Пензенская вобласць

Пензенская вобласць — суб’ект Расійскай Федэрацыі, які размешчаны на паўночным захадзе краіны. Адміністрацыйны цэнтр — Пенза. Створана 4 лютага 1939 года. Вобласць уваходзіць у Прыволжскую федэральную акругу, мяжуе з Ульянаўскай, Саратаўскай, Тамбоўскай, Разанскай абласцямі і рэспублікай Мардовія. Створана як вобласць РСФСР 4 лютага 1939 года.

Пензенская вобласць
Герб[d] Сцяг
Краіна	Расія
Гімн	гімн Пензенскай вобласці[d]
Уваходзіць у	Расія (1991—?)[1]
Адміністрацыйны цэнтр	Пенза
Дата ўтварэння	4 лютага 1939
Кіраўнік	Алег Мельнічэнка[d]
Насельніцтва	▼1 213 113 чал. (2024)
Плошча	43 200 км²
Часавы пояс	MSD і Еўропа/Масква[d][2]
Код ISO 3166-2	RU-PNZ
Код аўтам. нумароў	58
Афіцыйны сайт (руск.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Геаграфія

Рэльеф паверхні — раўнінны, злёгку ўзгорысты. Шырокую частку тэрыторыі займаюць заходнія схілы Прыволжскага ўзвышша. Узвышша Сурская Шышка з’яўляецца самым высокім узвышшам вобласці. Крайні захад вобласці належыць да ўсходняй ускраіны Окска-Данскі раўніны.

Падзяляецца на 28 раёнаў. Буйнейшыя гарады: Пенза, Кузнецк, Зарэчны.

Карысныя выкапні

Мінеральна-сыравінная база вобласці складаецца, у большай частцы з сыравіны для будаўнічай індустрыі. На тэрыторыі рэгіёну размешчаны радовішчы гліны, гіпсу, шкляных пяскоў, мергеля і крэйды, а таксама невялікія заляжы фасфарытаў, прыдатныя для размолу ў фасфарытавую муку.

Гідраграфія

У вобласці налічваецца звыш 3 тысяч рэк і ручаёў агульнай працягласцю 15 458 км. Рачны сцёк арыентавана ацэньваецца ў 5—5,5 км³. Найбольш буйныя з рэкаў вобласці ёсць Сура, Мокша, Хапёр і Варона. Адна з унікальных прыродных з’яў Пензенскай вобласці — вытокі ракі Хапёр, якія бяруць свой пачатак з найчысцейшых крыніц. Частка азёраў узята пад ахову як помнік прыроды. На тэрыторыі вобласці налічваецца каля 1500—2000 крыніц.

Гісторыя

Абласны цэнтр горад Пенза быў утвораны ў 1663 годзе як расійская крэпасць на мяжы Дзікага поля. Маюцца таксама звесткі пра прысутнасць на тэрыторыі сучаснага горада больш старажытных паселішчаў. У 1718 годзе была ўтворана Пензенская правінцыя ў складзе Казанскай губерні. 15 верасня 1780 года ўтворана Пензенская губерня. 5 сакавіка 1797 года губерня была скасавана, а Пенза стала павятовым цэнтрам Саратаўскай губерні. 9 верасня 1801 года Пензенская губерня была адноўлена.

У 1928 годзе губерня была зноў ліквідавана, Пенза стала цэнтрам Пензенскай акругі Сярэдняволжскага края, Куйбышаўскага края, а затым з 1937 года раённым цэнтрам Тамбоўскай вобласці. 4 лютага 1939 года Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР была ўтворана Пензенская вобласць.

Насельніцтва

Паводле перапісу насельніцтва 2010 года колькасць жыхароў у вобласці складае 1 386 178 чалавек. Большасць насельніцтва складаюць рускія (86,8 %). Другой па велічыні нацыянальнай групай з’яўляюцца татары (6,4 %), потым мардва (4,1 %). Беларусы з’яўляюцца сёмай па колькасці нацыянальнай групай, налічваючы на 2002 год 2 579 чалавек.

Вядомыя асобы

• Міхаіл Мікалаевіч Загоскін
• Сяргей Пятровіч Каткоў
• Галіна Дзмітрыеўна Кнацько
• Фрыдрых Лунгерсгаўзен
• Віктар Андрэевіч Скумін
• Аляксандр Анатолевіч Харчыкаў
• Лідзія Васільеўна Арлова (нар. 1954) — беларуская псіхолаг, спецыяліст у галіне педагагічнай псіхалогіі. Кандыдат псіхалагічных навук (2001), дацэнт (2003), прафесар.
• Анатоль Арсеньевіч Міхайлаў (нар. 1939) — беларускі філосаф.

Зноскі

1. АКТМУ Праверана 13 сакавіка 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4330203'></a>
2. https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe