Анатоль Іванавіч Банкузаў

Анатоль Іванавіч Ба́нкузаў (15 студзеня 1921^[1], в. Мхінічы, Чэрыкаўскі павет, Магілёўская губерня, цяпер Краснапольскі раён, Магілёўская вобласць, Беларусь — 28 мая 1980) — савецкі военачальнік, камандзір 17-га гвардзейскага ордэна Суворава стралковага палка, 5-я гвардзейская стралковая Гарадоцкая ордэна Леніна Чырванасцяжная ордэна Суворава дывізія, 11-й гвардзейскай арміі, 3-га Беларускага фронту, генерал-маёр. Герой Савецкага Саюза (1945)^[1].

Анатоль Іванавіч Банкузаў
Дата нараджэння	15 студзеня 1917(1917-01-15)
Месца нараджэння	Мхінічы, Мхініцкая воласць[d], Чэрыкаўскі павет, Магілёўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	23 мая 1980(1980-05-23) (63 гады)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР
Месца пахавання	Увядзенскія могілкі[d]
Альма-матар	Саратаўскі дзяржаўны аграрны ўніверсітэт[d] Саратаўскае вышэйшае ваеннае камандна-інжынернае вучылішча[d] Ваенная акадэмія імя М. В. Фрунзэ
Грамадзянства	СССР
Прыналежнасць
Род войскаў	пяхота
Гады службы	1938 — 1953
Званне	Генерал-маёр
Камандаваў	5-я гвардзейская стралковая Гарадоцкая ордэна Леніна Чырванасцяжная ордэна Суворава дывізія, 11-я гвардзейская армія, 3-ці Беларускі фронт
Бітвы/войны	Фінская вайна Вялікая Айчынная вайна: Гарадоцкая аперацыя Невельская наступальная аперацыя Беларуская аперацыя Усходне-Пруская аперацыя Кёнігсбергская аперацыя Штурм крэпасці Пілау Фарсіраванне праліва Зеяціф Бой на касе Фрышэ-Нярунг
Узнагароды і званні	Медаль «У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна» Юбілейны медаль «Сорак гадоў перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.» Юбілейны медаль «50 год Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.» Медаль «За ўзяцце Кёнігсберга» Медаль «Ветэран Узброеных Сіл СССР» Юбілейны медаль «30 гадоў Савецкай Арміі і Флоту» Медаль «40 гадоў Узброеных Сіл СССР»

Біяграфія

Раннія гады

Анатоль Іванавіч Банкузаў нарадзіўся ў сям'і служачага. Па нацыянальнасці — беларус. Скончыўшы сярэднюю школу, Банкузаў паступіў вучыцца ў Саратаўскі інстытут механізацыі сельскай гаспадаркі.

У 1938 годзе Банкузаў быў прызваны ў рады Чырвонай Арміі, у складзе якой прымаў удзел у савецка-фінскай вайне^[1]. У 1940 годзе Банкузаў скончыў Саратаўскае ваеннае вучылішча ў 1940 годзе.

Удзел у Вялікай Айчыннай вайне

Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны з чэрвеня 1941 года, Банкузаў змагаўся на Карэльскім, Заходнім, Бранскам, Калінінскім, 2-м і 1-м Прыбалтыйскіх і 3-м Беларускім франтах. Падчас службы Банкузаў паслядоўна займаў пасады камандзіра стралковага ўзвода, роты, начальніка штаба стралковага палка. 6 лютага 1944 года Банкузаў быў прызначаны камандзірам 17-га гвардзейскага стралковага палка.

Анатоль Банкузаў прымаў непасрэдны ўдзел у абароне Ленінграда, Петразаводска, Мурманска; у вызваленні гарадоў Вязьмы, Невеля, Оршы, Гарадка, Барысава, Мінска, Ліды^[1]. Падчас штурму Кёнігсберга пад камандаваннем падпалкоўніка Банкузава амаль без страт фарсіраваў два рукавы ракі Прэгель, злучыўшыся з войскамі 50-й арміі ў раёне вежы «Дона».

