Gásfuglar
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Gásfuglar (fræðiheiti: Anseriformes) eru ættbálkur fugla sem skiptast í þrjár ættir: hornagldaætt (Anhimidae), skjógæsaætt (Anseranatidae) og andaætt (Anatidae), sem inniheldur meðal annars gæsir, svani og endur.
Hópurinn er sérstaklega aðlagaður að lífi í eða við vatn[1], og deila því flestar tegundir einkennum á borð við sundfit á milli annarrar og fjórðu táar[2]. Flestar eru tegundirnar jurtaætur og/eða síarar, og sía smávægileg krabbadýr, dýra- og plöntusvif, úr vötnum, ám, tjörnum og jafnvel hafinu. Sumar tegundir, þeirra á meðal æðarfuglinn (Somateria molissima), borða stærri bráð sem elt er uppi eins og stærri krabbadýr, snigla og skeldýr. Til marks um skuldbindingu þeirra við vatn er vert að athuga að endur, gæsir og álftir fella nær allar fjaðrir sínar samtímis, og kallast það að vera í sárum, sem gerir þær tímabundið ófleygar. Því eru þær bundnar vatni yfir fellitímann[3].
Tegundir innan þessa ættbálks má finna um heim allan í öllum heimsálfum, að Suðurskautslandi einu undanskildu.
Áhugavert einkenni hópsins er að flestar tegundir hans hafa getnaðarlim, sem megn fuglategunda hafa glatað.
Mjög ólíkt er á milli hópa hvernig uppeldi og ummönnun foreldra er háttað. Hjá gæsum og álftum sinna báðir foreldrar ungviðinu, en hjá öndum sjá kollurnar nær alfarið um uppeldið. Þrátt fyrir þetta virðast pör halda nokkuð vel saman milli ára. Sem afleiðing af þessu eru kollur og steggir (kvenkyns og karlkyns endur) talsvert ólík í útliti. Kollurnar eru nokkuð dræmar, oftast gráar eða brúnar og falla því ágætlega inn í umhverfi sitt, á meðan steggirnir stinga meira í stúf. Þessi munur á rætur að rekja til náttúrulegs vals og kynjaðs vals. Hjá gæsum og svönum deila kynin hins vegar útliti að mestu, og oftast er aðeins smávægilegur stærðarmunur ef nokkur yfirhöfuð. Þessi útlitsmunur hópanna stafar líklega af hinni ólíku skiptingu foreldrahlutverksins meðal þeirra[4].
Remove ads
Gásfuglar á Íslandi
Í ættbálki gásfugla eru fleiri en 170 tegundir. Af þeim eru 22 tegundir sem telja má til íslenskra fugla (sjá töflu 1.). Allar eru þær meira og minna að finna um land allt, að hrafnsönd (Melanitta nigra) og húsönd (Bucephala islandica) undanskildum, en þær verpa nær eingöngu á Mývatni eða í grennd við vatnið. Aðrar tegundir, eins og skeiðönd (Anas clypeata) og grafönd (Anas acuta) er að finna víðsvegar en í litlu magni. Æðarfuglinn er eina öndin sem situr ávallt á sjó, en margar hinna tegundanna er að finna á hafi að vetrarlagi.
.jpg)
_at_Sylvan_Heights.jpg)
_I_IMG_0911.jpg)
_Photograph_by_Shantanu_Kuveskar.jpg)
Þar að auki eru tíðir gestir á borð við akurgæs (Anser fabalis) og hvinönd (Bucephala clangula) sem sjást hér á landi hvert einasta ár, en verpa allajafna ekki.+
Remove ads
Heimildir
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads