Kosowo

Republika Kosowa
Republika e Kosovës[1]
Република Косовo / Republika Kosovo
Flaga	Herb
	Hymn: ; Evropa[2] / Европа[3] ; (Europa[4])
Język urzędowy	albański, serbski
Stolica	Prisztina
Ustrój polityczny	demokratyczny
Typ państwa	republika parlamentarna/region autonomiczny Serbii pod zarządem międzynarodowym[uwaga 1]
Głowa państwa	prezydent Vjosa Osmani
Szef rządu	premier Albin Kurti
Powierzchnia ; • całkowita	; 10 887[1] km²
Liczba ludności (2019); • całkowita ; • gęstość zaludnienia; • narody i grupy etniczne	; 1 920 079; 176,3 osób/km²; 92% Albańczycy[1]; 5,3% Serbowie; 2,7% inne
PKB (2018); • całkowite ; • na osobę	; 22,15 mld USD; 11 535 USD
PKB (PSN) (2017); • całkowite ; • na osobę	; 19,6 mld[5] dolarów międzynar.; 10 515[5] dolarów międzynar.
Waluta	1 euro = 100 centów (EUR, €)
Niepodległość; * ogłoszona; * uznana²	od Serbii; 17 lutego 2008; przez 98 państw świata[6]; (nieuznawana przez ONZ)[uwaga 2]
Religia dominująca	Islam
Strefa czasowa	UTC +1
Kod samochodowy	RKS[7]
Kod telefoniczny	+383
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Wiadomości w Wikinews
	Cytaty w Wikicytatach
	Hasło w Wikisłowniku

Kosowo, Republika Kosowa[8] (alb.: Kosova / Kosovë, Republika e Kosovës; serb.: Косово, Kosovo, Република Косовo, Republika Kosovo) – terytorium sporne w południowej Europie ze stolicą w Prisztinie i państwo częściowo uznawane na arenie międzynarodowej (patrz: lista państw formalnie uznających niepodległość Kosowa), które ogłosiło swoją niepodległość 17 lutego 2008 roku.

Quick facts: Język urzędowy, Stolica, Ustrój polityczny, T... ▼

Do końca 2019 roku kraj ten był uznawany przez 98 państw[9], 23 z 27 Unii Europejskiej i 24 z 30 NATO. Od zakończenia wojny domowej jest to protektorat administrowany przez ONZ (Tymczasowa Misja Administracyjna Narodów Zjednoczonych w Kosowie, szerzej znana pod angielskim skrótowcem UNMIK) przy pomocy wojsk NATO (KFOR)[10].

Liczba krajów, które uznały Republikę Kosowa, spadła poniżej 100. Według rządu serbskiego, do 13 listopada 2019 r. 17 krajów wycofało uznanie niepodległości Kosowa: Komory, Surinam, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca, Gwinea Bissau, Burundi, Liberia, Lesotho, Grenada, Madagaskar, Dominika, Papua-Nowa Gwinea, Wyspy Salomona, Palau, Republika Środkowoafrykańska, Togo, Ghana i Nauru[11][12].

Władze Serbii, które uważają Kosowo za prawną część terytorium Serbii i są w tej kwestii popierane przez część państw, stosują nazwę Prowincja Autonomiczna Kosowo i Metochia (alb.: Kosovë e Metohi, Kosovë dhe Metohi oraz Krahina Autonome e Kosovës dhe Metohisë; serb.: Косово и Метохија, Kosovo i Metohija oraz Аутономна покрајина Косово и Метохија, Autonomna pokrajina Kosovo i Metohija).

Kosowo leży na południowy zachód od faktycznego terytorium Republiki Serbii. Region zamieszkany jest obecnie w przeważającej części przez Albańczyków, jednak od XII do XIV/XV wieku związany był z władzą Serbów. Według antropologów Serbowie przybyli na nizinne obecnie zasiedlone przez nich tereny w VI–VIII wieku, po czym stopniowo wyparli Ilirów w okoliczne tereny górskie. Dalsze zmiany nastąpiły pod rządami tureckimi, doprowadzając do powstania złożonej struktury etnicznej. Uchodźstwo Serbów (zwłaszcza w XVIII w.) i stopniowy napływ Albańczyków z południa stanowiły ważne elementy tego procesu. Albańczycy, stanowiący dzisiaj zdecydowaną większość ludności Kosowa, zamieszkują także Albanię, północną i zachodnią Macedonię Północną, Czarnogórę, a w znacznie mniejszych liczbach Serbię, Chorwację, Bośnię i Hercegowinę, oraz Grecję i Włochy[13].

Kosowo stanowi punkt sporu pomiędzy ludnościami serbską i albańską, zamieszkującymi jego teren.

Z punktu widzenia prawa międzynarodowego i zgodnie z rezolucjami ONZ Kosowo jest postrzegane przez jedne państwa jako część Serbii, a przez inne jako osobne państwo[14][15][16]. Kwestię zgodności deklaracji niepodległości Kosowa z prawem międzynarodowym jednoznacznie ustalił Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w Hadze 22 lipca 2010, opiniując głosami 10:4, że deklaracja niepodległości nie była nielegalna, ponieważ nic w prawie międzynarodowym nie zabrania takich deklaracji[17][18].

Zmiany statusu Kosowa nie udało się uzgodnić na forum ONZ ani w wyniku międzynarodowej mediacji. Na przeprowadzonej 17 lutego 2008 sesji parlamentu Kosowa w Prisztinie zadeklarowano zerwanie dotychczas istniejących związków z Serbią i ogłoszono niepodległość kraju. Według stanu z 19 maja 2022 na arenie międzynarodowej Kosowo zostało uznane przez 97 państw (oraz, bez wzajemności, przez Tajwan)[19].

Do 1992 r. władze Jugosławii używały w Kosowie flagi Albanii z żółtą gwiazdą w lewym, górnym rogu. Do 17 lutego 2008 Kosowo nie posiadało własnej flagi.

15 grudnia 2022 roku Kosowo złożyło formalny wniosek o członkostwo w Unii Europejskiej.[20]