Дзямідаў

Дзямі́даў^[1] — вёска ў Галоўчыцкім сельсавеце Нараўлянскага раёну Гомельскай вобласьці Беларусі.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Дзямідаў (неадназначнасьць).

Дзямідаў
трансьліт. Dziamidaŭ
Дата заснаваньня:	перад 1548 годам
Былая назва:	Валкоўшчына, потым Дзямідавічы
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Гомельская
Раён:	Нараўлянскі
Сельсавет:	Галоўчыцкі
Насельніцтва:	▼281 чал. (2009)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 2355
Паштовы індэкс:	247818
Нумарны знак:	3
Геаграфічныя каардынаты:	51°39′32″ пн. ш. 29°16′6″ у. д.
Дзямідаў на мапе Беларусі ± Дзямідаў Дзямідаў
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Згадка пра Дзямідавічы ў 1552 г.

Дзямідавічы ў канцы XVI ст. на Генэральнай мапе Вялікага гістарычнага атлясу Баларусі.

У апісаньні воласьці Мазырскага замку 1552 году сказана пра наданьне сяла Дзямідавічы Багуціцкай нядзелі^[a] каралём Жыгімонтам Старым (†1 красавіка 1548 г.) манастыру Сьвятога Мікалая Пустынскага ў Кіеве^[b], ды што ад таго часу^[c] 7 гаспадароў сяла перасталі выконваць замкавыя павіннасьці^[4]. Пра сяло Дзямідаў на рацэ Славечне, але як уласнасьць Пячэрскага манастыра ў Кіеве, паведамляецца ў вопісе рухомай і нерухомай маёмасьці, калі на пасаду яго архімандрыта ў 1593 годзе заступаў Нікіфар Тур^[5].

Вёскі Дзямідавічы і Галоўчыцы Антонаўскага маёнтку ў 1604 г.

Жыхары Дзямідавічаў у інвэнтары 1628 г.

Надалей вёска Дзямідавічы згаданая ў судовым дэкрэце ад 26 ліпеня 1604 году, складзеным паводле скаргі пана Яна Юндзіла да суседа пана Лукаша Сапегі. Падаўца абвінаваціў пазванага ў насланьні падданых маёнтку Антонава зь вёсак Галоўчыцы і Дзямідавічы на вёску Добрынь пацярпелага і забраньне адтуль збожжа, авечак, валоў, коней. 10 траўня 1613 году пані Зофія Кміцянка, жонка Лукаша Сапегі, саступіла Кіева-Пячэрскаму манастыру вёску Радзін, блізкую да прыналежных яму Аравічаў, за частку вёскі Валкоўшчына альбо Дзямідавічы^[d] над ракой Славечнай^[6].

У 1627 годзе Андрэй Сапега за 3 500 злотых саступіў «wieczystem prawem» ленныя добры Антонаў з аднайменнай вёскай, а таксама Дзямідавічамі, Карпавічамі, паловай Галоўчыцаў і іншымі ў Мазырскім павеце пану Юзафу Корсаку, старосьце дзісьненскаму^[7]. У адпаведным інвэнтары, складзеным у наступным 1628 г., засьведчана, што ў Дзямідавічах налічвалася 29 дымоў, а іх гаспадары ці не ўпершыню названыя па імёнах і прозьвішчах^[8].

5 траўня 1659 году, калі ішла цяжкая вайна паміж Рэччу Паспалітай і Масковіяй, кароль Ян Казімер пацьвердзіў вялебнаму Феафану Крэхавецкаму пасаду галавы Оўруцкай архімандрыі, атрыманую ад мітрапаліта Сыльвэстара Косава, а разам і валоданьне прыналежнымі да яе вёскамі Галоўчыцы і Дзямідавічы ў Мазырскім павеце. 12 верасьня 1682 году тое ж пацьвердзіў наступнаму архімандрыту вялебнаму Сыльвэстару Твароўскаму кароль Ян Сабескі^[9].

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Галоўчыцы, Дзямідавічы, Смалегавічы на схематычным пляне Рэчыцкага павету 1800 г.

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Дзямідавічы апынуліся ў межах Расейскай імпэрыі, ад 3 траўня 1795 году ў адноўленым Мазырскім павеце Менскага намесьніцтва, з 12 сьнежня 1796 губэрні, з 29 жніўня 1797 году далучаны да Рэчыцкага павету той самай Менскай губэрні.

Найноўшы час

9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісання Берасьцейскага міру з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Нямеччына перадала паўднёвую частку Беларусі Украінскай Народнай Рэспубліцы. У адказ на гэта, 9 сакавіка Другой Устаўной граматай тэрыторыя абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. Дзямідавічы ў складзе Нараўлянскай воласьці, аднак, апынуліся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта Украінскай Дзяржавы» гэтмана Паўла Скарападзкага^[10].

Асобы

• Юры Жыгамонт (нар. 1968) — беларускі актор і журналіст.
• Іван Дуда (нар. 1936) — беларускі акушэр-гінэколяг, доктар мэдыцыны, прафэсар

Насельніцтва

Забудова

Заўвагі

1. Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Мазырская воласьць, як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці^[2].
2. А значыць, спачатку не шляхецкая ўласнасьць, насуперак таму, як пісаў С. В. Марцэлеў^[3]
3. Ад якога — ня ўказана.
4. У «Описании архива...» растлумачана, што раней вёска мела назву Валкоўшчына, а ўжо пасьля – Дзямідавічы.