Слоештица

Слоештица — село во Општина Демир Хисар, во областа Железник, во околината на градот Демир Хисар.

Слоештица
Поранешниот задружен дом во селото
Слоештица Местоположба на Слоештица во Македонија Слоештица на карта
Координати 41°15′59″N 21°04′36″E
Регион	Пелагониски
Општина	Демир Хисар
Област	Железник
Население	141 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	7240
Повик. бр.	047
Шифра на КО	10031
Надм. вис.	770 м
Слоештица на општинската карта Атарот на Слоештица во рамките на општината
Слоештица на Ризницата

Селото е познато по неколкумина истакнати дејци и легендата за коњаницата на Александар Македонски.

Географија и местоположба

Стара куќа во селото Слоештица

Селото се наоѓа во југозападниот дел на Општина Демир Хисар, од десната страна на Црна Река. Селото е ридско, на надморска височина од 770 метри.^[2]

Атарот на селото зафаќа простор од 21,4 км², при што преовладуваат шумите со површина од 1.511 хектари, на обработливото земјиште отпаѓаат 330 хектари, а на пасиштата 269 хектари.^[2]

Историја

Во XIX век, Слоештица било христијанско село во рамките на Битолската каза (нахија Демир Хисар), на Отоманското Царство.

Само 1 жител на оваа населба е заведен како жртва во Втората светска војна.^[3]

Легенда

Селото е познато по својата легенда за Александар Македонски. Имено во близина на селото, постои еден карпест рид на којшто сѐ уште постојат отисоци од копитата на коњаницата на Александар Македонски. Тие се траги видени кон месноста Бела Река каде што војниците на Александар Македонски сечеле лески за копјата на фалангата.

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 878 —     1953 841 −4.2% 1961 746 −11.3% 1971 621 −16.8% 1981 535 −13.8%	Година Нас. ±% 1991 312 −41.7% 1994 299 −4.2% 2002 221 −26.1% 2021 141 −36.2%

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Слоештица имало 650 жители, сите Македонци христијани.^[4] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Слоештица имало 720 жители.^[5]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 650 Македонци.^[6]

Во текот на втората половина на XX век, од Слоештица се иселил значителен број од населението, така што, населбата преминала од средно, во мало село. Во 1961 година селото имало 746 жители, а во 1994 година 299 жители, македонско население.^[7]

Според пописот од 2002 година, во селото живееле 221 жител, сите Македонци.^[8]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живеел 141 жител, од кои 129 Македонци, 3 Албанци и 9 лица без податоци.^[9]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	650	720	878	841	746	621	535	312	299	221	141

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[10]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[11]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[12]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[13]

Родови

Слоештица е македонско село.

Според истражувањата на Бранислав Русиќ во 1952 година родови во селото:^[14]

• Староседелски и доселенички со непозната старина: Домазетовци (2 к.), Кајчовци (7 к.), Коруновци (2 к.), Кузевци (2 к.), Џајковци (4 к.), Јанкуловци (5 к.), Богевци (14 к.), Петревци (5 к.), Ѓорговци (3 к.), Ристевци (2 к.), Сивевци и Плевнешовци (21 к.), Деспотовци (2 к.), Петковци (5 к.), Митревци (8 к.), Мегленовци (8 к.), Цапарковци (13 к.), Ѓурковци (2 к.), Бојановци (1 к.) и Ночевци (6 к.)
• Доселени со позната старина: Поповци (11 к.) доселени се од селото Бабино; Илијовци (1 к.) доселени се од селото Церово; Пољанковци (1 к.) доселени се од селото Суво Грло; Трајановци (7 к.) доселени се од мијачкото село Галичник; Шврговци (4 к.) доселени се од селото Базерник; Евендиовци (2 к.) доселени се од селото Сладуево; Тренчевци (2 к.) доселени се од селото Јанковец, Преспа. Го знаат следното родословие: Алексо (жив на 45 г. во 1952 година) Тале-Стојко-Тренче, кој се доселил во селото.

