سکېنډيوم

سکېنډيوم (په انگرېزي: Scandium) له کیمیاوي عناصرو څخه یو دی چې په تناوبي جدول کې د Sc سمبول او ۲۱ اتمي شمېرې په وسیله ښودل شوی دی.

Scandium,  ₂₁Sc

عمومي خواص
Pronunciation	/ˈskændiəm/ SKAN-dee-əm
Appearance	silvery white
Scandium په دوراني جدول کې
– ↑ Sc ↓ Y calcium ← scandium → titanium ‍
اټومي شمیره (Z)	21
گروپ, پیریود	group 3, period 4
بلاک	d-block
Element category	transition metal
معياري اټومي وزن (Ar)	کينډۍ:Val[۱]
Electron configuration	[Ar] 3d1 4s2
Electrons per shell	2, 8, 9, 2
فزیکي خواص
حالت (at STP)	جامد
دويلې کيدو ټکى	1814 K ​(1541 °C, ​2806 °F)
يشنا ټکی	3109 K ​(2836 °C, ​5136 °F)
Density near r.t.	2.985 g/cm3
when liquid, at m.p.	2.80 g/cm3
Heat of fusion	14.1 kJ/mol
Heat of vaporization	332.7 kJ/mol
Molar heat capacity	25.52 J/(mol·K)
Vapor pressure P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 1645 1804 (2006) (2266) (2613) (3101)
اټومي خواص
Oxidation states	3, 2,[۲] 1[۳] ​(an amphoteric oxide)
Electronegativity	Pauling scale: 1.36
Ionization energies	1st: 633.1 kJ/mol 2nd: 1235.0 kJ/mol 3rd: 2388.6 kJ/mol (more)
Atomic radius	empirical: 162 pm
Covalent radius	170±7 pm
Van der Waals radius	211 pm
Miscellanea
Crystal structure	​hexagonal close-packed (hcp) Hexagonal close packed crystal structure for scandium
Thermal expansion	α, poly: 10.2 µm/(m·K) (at r.t.)
د تودوخې تېرېدنه	15.8 W/(m·K)
Electrical resistivity	α, poly: 562 nΩ·m (at r.t., calculated)
Magnetic ordering	paramagnetic
Magnetic susceptibility (χmol)	+315.0·10−6 cm3/mol (292 K)[۴]
Young's modulus	74.4 GPa
Shear modulus	29.1 GPa
Bulk modulus	56.6 GPa
Poisson ratio	0.279
Brinell hardness	736–1200 MPa
CAS Number	7440-20-2
History
Naming	after Scandinavia
Prediction	Dmitri Mendeleev (1871)
Discovery and first isolation	Lars Fredrik Nilson (1879)
Main isotopes of scandium
آيسو­ټوپ Abun­dance نیم ژوند (t1/2) Decay mode Pro­duct کينډۍ:Infobox element/isotopes decay3 45Sc 100% stable کينډۍ:Infobox element/isotopes decay2 کينډۍ:Infobox element/isotopes decay2 کينډۍ:Infobox element/isotopes decay2
view • talk • edit | references | in Wikidata

مشخصات

سکینډیم یو سپین ، معتدل نرم فلز دی دا په هوا کې کافي مستحکم دی مګر په تدریجي ډول به یې رنګ له سپین څخه ژیړ appearanceته بدل شي ځکه چې په سطحه د Sc2O3 آکسایډ رامینځته کیدو له امله.

تاریخچه

سکینډیم په 1879 کې د لارس ایف نیلسن لخوا د سویډن په اپسالا کې کشف شو.نیلسن د ځمکې نادره عناصرو مطالعه کوله ، هڅه یې کوله د یټربیم د منرالونو اکسینایټ او ګادولینټ څخه جلا کړي.فلزي سکینډیم لومړی په 1937 کې د فشر او د هغه همکارانو لخوا چمتو شوی وه.

مرکبات

سکینډیم په ځمکه کې خورا نادر عنصر دی چې شاوخوا 50 مه خورا عام عنصر دی.دا عموما یوازې په لږ مقدار کې په منرالونو کې موندل کیږي.دلته یوازې یو څو منرالونه شتون لري چې د سکینډیم مناسب غلظت لري پشمول د ګادولینټ ، تورتویتایټ ، او یوکسینایټ.

د استعمال ځایونه

د سکینډیم عمده کارونې د سپورت توکو لپاره او د لوړ شدت فلزي هالیډ لیمپونو کې د المونیم میشته الیاژونو لپاره د الیاژ اضافه کونکي په توګه دي. کله چې د المونیم او المونیم میشته الیاژونو سره الیاژ کیږي ، سکینډیم د لوړ تودوخې غلو وده محدودوي. Boiling point: 2,836 °C (5,137 °F)د جوش نقطه Melting point: 1,541 °C (2,806 °F) ولیکیدو نقطه Atomic weight: 44.95591 اټومي وزن