Аляксей Сямёнавіч Жадаў

Аляксе́й Сямё́навіч Жа́даў (да 25 лістапада 1942 года — Жы́даў; 17 (30) сакавіка 1901, сяло Нікольскае, Арлоўская губерня, Расійская імперыя — 10 лістапада 1977, Масква) — савецкі военачальнік, камандуючы арміямі ў гады Вялікай Айчыннай вайны, першы намеснік галоўнакамандуючага Сухапутнымі войскамі, генерал арміі (1955). Герой Савецкага Саюза (1945).

Аляксей Сямёнавіч Жадаў
Дата нараджэння	30 сакавіка 1901(1901-03-30)
Месца нараджэння	Нікольскае[d], Арлоўскі павет[d], Арлоўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	10 лістапада 1977(1977-11-10) (76 гадоў)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР
Месца пахавання	Новадзявочыя могілкі
Дзеці	Ларыса Жадава[d]
Альма-матар	Ваенная акадэмія імя М. В. Фрунзэ (1934) Ваенная акадэмія Генеральнага штаба Узброеных Сіл Расійскай Федэрацыі
Грамадзянства	СССР
Прыналежнасць	СССР
Род войскаў	Рабоча-Сялянская Чырвоная Армія
Званне
Камандаваў	8-ы кавалерыйскі корпус[d], 4th Airborne Corps[d], 5th Guards Army[d], 66th Army (Soviet Union)[d] і Цэнтральная група войскаў
Бітвы/войны	Грамадзянская вайна ў Расіі Вялікая Айчынная вайна
Узнагароды і званні	Ордэн «За службу Радзіме ва Узброеных Сілах СССР» III ступені Медаль «У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна» Медаль «За абарону Сталінграда» Медаль «За ўзяцце Берліна» Медаль «За вызваленне Прагі» Медаль «Ветэран Узброеных Сіл СССР» Медаль «XX гадоў Рабоча-Сялянскай Чырвонай Арміі» Юбілейны медаль «30 гадоў Савецкай Арміі і Флоту» Медаль «40 гадоў Узброеных Сіл СССР» Медаль «50 гадоў Узброеных Сіл СССР» Медаль «У памяць 800-годдзя Масквы» Замежныя ўзнагароды: Ордэн «Легіён пашаны» ступені генерала
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся 17 (30) сакавіка 1901 года ў сяле Нікольскае Арлоўскай губерні (цяпер у складзе Свярдлоўскага раёна Арлоўскай вобласці) ў шматдзетнай (7 дзяцей) бядняцкай сялянскай сям’і. Рускі. З-за беднасці сям’і змог скончыць толькі царкоўна-прыходскую школу. З васьмігадовага ўзросту працаваў пастухом. З мая 1919 года — перапісчык валаснога ваеннага аддзела.

У Чырвонай Арміі з мая 1919 года. Залічаны ў 45-ю стралковую дывізію, але па дарозе на фронт захварэў на тыф і некалькі месяцаў лячыўся ў шпіталі. Пасля выздараўлення ў красавіку 1920 года накіраваны на вучобу і ў 1920 годзе скончыў 4-я Арлоўскія кавалерыйскія курсы. Удзельнік Грамадзянскай вайны.

З кастрычніка 1924 года камандаваў кавалерыйскім узводам у асобным эскадроне 48-й стралковай дывізіі Маскоўскай ваеннай акругі. У 1929 годзе скончыў Маскоўскія ваенна-палітычныя курсы. Са жніўня 1929 года — камандзір і палітрук эскадрона 56-га стралковага палка 14-й кавалерыйскай дывізіі ў той жа акрузе.

У 1934 годзе скончыў Ваенную акадэмію РСЧА імя М. В. Фрунзэ. З мая 1934 года — начальнік штаба 61-га кавалерыйскага палка Асобай кавалерыйскай дывізіі імя І. В. Сталіна ў Маскве, а з лістапада 1935 года — начальнік першай часткі штаба гэтай дывізіі.

