Петре М. Андреевски

Петре Мито Андреевски (Слоештица, 25 јуни 1934 — Скопје, 25 септември 2006 ), попознат како Петре М. Андреевски — македонски поет, романописец, раскажувач и драмски автор. Се вбројува меѓу најдаровитите, а воедно и најпопуларните македонски поети и раскажувачи. Неговите приказни се честопати необични и чудно испреплетени, но во особеноста на својата упатеност кон читателот, раскрилуваат еден познат и близок свет, што го препознаваме како ехо на дамнешни, напати, темни кажувања. Во мај 2000 година, тој бил избран за редовен член на МАНУ.^[1]

Петре М. Андреевски
Роден/а	25 јуни 1934 Слоештица, Вардарска Бановина, Кралство Југославија
Починат/а	25 септември 2006(2006-09-25) (возр. 72) Скопје, Македонија
Занимање	поет, романописец, раскажувач и драмски автор, академик
Националност	Македонец
Народност	Македонец
Период	Трета генерација повоени македонски писатели
Значајни дела	Пиреј, Дениција
Деца	Сергеј Андреевски

Гробот на Петре Андреевски во с. Слоештица

Животопис

Петре М. Андреевски е роден во демирхисарското село Слоештица, во 1934 година. Основно образование завршил во родното село, гимназија во Битола, а студирал на Филозофскиот факултет во Скопје, на групата по југословенска книжевност.^[2][3] Работел во Македонската телевизија, а бил и уредник на списанието „Разгледи“. Андреевски бил член на Македонската академија на науките и уметностите, на Македонскиот ПЕН центари на Друштвото на писателите на Македонија (од 1964 година, a во 1983 година бил и негов претседател)^[4]. Петре М. Андреевски почина на 25 септември 2006 година во Скопје. По неговата смрт, на 9 октомври 2007 година, Претседателот на Република Македонија, Бранко Црвенковски, посмртно му доделил Орден за заслуги за Македонија, за исклучителниот придонес во развојот и зацврстувањето на македонскиот дух и националната самобитност.

Во 2022 година, во родното село Слоештица, била отворена Спомен-соба во негова чест.

Книжевно творештво

Творештвото на Андреевски е разновидно и опфаќа: романи, поезија, раскази, драми, есеи и детска книжевност. Неговите дела се преведени на повеќе јазици: српски, хрватски, француски, романски, англиски, шпански, јапонски итн. Во два наврати (1984 и 2002 година) биле објавени одбраните дела на Андреевски, во пет и во шест тома, соодветно.^[2]

Стихозбирки:

• Јазли (1960)
• И на небо и на земја (1962)
• Дениција (1968)
• Дални наковални (1971)
• Пофалби и поплаки (1975)
• Вечна куќа (1987)
• Лакримариј (1999)

Збирки раскази:

• Седмиот ден (1964)
• Неверни години (1974)
• Сите лица на смртта (1994)
• Боеми (посмртно)

Романи:

• Пиреј (1980)
• Скакулци (1983)
• Небеска Тимјановна (1988)
• Последните селани (1997)
• Тунел (2003)
• Бежанци (посмртно)

Книга со драми (1984), во која влегуваат:

• Време за пеење
• Богунемили

Есеи:

• Сегашно минато време (2006)

Стихозбирки за деца:

• Шарам барам
• Касни - порасни (сликовница)

Интервјуа:

• Тогаш така реков (2006)

Награди

Андреевски бил добитник на наградите: „11 Октомври“ (во 1968 година), „Браќа Миладиновци“ (двапати), „Рациново признание“ (двапати) и „Стале Попов“ (двапати).^[2][3] Романот “Пиреј“ македонската критика го прогласи за ремек-дело на македонската современа проза, а збирката “Дениција“ ја има означено како химна на космичката љубов, химна на жената и татковината и златна книга на македонскиот модернизам.

• 2007 - посмртно одликуван со Орденот за заслуги за Македонија.

Значење и влијание

На Петре М. Андреевски се посветени песната „Дални наковални“ на Васил Тоциновски^[5] и „Пиреј“ на Анте Поповски.^[6]