Жыгімонт
старонка-неадназначнасьць у Вікімэдыі From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Жыгімонт (Сігісмунд, Зігемунд, Зігемунт, Зыгмунд, Жыгмонт, Сымонд, Зымонт, Жымонт, Сымунт, Сімонт, Жыкмонт, Жыкімонт, Зікмант, Жыдзімонт) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча Жы́гмант.
Remove ads
Паходжаньне
.jpg)
Зігімунд, Зігімунт, Зігісмунд, Зігісмонд або Зімунд, пазьней Зыгмунд, Зыгмант, Жыгмант або Сімонт (Sigimund, Sigimunt, Sigismund, Sigismondus[2], Simund, Siegmund, Zygmont[3], Żygmont[3], Symont[4]) — імя германскага паходжаньня[5]. Іменная аснова сіг- (зыг-, зег-) (імёны ліцьвінаў Зігібут, Зыгел, Зыгер; германскія імёны Sigibot, Sigel, Siger) паходзіць ад гоцкага і бургундзкага sigus 'перамога'[6], а аснова -мунд- (-мунт-, -монт-) (імёны ліцьвінаў Монтгерд, Валімонт, Скірмунт; германскія імёны Mundgerd, Walmont, Sciremunt) — ад германскага *mundô 'рука, абарона, крэўнасьць'[7] або гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'[6]. Такім парадкам, імя Жыгімонт азначае «перамога гарлівасьці»[8].
Адпаведнасьць імя Жыгімонт германскаму імю Sigimund сьцьвердзілі францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[9], і амэрыканскі лінгвіст Альфрэд Зэн[10].
Даўнюю традыцыю атаясамліваньня літоўскай (беларускай) формы гэтага імя зь яго германскім адпаведнікам засьведчыла напісаньне імя Жыгімонта Люксэмбурскага ў выкананым на загад караля і вялікага князя Казімера Ягайлавіча (1427—1492) кірылічным надпісе ў Сьвятакрыскай капліцы Кракаўскага каралеўскага замка[11][12]:
 |
К ухвале іменя найвышшага Бога Айца ўсемагушчага, пабудавана касьцёлу сяя капліца, павяленьнем вялікага а праслаўнага Караля, прасьветнага Казіміра з Боскай міласьці Польскага і Вялікага Князя Літоўскага, Троцкага і Жамойцкага, і Княжаця Прускага, Пана і дзедзіча тых і іных многа земь Гаспадара, і яго каралевяй пранайясьнейшай паняй Элізабэты з пакаленьня Цэсарскага продка пранайясьнейшага Жыгімонта Пана земь Ракускай, Чэскай, і Вугорскай |  |
Тым часам яшчэ вялікі князь Жыгімонт Кейстутавіч (1365—1440) ва ўласных лацінамоўных дакумэнтах азначаў сябе германскім імём Sigismundus[13]. Гэтае ж імя пасьлядоўна ўжывалі ў лацінамоўных дакумэнтах вялікія князі з дынастыі Ягайлавічаў — Жыгімонт Стары і Жыгімонт Аўгуст. Таксама паводле Хронікі літоўскай і жамойцкай, «за прозьбаю кроля рымскага Жыгімонта»[14].
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскага імя Żygmont (Zygmont, Żygmunt, Zygmunt, Sigesmund, Sigismund)[15].
У Чэхіі гістарычна бытавала германскае імя Zikmund (Žikmunt, Žimunt, Siegemont[16])[17][18][19].
У Прусіі бытавала імя Symunt (1292 год)[20]. У ваколіцах Мэмэлю адзначаліся прозьвішчы Siegemund[21] і Siemund[22].
Германскае паходжаньне імя Сімунт прызнаецца ў «Слоўніку летувіскіх прозьвішчаў»[23].
Remove ads
Носьбіты
- Жыгімонт I Сьвяты († 524) — кароль бургундаў, Сьвяты
- Жыгімонт I Ангальцкі († 1405) — князь ангальт-цэрбскі
- Жыгімонт Кейстутавіч (каля 1365—1440) — вялікі князь літоўскі
- Жыгімонт Люксэмбурскі (1368—1437) — імпэратар Сьвятой Рымскай імпэрыі
- Жыгімонт Карыбутавіч (каля 1385—1435) — кароль чэскі, вайсковы дзяяч Вялікага Княства Літоўскага
- Жыгімонт II Ангальцкі († па 1452) — князь ангальт-цэрбскі
- Жыгімонт Індрыхавіч (Жикмонтъ Индрихович; † па 1470) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, староста жытомірскі
- Жыгімонт Габзбург (1427—1496) — эрцгерцаг Пярэдняй Аўстрыі
- Жыгімонт Гайлігінавіч — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1463—1479 гадох[24][25]
- Станіслаў Зігмунтавіч (Stanislo Sigmunthowicz presbitero) — пробашч касьцёла ў Коўне, які ўпамінаецца ў 1494 годзе[26]
- Мікалай Жыгімонтавіч — лідзкі літоўскі баярын, які ў 1496 годзе змацаваў свой тэстамэнт пячацьцю з рускім надпісам «ПЕЧАТЬ ПАНА МИКОЛАЯ ЖИКИМОНТОВ»[27]
- Жыгімонт Баварскі (1439—1501) — герцаг Баварыі
- Жыгімонт Андрэевіч — амсьціслаўскі літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1529 годзе[28]
- Жыгімонт Мікалаевіч — літоўскі баярын, які ўпамінаецца паміж 1533 і 1535 гадамі[29]
- Вісмонт Сімонтавіч — жыхар Жамойцкага староства, які ўпамінаецца ў 1538 годзе[30]
