Беловиште (Тетовско)

Беловиште — село во Општина Јегуновце, во околината на градот Тетово.

Беловиште
Центарот на Беловиште
Беловиште Местоположба на Беловиште во Македонија Беловиште на карта
Координати 42°08′12″N 21°06′15″E
Општина	Јегуновце
Население	230 жит. (поп. 2021)[1]
Шифра на КО	28001
Надм. вис.	669 м
Беловиште на општинската карта Атарот на Беловиште во рамките на општината
Беловиште на Ризницата

Географија и местоположба

Населбата се наоѓа на крајниот североисточен дел на Долни Полог, на територијата на Општина Јегуновце, на југоисточната падина на Шар Планина, или како што овој простор се нарекува, Подгор. Селото е ридско, на надморска височина од 720 метри. Од градот Тетово населбата е оддалечена 23 км, а од патот Тетово-Косово 1,1 км.

Историја

Во османлиските даночни регистри на немуслиманското население од вилаетот Калканделен од 1626 - 1627 година Беловиште е запишано како село со 47 домаќинства.^[2]

Беловиште името го добило по беложолтата боја на глината што ја има на една падина над селото. Населбата е од збиен тип на куќи и со повеќе маала: Печинско, Попоско, Маркоско, Степанско, кои се меѓусебно поврзани. Над селото се наоѓа месноста Градиште со остатоци од ѕидини за кои се смета дека се од римско време.

Во XIX век, Беловиште било село во рамките на Полошката нахија во Тетовската каза на Отоманското Царство.

Во 1912 година влегува во рамките на Кралството Србија, кадешто е во рамките на општина Вратница.^[3]

Стопанство

Атарот зафаќа простор од 13,6 км2. На него пасиштата заземаат површина од 562,1 ха, на шумите отпаѓаат 464 ха, а на обработливото земјиште 257,6 ха. Селото има мешовита земјоделска функција.^[4]

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 888 —     1953 888 +0.0% 1961 809 −8.9% 1971 825 +2.0% 1981 851 +3.2%	Година Нас. ±% 1991 907 +6.6% 1994 316 −65.2% 2002 311 −1.6% 2021 230 −26.0%

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Беловиште живееле 550 жители, сите Македонци.^[5] Според секретарот на Бугарската егзархија Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Беловиште имало 600 Македонци, патријаршисти.^[6]

Во 1914 година има 796 жители.^[3]

Според Афанасиј Селишчев во 1929 година Беловиште — село во Вратничката општина и има 102 куќи со 960 жители, сите Македонци.^[7]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралство Југославија во 1931 година, селото имало 550 Македонци.^[8]

Беловиште е средно по големина село, населено со македонско население. Тоа, во 1961 година броело 809 жители, а во 1994 година 316 жители, македонско население.

Според пописот на населението на Македонија од 2002 година, селото има 311 жители, од кои 304 Македонци и 7 Срби.^[9]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 230 жители, од кои 187 Македонци, 13 Срби, 1 останат и 29 лица без податоци.^[10]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	550	600	888	888	809	825	851	907	316	311	230

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[11]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[12]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[13]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[14]

Родови

Беловиште е македонско село.

Според истражувањата од 1948 година, родови во селото се:

• Староседелци: Марковци (17 к.) ги викаат и Кантранџии. Имаат иселеници во Подбреѓе и во Романија (едно семејство); Поповци (34 к.) од нив потекнувале селските свештеници (Серафил, Стефан, Ѓоргија и Мисаил). Имаат иселеници во Скопје (две семејства) и во Белград (едно семејство); Степановци (24 к.) се делат на Куклеи, Љиљакои и Ѓокои. Имаат иселеници во Јанчиште, Бугарија (две семејства) и во Романија (едно семејство).
• Доселеници: Пејчиновци (32 к.) потекнуваат од некое место во Албанија, доселени се како православни. Пред доселувањето во Беловиште живееле во околината на Качаник (некои мислат во селото Котлина). Имаат иселеници во Јегуновце, Брвеница, Белград (едно семејство) и во Романија (едно семејство); Шукои (3 к.) доселени се од некое село во Качаничка клисура; Гроздановци (10 к.) доселени се од селото Јелошник на Шар Планина. Таму биле староседелци; Вељановци (6 к.) потекнуваат од домазет доселен од селото Старо Село, таму припаѓале на истоимениот староседелски род; Душан (1 к.) потекнуваат од домазет доселен од селото Доброште; Борис (1 к.) потекнуваат од домазет доселен од селото Требош; Божин (1 к.) потекнуваат од домазет доселен од селото Јелошник; Душан (1 к.) потекнуваат од домазет доселен од селото Селце, во Средска (денес во Косово);Сане (1 к.) потекнуваат од домазет доселен од селото Жилче; Димко (1 к.) потекнуваат од домазет доселен од селото Теарце;Терзинци (1 к.) основачот на родот по мајка дошол од селото Непроштено. Роми: Реџо (1 к.) селски ковач. Доселени од соседното село Доброште.^[15]

Општествени установи

Самоуправа и политика

Избирачко место

Во селото постои избирачкото место бр. 2127 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на здравствен дом.^[16]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 336 гласачи.^[17]

Културни и природни знаменитости

Црквата „Св. Богородица“ во Беловиште

Цркви^[18]

• Црква „Св. Петка“ - Беловиште — црква во горниот дел на селото, кај Беловишките Водопади;
• Црква „Св. Богородица“ - Беловиште -изградена е во почетокот на XX век на местото каде дотогаш постоела мала истоимена црквичка. Оваа црква има најубав живопис од сите цркви во горни Полог. Зографи биле Гавро и Страте од Осој мијачко.
• Црква „Св. Јован Крстител“ - Беловиште — црква во горниот дел на селото, кај Беловишките Водопади.

Археолошки наоѓалишта

• Градиште - утврдена населба од доцниантичкото време;^[19]
• Поле — населба од доцниантичкото време;^[20]

Редовни настани

Личности

Личности родени во Беловиште:

• Јоше Павловски (1912-1944) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
• Коце Трпчевски (1918-1944) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
• Божана Богоевска (1902-) — учесник во НОВ на Македонија
• Среќко Богоевски (1926-1944) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
• Борис Николовски (1914-1943) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
• Трипун Димитровски (1913-1944) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
• Јордан Димитровски (1918-1944) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
• Лазо Јанчевски (1927-1944) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
• Милан Стаматовски (1918-1944) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
• Трајко Кочовски (1906-1944) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
• Вела Димитриевска — учесник во НОВ на Македонија

Култура и спорт

• ФК „БСК“ — фудбалски клуб
• КК „Тигар 2003“ — карате-клуб

Галерија

• 
  Беловишка Река
• 
  Беловишка Река
• 
  Беловишка Река
• 
  Беловишка Река
• 
  Беловишка Река
• 
  Црква „Света Петка“ во Беловиште
• 
  Беловишка Река
• 
  Беловишка Река
• 
  Беловишка Река
• 
  Беловишка Река
• 
  Беловишка Река
• 
  Беловишка Река
• 
  Стари куќи во Беловиште
• 
  Стара куќа во Беловиште

Поврзано

• Беловишка Река
• Беловишки Водопади