За некалькі дзён да пачатку Вялікай Айчыннай вайны быў прызначаны камандзірам 4-га паветрана-дэсантнага корпуса. Пачатак вайны заспеў А. С. Жыдава ў шляху ў горад Чкалаў. Прыбыўшы на Заходні фронт, 28 чэрвеня 1941 года адшукаў свой корпус, які адыходзіў ад мяжы, і ўступіў у камандаванне. Падчас Беластоцка-Мінскай бітвы і Смаленскай бітвы корпус вёў упартыя абарончыя баі на рубяжах рэк Бярэзіна і Сож, і, нягледзячы на панесеныя страты, захаваў баяздольнасць.

У маі 1942 года прызначаны камандзірам 8-га кавалерыйскага корпуса (Бранскі фронт). Аднак праз два тыдні пасля ўступлення на пасаду трапіў пад бамбёжку нямецкай авіяцыі і атрымаў цяжкія траўмы і пераломы ў аўтамашыне, якая перавярнулася. Вярнуўся да выканання абавязкаў толькі ў верасні 1942 года.

З 21 кастрычніка 1942 года — камандуючы 66-й арміяй на Данскім фронце. Падчас Сталінградскай бітвы войска пад яго камандаваннем вызначылася ўвосень 1942 года, зрабіўшы некалькі магутных контрудараў па флангу нямецкіх войскаў, якія прарваліся з поўначы да Сталінграда, што парушыла задумы ворага і скавала шэраг яго дывізій. Пазней войска прыняла актыўны ўдзел у разгроме акружанай нямецкай групоўкі.

Яшчэ будучы камандуючым 66-й арміяй, быў змушаны змяніць прозвішча па жаданні І. В. Сталіна, абраў прозвішча «Жадаў».

За ўмелае кіраванне войскамі, праяўленыя смеласць і мужнасць гвардыі генерал-палкоўніку Жадаву 6 красавіка 1945 года прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.

За час вайны Жадаў быў 21 раз згаданы ў падзячных загадах Вярхоўнага Галоўнакамандуючага^[1].

Пасля вайны працягваў камандаваць 5-й гвардзейскай арміяй у складзе Цэнтральнай групы войскаў. З ліпеня 1946 года — намеснік галоўнакамандуючага Сухапутных войскаў СССР па баявой падрыхтоўцы. У 1950 годзе скончыў Вышэйшыя акадэмічныя курсы пры Вышэйшай ваеннай акадэміі імя К. Я. Варашылава. У 1950—1954 гадах — начальнік Ваеннай акадэміі імя М. В. Фрунзэ. З 1954 года — галоўнакамандуючы Цэнтральнай групай войскаў. Пасля расфармавання групы, з 1955 года — зноў намеснік галоўнакамандуючага Сухапутных войскаў СССР па баявой падрыхтоўцы. З 1956 года — першы намеснік галоўнакамандуючага Сухапутнымі войскамі, з 1964 года — першы намеснік Галоўнага інспектара Міністэрства абароны СССР. З кастрычніка 1969 года — ваенны інспектар-дарадца ў Групе генеральных інспектараў Міністэрства абароны СССР^[2].

Дэпутат Вярхоўнага Савета СССР 2-га склікання (1946—1950). Дэпутат Вярхоўнага Савета РСФСР 6-7 скліканняў (1963—1971).

Памёр 10 лістапада 1977 года ў Маскве. Пахаваны ў Маскве на Новадзявочых могілках.

Узнагароды

• Герой Савецкага Саюза (1945).

Зноскі

1. Приказы Верховного Главнокомандующего в период Великой Отечественной войны Советского Союза. Сборник. — М.: Воениздат, 1975.
2. Военная энциклопедия в 8 томах. Т. 3: «Д» — Квартирьер / Гл. ред. комиссии П. С. Грачёв. — М.: Воениздат, 1995. — 543 с. — ISBN 5-203-00748-9. — С.170.