- Жыгімонт Венцаслававіч — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1547 годзе[31]
- Жыгімонт Стары (1467—1548) — вялікі князь літоўскі і кароль польскі
- Іван і Жыгімонт Ігнатавічы — жыхары сяла Прускі (Гарадзенскі павет), якія ўпамінаюцца ў 1558 годзе[32]
- Міхал Жыгімонтавіч — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1565 году[33]
- Юры Жыгімонтавіч — баярын з Троцкага павету, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1567 году[34]
- Жыгімонт Пятровіч — шэсьць баяраў, якія ўпамінаюцца ў попісе войска ВКЛ 1567 году: адзін зь Лідзкага павету Віленскага ваяводзтва, чатыры з Дарагічынскага павету і адзін зь Мельніцкага павету Падляскага ваяводзтва[35]
- Жыгімонт Юркавіч — эйшыскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1567 году[36]
- Жыгімонт Андрэевіч і Жыгімонт Мікалаевіч — баяры з Мельніцкага павету Падляскага ваяводзтва, якія ўпамінаюцца ў попісе войска ВКЛ 1567 году[37]
- Альбрыхт Жыгімонтавіч — баярын зь Менскага павету, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1567 году[38]
- Жыгімонт Аўгуст (1520—1572) — вялікі князь літоўскі і кароль польскі
- Жыгімонт Гогенцолерн (1538—1566) — князь-арцыбіскуп Магдэбургу
- Янаш II Жыгімонт Заполья (1540—1571) — кароль вугорскі і князь сяміградзкі
- Жыгімонт Ваза (1566—1632) — кароль польскі і вялікі князь літоўскі, кароль швэдзкі
- Жыгімонт Баторы (1572—1613) — князь трансыльванскі
- Жыгімонт Караль Радзівіл (1591—1642) — дзяржаўны і вайсковы дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, крайчы і падчашы вялікі літоўскі, ваявода наваградзкі
- Юры Сыгізмунд (Georgius Sigismundi) — рагніцкі ліцьвін, які навучаўся ў Каралявецкім унівэрсытэце ў 1609 годзе[39]
- Сьцяпан (Стэфан) і Войцех Зігмантовічы — жыхары Забаеньня (слабада Чашнікаў, Полацкае ваяводзтва), якія ўпамінаюцца ў 1632[40] і 1633[41] гадох
- Крыштап Жыгімонт Пац (1621—1684) — вайсковы і дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, харунжы, падканцлер і канцлер вялікі літоўскі
- Жыгімонт Казімер Ваза (1640—1647) — адзіны сын караля польскага і вялікага князя літоўскага Ўладзіслава Вазы і яго першай жонкі Цэцыліі Рэнаты Габсбург
- Ян Крыштап Сыгізмунт (Johannes Christophorus Sigismunt) — ліцьвін, які навучаўся ў Каралявецкім унівэрсытэце ў 1649 годзе[42]
- Яцка Жыгіманценка (Яцъко Жикгимонтенко), Саўка Жыгмонт (Савъка Жикгмонть), Фёдар Жыгмонт (Федоръ Жикгмонт), Пракоп Жыгманценка (Прокопъ Жикгмонтенъко) — казакі Войска Запароскага, які ўпамінаюцца ў рэестры 1649 году[43]
- Яна Жымонт (Żymont) — жыхарка парафіі Цьвераў, якая ўпамінаецца ў 1770 годзе[44]
- Бартламей Жымонт (Żymontt) — жыхар парафіі Больсяў, які ўпамінаецца ў 1780 годзе[45]
- Зікмантовіч (Zikmantowicz) — прозьвішча радзівіліскага парафіяніна ў 1786—1788 гадох[46]
- Барбара Сымунтовіч (Symutowiczowna) — жыхарка былога Жамойцкага староства, якая ўпамінаецца ў 1832 годзе[47]
- Барбара Зымонт (Zymont) — жыхарка парафіі Больсяў, якая ўпамінаецца ў 1806 годзе[48]
- Ян Сымонт (Symont) — жыхар парафіі Біюцішак, які ўпамінаецца ў 1845 годзе[49]
Зыгмунтовічы (Zygmuntowicz) гербу Наленч — літоўскі шляхецкі род з Троцкага павету[50].
Зыгмунтовічы (Zygmuntowicz) гербу Пабог — літоўскі шляхецкі род з Ашмянскага павету[51].
Жыгманты — смаленскі шляхецкі род.
Сыманды (Сымонды) і Шыманты (Шымонты) — літоўскія шляхецкія роды[52][53].
Зыгмант (Zygmont) і Зыгмунт (Zygmunt) — прозьвішчы, зафіксаваныя ў XIX стагодзьдзі ў ваколіцах Сувалкаў[54].
Зыгмант (Zygmont) — прозьвішча, гістарычна зафіксаванае на тэрыторыі цяперашняй Летувы[55].
У актах Вялікага Княства Літоўскага ўпаміналіся маёнтак Жыгмонты або Палуша ў Віленскім ваяводзтве, сёлы Жыгмунтышкі і Зігмонтышкі ва Ўпіцкім павеце і сяло Жыгмонтышкі або Гожарцы[56].
У Алькеніцкай парафіі існавалі вёска і засьценак Зыгмонцішкі з назвай (Zygmonciszki)[57].
На 1909 год існаваў фальварак Зігмунтаўшчына ў Наваградзкім павеце Менскай губэрні[58].
На гістарычным Падляшшы існуе вёска Зыгмунты, на гістарычнай Браслаўшчыне — Зыгманцішкі, на гістарычнай Ашмянчыне — Зыгмунцішкі, у гістарычнай Прусіі — Зыгмунтынэн.
Remove ads
Глядзіце таксама
Крыніцы
Літаратура
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads