demonstro

Latine

dēmōnstrō

Appellatio pronuntiatusque

API: /deːˈmoːnstroː/

(classice)

Syllabificatio phonetica: dē·mōn·strō — morphologica: de-monstr-o

Notatio

← Latine: dē- + mōnstrō (mōnstrāre)

Verbum transitivum

dēmōnstr|ō, -āre, -āvī, -ātum ^{[1][2][3][4][5]}

1. Aperte monstrare, quod digito fit, ostendere

Coniugatio

Verbum finitum

­

Thema	Vox activa
dēmōnstr-	Tempus praesens			imperfectum		futurum
Persona	indicativ.	coniunct.	imperat.	indicativ.	coniunct.	indicativ.	imperat.
I. sing.	dēmōnstrō	dēmōnstrem		dēmōnstrābam	dēmōnstrārem	dēmōnstrābō
II. sing.	dēmōnstrās	dēmōnstrēs	dēmōnstrā!	dēmōnstrābās	dēmōnstrārēs	dēmōnstrābis	dēmōnstrātō!
III. sing.	dēmōnstrat	dēmōnstret		dēmōnstrābat	dēmōnstrāret	dēmōnstrābit	dēmōnstrātō!
I. plur.	dēmōnstrāmus	dēmōnstrēmus		dēmōnstrābāmus	dēmōnstrārēmus	dēmōnstrābimus
II. plur.	dēmōnstrātis	dēmōnstrētis	dēmōnstrāte!	dēmōnstrābātis	dēmōnstrārētis	dēmōnstrābitis	dēmōnstrātōte!
III. plur.	dēmōnstrant	dēmōnstrent		dēmōnstrābant	dēmōnstrārent	dēmōnstrābunt	dēmōnstrantō!
Thema	Vox passiva
dēmōnstr-	Tempus praesens			imperfectum		futurum
Persona	indicativ.	coniunct.	imperat.	indicativ.	coniunct.	indicativ.	imperat.
I. sing.	dēmōnstror	dēmōnstrer		dēmōnstrābar	dēmōnstrārer	dēmōnstrābor
II. sing.	dēmōnstrāris	dēmōnstrēris	dēmōnstrāre!	dēmōnstrābāris	dēmōnstrārēris	dēmōnstrāberis	dēmōnstrātor!
III. sing.	dēmōnstrātur	dēmōnstrētur		dēmōnstrābātur	dēmōnstrārētur	dēmōnstrābitur	dēmōnstrātor!
I. plur.	dēmōnstrāmur	dēmōnstrēmur		dēmōnstrābāmur	dēmōnstrārēmur	dēmōnstrābimur
II. plur.	dēmōnstrāminī	dēmōnstrēminī	dēmōnstrāminī!	dēmōnstrābāminī	dēmōnstrārēminī	dēmōnstrābiminī	—
III. plur.	dēmōnstrantur	dēmōnstrentur		dēmōnstrābantur	dēmōnstrārentur	dēmōnstrābuntur	dēmōnstrantor!

Thema	Vox activa
dēmōnstrāv-	Tempus perfectum		plusquam perfectum		futurum exactum
Persona	indicativ.	coniunct.	indicativ.	coniunct.
I. sing.	dēmōnstrāvī	dēmōnstrāverim	dēmōnstrāveram	dēmōnstrāvissem	dēmōnstrāverō
II. sing.	dēmōnstrāvistī	dēmōnstrāveris	dēmōnstrāverās	dēmōnstrāvissēs	dēmōnstrāveris
III. sing.	dēmōnstrāvit	dēmōnstrāverit	dēmōnstrāverat	dēmōnstrāvisset	dēmōnstrāverit
I. plur.	dēmōnstrāvimus	dēmōnstrāverimus	dēmōnstrāverāmus	dēmōnstrāvissēmus	dēmōnstrāverimus
II. plur.	dēmōnstrāvistis	dēmōnstrāveritis	dēmōnstrāverātis	dēmōnstrāvissētis	dēmōnstrāveritis
III. plur.	dēmōnstrāvērunt dēmōnstrāvēre	dēmōnstrāverint	dēmōnstrāverant	dēmōnstrāvissent	dēmōnstrāverint

Verbum infinitum

Modus	infinitivus			participium
Tempus	praesens	perfectum	futurum	praesens	perfectum	futurum
Vox activa	dēmōnstrāre	dēmōnstrāvisse dēmōnstrāsse	dēmōnstrātūrum, -am, -um esse	dēmōnstrāns		dēmōnstrātūrus, -a, -um­
Vox passiva	dēmōnstrārī	dēmōnstrātum, -am, -um esse	dēmōnstrātum īrī		dēmōnstrātus, -a, -um
Gerundium		Gerundivum			Supinum
dēmōnstrandī		dēmōnstrandus, -a, -um			dēmōnstrātum	dēmōnstrātū

Dictiones collatae

• mōnstrō, mōnstrāre

Composita

• commōnstrō, commōnstrāre
• permōnstrō, permōnstrāre
• praemōnstrō, praemōnstrāre

Collocationes

• quod erat demonstrandum

Dictiones derivatae

• dēmōnstrābilis
• dēmōnstrātiō
• dēmōnstrātīvus, dēmōnstrātīvē
• dēmōnstrātor, dēmōnstrātrīx
• dēmōnstrātōrius

Translationes

Aperte monstrare, quod digito fit, ostendere	dilatare ▼

Aperte monstrare, quod digito fit, ostendere	collabi ▲

Anglice: demonstrate (en), prove (en), show (en) Dacoromane: demonstra (ro), dovedi (ro) Esperantice: demonstri (eo) Germanice: beweisen (de), darlegen (de), zeigen (de)

Discretiva

demonstro dictio est in variis linguis:

Formae affines

Lusitane

demonstro

Proprietates grammaticales

Forma	Persona	Tempus	Vox	Modus	Verbum
demonstro	prima singularis	praesens	activa	indicativus	demonstrar

Appellatio pronuntiatusque

API: [dɨˈmõʃtɾu]

(Lusitane)

Syllabificatio phonetica: de·mons·tro — morphologica: de-monstr-o

Loci

M. Tullius Cicero -106…-43

Plinius minor 61-113

Apuleius ca. 125-170

Aulus Gellius ca. 130-170

antiq.

class.

I

II

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

XIII

XIV

XV

XVI

XVII

XVIII

XIX

XX

XXI

Latinitas Romana

class.  (44/43 a.C.n.)

• Quid tum? quod ita erit gestum, id lex erit? et in aes incidi iubebitis, credo illa legitima: CONSULES POPULUM IURE ROGAVERUNT — hocine a maioribus accepimus ius rogandi? — POPULUSQUE IURE SCIVIT. Qui populus? isne, qui exclusus est? Quo iure? an eo, quod vi et armis omne sublatum est? Atque dico de futuris, quod est amicorum ante dicere ea, quae vitari possint; quae si facta non erunt, refelletur oratio mea. Loquor de legibus promulgatis, de quibus est integrum vobis; demonstro vitia; tollite: denuntio vim, arma; removete. —Philippicae orationes in M. Antonium Ciceronis ^[6][7]

saec. I.

• Auguror nec me fallit augurium, historias tuas immortales futuras; quo magis illis (ingenue fatebor) inseri cupio. Nam si esse nobis curae solet ut facies nostra ab optimo quoque artifice exprimatur, nonne debemus optare, ut operibus nostris similis tui scriptor praedicatorque contingat? Demonstro ergo quamquam diligentiam tuam fugere non possit, cum sit in publicis actis, demonstro tamen quo magis credas, iucundum mihi futurum si factum meum, cuius gratia periculo crevit, tuo ingenio tuo testimonio ornaveris. —Epistulae Plini minoris ^[8][7]

Latinitas postclassica

saec. II.  (ca. 170 p.C.n.)

• Quo audito statim adrepta dextera postliminio me in forum cupidinis reducens: «Et a quo» inquit «istorum nugamenta haec comparasti?» Demonstro seniculum: in angulo sedebat. Quem confestim pro aedilitatis imperio voce asperrima increpans: «Iam iam» inquit «nec amicis quidem nostris vel omnino ullis hospitibus parcitis, quod tam magnis pretiis pisces frivolos indicatis et florem Thessalicae regionis ad instar solitudinis et scopuli edulium caritate deducitis? Sed non impune.» —Metamorphoseon libri XI Apulei ^[9][7]

saec. II.  (ca. 170–177 p.C.n.)

• Cum enim dico ‘in campo est’ ‘in comitio est’, tempus instans significo; item cum dico ‘in campo erit’, tempus futurum demonstro; at cum dico: ‘factum est’, ‘scriptum est’, ‘subruptum est’, quamquam ‘est’ verbum temporis est praesentis, confunditur tamen cum praeterito et praesens esse desinit. —Noctes Atticae A. Gellii ^[10][7]

Fontes