1603.

Godina 1603 (MDCIII) bila je redovna godina koja počinje u srijedu po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u subotu po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

Ovo je članak o godini 1603.

Kratke činjenice Milenijum:, Vjekovi: ...

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	16. vijek – 17. vijek – 18. vijek
Decenija:	1570-e 1580-e 1590-e – 1600-e – 1610-e 1620-e 1630-e
Godine:	1600 1601 1602 – 1603 – 1604 1605 1606

Kratke činjenice

1603.. po kalendarima
Gregorijanski	1603.. (MDCIII)
Ab urbe condita	2356.
Islamski	1011–1012.
Iranski	981–982.
Hebrejski	5363–5364.
Bizantski	7111–7112.
Koptski	1319–1320.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1658–1659.
• Shaka Samvat	1525–1526.
• Kali Yuga	4704–4705.
Kineski
• Kontinualno	4239–4240.
• 60 godina	Yin Voda Zec (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11603.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

6. 1. - Spahijska pobuna u Carigradu zbog lošeg vođenja rata protiv Dželalijskih pobunjenika, tokom sastanka sa sultanom Mehmedom III ubijeni Gazanfer-aga i Osman-aga, vođe belih odn. crnih evnuha; bivši zamenik vezira Saatči Hasan-paša se spasio obelodanjivanjem pisma kojim je Safiye Sultan zabranila informisanje sultana^[1].
- Zatim se pobunili janičari na zimovniku u Beogradu, krenuli na Stambol i razbili spahije^[2].
januar, krajem - Mlečani zauzeli dubrovačko Lastovo (do 1606)^[3].
25. 2. - Holandsko-portugalski rat: Holandska istočnoindijska kompanija zarobila kod Singapura portugalsku karaku Santa Catarina sa bogatim tovarom.
ožujak - Anadolski pobunjenik Deli Hasan Karajazidži postavljen za beglerbega u Bosni^[3]; on kreće da ratuje u Ugarskoj a u Bosnu šalje ćehaju^[4].
mart - Pobuna u Baliću kod Klisa kada je Mehmed-begova pratnja napala žene - skoro sva pobijena. U buni su učestvovali i neki muslimani, ali ubrzo je ugušena a Mehmed-beg postao bosanski paša^[5].
- U sledećih dvadesetak godina iz Dalmacije se iselilo možda 10.000 kuća, što obuhvata i Bunjevce; opusteće manastiri Dragović i Krupa^[3].
24. 3. - Umrla kraljica Engleske i Irske Elizabeta I., nasleđuje je rođak i kralj Škotske James I Stuart, čime nastaje personalna Unija kruna.

24. 3. - Tokugawa Ieyasu dobio od cara titulu šogun, čime počinje Tokugawa šogunat (Edo period) do 1868.
31. 3. - Mellifontski ugovor okončava Devetogodišnji rat u Irskoj, Hugh O'Neill, Earl of Tyrone se potčinio engleskoj kruni.
april - Mózes Székely digao pobunu u Erdelju protiv tiranskog habsburškog generala Giorgia Baste, u maju se proglasio za kneza (njegovi tatarski saveznici su brutalni, napada ga vlaški vojvoda Radu Șerban).
april - Uskoci opljačkali sela oko turskog Herceg Novog^[5].
30. 4. - Tomo Erdedi na saboru prihvatio čast kapetana kraljevstva^[6].
maj - Uskoci opljačkali okolinu Zadra, na Murteru vratili Turcima imovinu u zamenu za 500 talira; slede napadi na okolinu Makarske, dolinu Neretve i oko Šibenika^[5].
Iza 14. 5. - Umjesto Ivana Sigismunda Herbersteina novi general slavonske krajine je barun Sigismund Fridrik Trautmansdorf^[7].
17. 7. - Umro erdeljski knez Mózes Székely, biće biran Gabrijel Betlen^[8].
19. 7. - Walter Raleigh uhapšen zbog umešanosti u Glavnu zaveru protiv kralja Jamesa.
25. 7. - James I krunisan za engleskog kralja.
kolovoz - Brojni trgovci iz Srbije i Bosne bježe u Split usljed pljačkanja Deli Hasanovog ćehaje^[4].
5. 9. - Na erdeljskom saboru u Devi Giorgio Basta proglasio sve okupljene plemiće za izdajnike za šta je kazna smrt i konfiskacija^[8].
septembar - Vreme nevolja: kod Moskve razbijena ustanička vojska atamana Hlopka.
29. 9. - Russworm razbio Turke na velikom dunavskom otoku kod Budima (Deli Hasan izgubio većinu ljudi), ubrzo zatim osvaja tvrđavu Hatvan^[6].
4. 10. - Pogubljen veliki vezir Jemišči Hasan-paša.
oktobar - Pobuna Sangleya (Kineza) na Filipinima brutalno ugušena.
21. 10. - Osmansko-safavidski rat (1603-1618): Abas Veliki povratio Tabriz posle 18 godina osmanske vlasti; zimovaće u Jerevanu^[9].
jesen - zima - Deli Hasan došao u Banju Luku, proganja Bosance jer su otjerali njegovog pouzdanika, na šta ovi dižu bunu i proglašavaju Sefer-bega za pašu^[4].
22. 12. - Mladi Ahmed I je novi osmanski sultan - prekida s običajem bratoubistva pod uticajem majke Handan Sultan, kraj uticaja njegove bake Safiye Sultan. Njegov stariji brat Šehzade Jahja će do smrti 1649. pokušavati da se domogne prestola.

Tokom/tijekom godine

Uskoci napadaju turske posede od Like do Boke Kotorske.
Rumuni i Srbi pod vođstvom Deli Marka suzbili Mojsija Sekelja u Erdelju^[3].
Dukađinci se ponovo digli protiv Turaka^[3].
Zbog doseljenih "Rašana" traje spor između Zrinskih i Frankopana s jedne i generala Kisela i nadvojvode Ferdinanda s druge strane^[7]; General Kisel tvrdi nadvojvodi da ima pravo na frankopanska imanja oko Ogulina jer je na njima na svoj trošak naselio "vlahe" (spor kasnije rešen u korist Frankopana)^[10].
Šimun Bratulić imenovan za zagrebačkog biskupa (do 1611).
Richard Knolles objavio Generall Historie of the Turkes: među Srbima se još uvek pevaju pesme o despotu Đurđu kao o "opakom" despotu^[11].
Johann Bayer izdao zvezdani atlas Uranometria, prvi koji opisuje celu nebesku sferu.
U Rimu osnovana Accademia dei Lincei, prva akademija nauka u Italiji.
Marin Getaldić izvodi pokuse.
Osmansko carstvo: sultan Mehmed III ubio najstarijeg sina Mahmuda, janičari opljačkali Damask.
Sasvim napušten Cesargrad, nakon izgradnje Novih Dvora Klanječkih.
Samuel de Champlain prvi put bio u Kanadi, u krznarskoj ekspediciji François Gravé Du Ponta.
Ruska glad (1601-03).
Zbačen etiopski car Jakob, postavljen Za Dengel.
Sijamsko-kambodžanski rat: sijamski car Naresuan postavio marionetu za vladara Kambodže.

Događaji

Tokom/tijekom godine

Rođenja

Smrti

Reference

Wikiwand - on