Мантыгерд

Мантыгерд (? — да 1410) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, намесьнік полацкі (1396). Пачынальнік роду Мантыгердавічаў.

Мантыгерд
лац. Mantygierd / Mantyhierd

Асабістыя зьвесткі
Памёр	не раней за 1396 і не пазьней за 1410[1]
Дзеці	Ганус, Алехна, Пётар

Валодаў вёскамі каля Салечнікаў (лякалізаваная побач у крыжацкім помніку «Паведамленьні аб літоўскіх дарогах» Iwanendorff, магчыма, была вёскай яго сына Гануса^[2]).

Імя

Асноўны артыкул: Мантыгерд (імя)

Мундгерд (Mundgerd^[3], Mundgærðr^[4][5], Mundgerdr) — імя германскага паходжаньня^[6]. Іменная аснова -мунд- (-мунт-, -монт-) (імёны ліцьвінаў Валімонт, Жыгімонт, Скірмунт; германскія імёны Walmont, Sigimunt, Sciremunt) паходзіць ад германскага *mundô 'рука, абарона, крэўнасьць'^[7] або гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'^[8], а аснова -гард- (-герд-, -герт-) (імёны ліцьвінаў Альгерд, Вісігерд, Тэўтыгерд; германскія імёны Algardus, Wisgeard, Teutgerdis) — ад гоцкага gairdan 'падпяразваць' (пераноснае 'ахоўваць'), garda 'агароджа' (пераноснае 'ахова, бясьпека')^[9]. Такім парадкам, імя Мантыгерд азначае «гарлівасьць аховы» (тое ж, што і імя Гердымонт)^[10].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: от намесника от полочького от Монтигирда (1394—1396 гады)^[11]; Muntighert^[12] (1396 або 1397 год^[13]); unser hawptman Muntigirde (23 студзеня 1397 году)^[14]; mit unserm namezdnyken Muntigirden (30 студзеня 1397 году)^[15]; Montegherden of ghesad unde is nene namestnek mer (1399 год)^[16]; Montogerd (1401 год)^[17]; Mantedirg^[2]; Montigerd, patri praefati Petri (14 студзеня 1447 году)^[18].

Біяграфія

Зь літоўскага баярскага роду. Меў свой герб яшчэ ад Гарадзельскай уніі.

Быў намесьнікам полацкім у 1396 годзе. У крыжацкім помніку «Паведамленьні аб літоўскіх дарогах» (складзены між 1384 і 1401 гадамі) упамінаецца Mantigirdendorf^[19] (Mantegirdindorf^[20]). У 1410 годзе быў ужо нябожчыкам, бо ў дакумэнце Вітаўта як сьведка выступае Olechno filius olim Montigerdi. Упамінаецца ў памянной кнізе брацтва касьцёла Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі ў Кракаве^[21].

Меў сыноў Гануса, Алехну і Пятра.

Мова і культура

Асноўныя артыкулы: Ліцьвіны і Русіны

Змацаваў ліст да места Рыгі (каля 1396 году) пячацьцю з рускім надпісам^[22][23]:

МОН… Д…