Полк пад камандаваннем гвардыі падпалкоўніка Банкузава вызначыўся пры штурме горада-крэпасці і ваенна-марской базы Пілау^[1] і пры фарсіраванні праліва Зеяціф, які злучае Балтыйскае мора з залівам Фрышэс-Хаф (цяпер Калінінградскі заліў) і баі на плацдарме касы Фрышэ-Нярунг^[2]. Камандзір 17-га гвардзейскага стралковага палка гвардыі падпалкоўнік Банкузаў умела арганізаваў фарсіраванне палка праз праліў Зеяціф. Рашучыя дзеянняў 17-га гвардзейскага стралковага палка спрыялі разгрому праціўніка на касе Фрыш-Нярунг і капітуляцыі больш за 6000 нямецкіх салдат і афіцэраў. За мужнасць і адвагу, праяўленыя пры фарсіраванні праліва Зеяціф і высадцы дэсанта на касу Фрыше-Нярунг, Банкузаву Анатолю Іванавічу і 11 гвардзейцам з яго палка, было прысвоена званне Героя Савецкага Саюза ў тым ліку 8 Герояў з 3-га батальёна гв. маёра Дарафеева А. В.^[3].

Пасля вайны

У 1947 годзе Анатоль Іванавіч Банкузаў скончыў Ваенную акадэмію імя М. В. Фрунзэ^[1]. Камандаваў 1-й гвардзейскай стралковай Маскоўска-Мінскай ордэна Леніна, Чырванасцяжнай, ордэнаў Суворава, Кутузава дывізіяй. У 1953 годзе генерал-маёр Банкузаў выйшаў у запас, пасля чаго жыў і працаваў у Маскве.

У 1962 выйшаў у адстаўку^[1].

25 мая 1980 года Анатоль Іванавіч Банкузаў сканаў. Пахаваны ў Маскве на Увядзенскіх могілках (участак № 1).

Узнагароды

• Медаль «Залатая Зорка»
• Ордэн Леніна (2)
• Ордэн Чырвонага Сцяга (3)
• Ордэн Суворава III ступені
• Ордэн Кутузава III ступені
• Ордэн Чырвонай Зоркі
• Ордэн Айчыннай вайны I ступені
• Ордэн Айчыннай вайны II ступені
• Медаль «За баявыя заслугі»
• Медаль «У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна»
• Медаль «За перамогу над Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
• Юбілейны медаль «Дваццаць гадоў Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
• Юбілейны медаль «Трыццаць гадоў Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
• Медаль «За ўзяцце Кёнігсберга»
• Медаль «Ветэран Узброеных Сіл СССР»
• Юбілейны медаль «30 гадоў Савецкай Арміі і Флоту»
• Юбілейны медаль «40 гадоў Узброеных Сіл СССР»
• Юбілейны медаль «50 гадоў Узброеных Сіл СССР»

Памяць

• На магіле Анатоля Іванавіча Банкузова ўсталяваны надмагільны помнік
• Імя Героя высечана залатымі літарамі ў зале Славы Цэнтральнага музея Вялікай Айчыннай вайны ў Парку Перамогі горада Масквы

Зноскі

1. Банкузов Анатолий Иванович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 39. — 737 с.
2. Военная история Пиллау
3. Іншымі ўзнагароджанымі аднапалчанамі Банкузава сталі гв. радавы Міхаіл Іванавіч Гаўрылаў — стралок; — гв. малодшы сяржант Мікалай Мікалаевіч Дзёмін — наводчык гарматы; — гв. малодшы сяржант Васіль Аляксандравіч Яромушкін — Камсорг батальёна; — гв. старэйшы лейтэнант Сцяпан Якаўлевіч Няхаенка — камандзір 7-й роты; — гв. старэйшы лейтэнант Васіль Мікітавіч Панкратаў — намеснік камандзіра батальёна па палітычнай частцы; — гв. малодшы лейтэнант Аляксандр Іванавіч Сувораў — камандзір мінамётнага ўзвода; — гв. капітан Леанід Захаравіч Чугуеўскі — намеснік камандзіра батальёна; — гв. малодшы лейтэнант Іван Паўлавіч Шыцікаў — парторг батальёна. А камандзір 3-га стралковага батальёна гвардыі маёр Анатоль Васільевіч Дарафееў атрымаў званне Героя Расійскай Федэрацыі ў 1995 годзе