Кемелішкі

Кеме́лішкі^[3] (трансліт.: Kiemieliški, руск.: Кемелишки, літ.: Kiemeliškės) — аграгарадок у Астравецкім раёне Гродзенскай вобласці Беларусі. Уваходзіць у склад Рытанскага сельсавета.

Аграгарадок Кемелішкі Касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі Краіна Беларусь Вобласць Гродзенская Раён Астравецкі Сельсавет Рытанскі Каардынаты 54°51′26″ пн. ш. 25°53′11″ у. д.HGЯO Першая згадка 1644[1][2] Насельніцтва ▲605 чал. (2019) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1591 Аўтамабільны код 4 СААТА 4246820091 Кемелішкі Кемелішкі

Кемелішкі на Вікісховішчы

Назва

Ва ўжытку літоўскамоўных аўтахтонных жыхароў — Kiemeliškės^[4]. Ёсць латышскае прозвішча Kemels.

Геаграфія

Знаходзіцца за 70 км ад гарадскога пасёлка Астравец, за 272 км ад Гродна, за 75 ткм ад чыгуначнай станцыі Гудагай^[5]. Каля вёскі працякае рака Кямеліна.

Гісторыя

Упершыню згадваецца ў 1644 годзе як сяло маёнтка Свінары. Мела 24 валокі зямлі^[6]. Маёнтак Свінары ў XVII—XVIII стагоддзях належаў Сангушкам, Данілевічам, Корвін-Пятроўскім. У 1757 годзе Корвін-Пятроўскія прадалі Кемелішкі мінскаму крайчаму Ю. Прушынскаму, а яго сын Станіслаў Прушынскі ў 1781 годзе пабудаваў тут драўляны Касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі, асвячоны ў 1799 годзе^[6]. З 1795 года Кемелішкі ў Расійскай імперыі. У канцы XVII — пачатку XIX стагоддзя згадваецца як мястэчка, з 1866 года^[6] цэнтр воласці Свянцянскага павета Віленскай губерні. У мястэчку 21^[5] двор, пражывалі 269 католікаў, 26 яўрэяў і 4 праваслаўныя^[6].

У час Першай сусветнай вайны Кемелішкі былі акупіраваны войскамі Германіі, у 1919—1920 гадах заняты войскамі Польшчы і Чырвонай Арміяй^[6]. З 1920 года мястэчка ў складзе Сярэдняй Літвы, з 1922 года — у складзе Польскай Рэспублікі^[6]. У 1931 годзе Кемелішскі цэнтр гміны Свянцянскага павета Віленскага ваяводства, 714 жыхароў, 135 дамоў^[6]. Дзейнічалі школа, сінагога, кляштар місіянерак святой Сям’і пры парафіяльным касцёле^[6].

З 1939 года Кемелішкі ў БССР. У 1940—1959 гадах вёска была адміністрацыйным цэнтрам Кемелішкаўскага сельсавета ў Свірскім раёне. Акупіравана нямецка-фашысцкімі захопнікамі ў 1941—1944 гадах у час Вялікай Айчыннай вайны. Немцы, рэалізуючы нацысцкую праграму знішчэння, стварылі гета ў Кемелішках (кастрычнік 1941 — 24 кастрычніка 1942), былі забітыя да 500 яўрэяў.

У 1959—1962 гадах Кемелішкі ў складзе Некрашунскага і Падольскага сельсаветаў Астравецкага раёна, у 1962—1965 гадах у Ашмянскім раёне. З 26 чэрвеня 1965 года^[6][7] адміністрацыйны цэнтр сельсавета Астравецкага раёна^[5]. У 1971 годзе ў вёсцы 521 жыхар, 189 двароў^[5]. У свой час вёска была цэнтрам калгаса «Кемелішкі»^[6].

Насельніцтва

Год Колькасць 1886 143 [2] 1931 714 [1] 1971 521 [2] Год Колькасць 1998 730 [2] 1998 722 [1] 1999 712 Год Колькасць 2009 551 2014 391 2019 605

Помнікі гісторыі і культуры

• Касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі (1900) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 413В000047шыфр 413В000047
• Брацкая магіла ахвяр фашызму^[8][6][5].