. П. Чэхава
• Лютэранская царква
• Музей «Горадабудаўніцтва і побыт г. Таганрога»
• Падземныя хады
• Помнік «У памяць аб рэвалюцыі 1905 года»
• Помнік А. П. Чэхаву
• Пятроўскія казармы
• Таганрогскі паштамт
• Скульптурная кампазіцыя «Чалавек у футляры»
• Чэхаўская набярэжная

Вядомыя асобы

Асноўны артыкул: Вядомыя асобы Таганрога

Антон Паўлавіч Чэхаў

• Мікалай Аляксеевіч Багараз (1874—1952) — расійскі хірург.
• Барыс Мікалаевіч Назаранка (1918—2000) — беларускі архітэктар.
• Кузьма Мікітавіч Галіцкі (1897—1973) — савецкі военачальнік, Герой Савецкага Саюза, генерал арміі.
• Васіль Андрэевіч Залатароў (1872—1964) — рускі і беларускі кампазітар і педагог.
• Фаіна Георгіеўна Ранеўская (1896—1984), савецкая актрыса тэатра і кіно.
• Канстанцін Апалонавіч Савіцкі (1844—1905) — рускі жанравы жывапісец, акадэмік.
• Міхаіл Ісаевіч Таніч (1923—2008) — савецкі і расійскі паэт-песеннік.
• Міхаіл Аляксандравіч Чалісаў (1898—1973) — вучоны-псіхіятр.
• Антон Паўлавіч Чэхаў (1860—1904) — расійскі пісьменнік, драматург, урач.
• Ігар Аляксандравіч Міхайлапула (нар. 1938) — беларускі хімік.
• Юрый Васільевіч Глазкоў (1930—2007) — фізік-оптык, доктар фізіка-матэматычных навук (1982), прафесар (1982).

Гарады-пабрацімы

•  Cherven bryag^[d], Балгарыя
•  Famagusta Municipality^[d], Кіпр (2000)^[40]
•  Адэса, Украіна
•  Антрацыт, Украіна
•  Бадэнвайлер, Германія
•  Людэншайд, Германія
•  Марыупаль, Украіна
•  Пінск, Беларусь
•  Харцызск, Украіна
•  Цзінін^[d], Кітай

Гл. таксама

• Станцыя Таганрог-2