Општествени установи

Гробот на писателот Петре М. Андреевски во дворот на црквата „Св. Петка“ на влезот во селото

• Основно училиште „Браќа Миладиновци“ до V одделение^[15], подрачно училиште на ОУ „Браќа Миладиновци“ - Жван

Самоуправа и политика

Селото влегува во рамките на проширената Општина Демир Хисар, на која ѝ била додадена поранешната Општина Сопотница по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото припаѓало на некогашната Општина Сопотница.

Во периодот од 1955 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Демир Хисар.

Во периодот 1952-1955, селото се наоѓало во тогашната Општина Жван, во која покрај селото Слоештица, се наоѓале и селата Вирово, Жван, Мренога, Радово, Сопотница, Суво Грло и Церово. Општината Жван постоела и во периодот 1950-1952, кога влегувале селата Жван, Мренога, Слоештица, Сопотница и Суво Грло.

Избирачко место

Во селото постои избирачкото место бр. 654 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на основното училиште.^[16]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 157 гласачи.^[17]

Културни и природни знаменитости

Главната манастирска црква „Св. Никола“ на Топличкиот манастир

Археолошки наоѓалишта^[18]

• Заврток — населба од доцноантичко време.

Цркви^[19]

• Црква „Св. Богородица“ — главна селска црква
• Црква „Св. Атанасиј“ — гробјанска селска црква
• Црква „Св. Ѓорѓи“ — манастирска црква
• Црква „Св. Илија“ — црква
• Црква „Св. Никола“ — манастирска црква на Топличкиот манастир

Манастири

• Топлички манастир — средновековен манастир

Валавици

Над селото има валавници од кои постојано гргори водата која паѓа од високо. Под валавиците често доаѓаат излетници кои постојано наминуваат да се освежат во летниот период, други доаѓаат заради планината која изобилува со шумски плодови и најубавите видови печурки. Само таму може да се најде и најретката - тартуфот.

Редовни настани

Во селото функционира ликовна колонија на „Art Point - Gumno“ која е непрофитна организација сместена во селото. Нивните активности се фокусирани на уметностите, културата, грижа за животната средина и за локалниот економски развој на горнодемирхисарскиот регион.

Во селото Слоештица, секоја година, на 28 август, се одржува манифестацијата „Славење на пирејот“ во спомен на писателот Петре М. Андреевски.^[20]

Личности

• Петре М. Андреевски — поет, романописец, раскажувач и драмски автор.
• Јордан Плевнеш — писател
• Љубе Цветановски — поет, новинар и патописец
• Владо Цветановски — режисер
• Сергеј Андреевски — сликар
• Стеван Силјановски — прв градоначалник на општина Демир Хисар, политичар
• Владо Поповски — политичар
• Љупчо Сивески — поет
• Петре Сиљанов Кочовски — македонски револуционер од ВМОРО.^[21]
• Иван Мицев Божинов — македонски револуционер од ВМОРО.^[22]
• Јоше Петрев Мегленовски — македонски револуционер од ВМОРО.^[23]
• Толе Гогиев Митревски — македонски револуционер од ВМОРО.^[23]
• Мице Вељанов Мравевски — македонски револуционер од ВМОРО.^[23]
• Сиљан Цветанов Селвиовски — македонски револуционер од ВМОРО.^[24]
• Павле Стојков Тренчевски — македонски револуционер од ВМОРО.^[24]
• Тодор Милошов Попов — македонски револуционер од ВМОРО.^[25]
• Анѓеле Милошов Поповски — македонски револуционер од ВМОРО.^[25]
• Танаско Милошов Поповски — македонски револуционер од ВМОРО.^[25]
• Вељан Цветан Јанкуловски — македонски револуционер од ВМОРО.^[26]

Култура и спорт

• годишна културна манифестација „Славење на пирејот“ во чест на Петре М. Андреевски^[27]

Иселеништво

Постари иселеници до 1952 година од селото имало во Битола (6 семејства), Бугарија (2 семејства), Србија (9 семејства), Скопје (1 семејство) и во Романија (2 семејства).^[14]