dico

Latine

dīcō (dīcere)

Appellatio pronuntiatusque

dīcō

API: /ˈdiːkoː/

(classice)

Syllabificatio phonetica: dī·cō — morphologica: dic-o

Notatio

← Protindeuropaee *deiḱ- “monstrare”

Verbum transitivum

dīc|ō, -ere, dīxī, dictum

1. Loqui, verba facere.

Coniugatio

Verbum finitum

­

Thema	Vox activa
dīc-	Tempus praesens			imperfectum		futurum
Persona	indicativ.	coniunct.	imperat.	indicativ.	coniunct.	indicativ.	imperat.
I. sing.	dīcō	dīcam		dīcēbam	dīcerem	dīcam
II. sing.	dīcis	dīcās	dīc!	dīcēbās	dīcerēs	dīcēs	dīcitō!
III. sing.	dīcit	dīcat		dīcēbat	dīceret	dīcet	dīcitō!
I. plur.	dīcimus	dīcāmus		dīcēbāmus	dīcerēmus	dīcēmus
II. plur.	dīcitis	dīcātis	dīcite!	dīcēbātis	dīcerētis	dīcētis	dīcitōte!
III. plur.	dīcunt	dīcant		dīcēbant	dīcerent	dīcent	dīcuntō!
Thema	Vox passiva
dīc-	Tempus praesens			imperfectum		futurum
Persona	indicativ.	coniunct.	imperat.	indicativ.	coniunct.	indicativ.	imperat.
I. sing.	dīcor	dīcar		dīcēbar	dīcerer	dīcar
II. sing.	dīceris	dīcāris	dīcere!	dīcēbāris	dīcerēris	dīcēris	dīcitor!
III. sing.	dīcitur	dīcātur		dīcēbātur	dīcerētur	dīcētur	dīcitor!
I. plur.	dīcimur	dīcāmur		dīcēbāmur	dīcerēmur	dīcēmur
II. plur.	dīciminī	dīcāminī	dīciminī!	dīcēbāminī	dīcerēminī	dīcēminī	—
III. plur.	dīcuntur	dīcantur		dīcēbantur	dīcerentur	dīcentur	dīcuntor!

Thema	Vox activa
dīx-	Tempus perfectum		plusquam perfectum		futurum exactum
Persona	indicativ.	coniunct.	indicativ.	coniunct.
I. sing.	dīxī	dīxerim	dīxeram	dīxissem	dīxerō
II. sing.	dīxistī	dīxeris	dīxerās	dīxissēs	dīxeris
III. sing.	dīxit	dīxerit	dīxerat	dīxisset	dīxerit
I. plur.	dīximus	dīxerimus	dīxerāmus	dīxissēmus	dīxerimus
II. plur.	dīxistis	dīxeritis	dīxerātis	dīxissētis	dīxeritis
III. plur.	dīxērunt	dīxerint	dīxerant	dīxissent	dīxerint

Verbum infinitum

Modus	infinitivus			participium
Tempus	praesens	perfectum	futurum	praesens	perfectum	futurum
Vox activa	dīcere	dīxisse	dictūrum, -am, -um esse	dīcēns		dictūrus, -a, -um­
Vox passiva	dīcī	dictum, -am, -um esse	dictum īrī		dictus, -a, -um
Gerundium		Gerundivum			Supinum
dīcendī		dīcendus, -a, -um			dictum	dictū

Usus

1. Femina dictura (suum) virum vidit.

   Anglice: The woman about to speak saw (her) husband.

   Hispanice: La mujer a punto de decir (algo), vió a su marido.

Dictiones collatae

Antonyma · contraria

• sileo
• taceo

Dictiones derivatae

• dicāx
• dictiō
• dictīvus
• dictum

Composita

• abdīcō, abdīcere
• addīcō, addīcere
• antedīcō, antedīcere
• benedīcō, benedīcere
• condīcō, condīcere
• contrādīcō, contrādīcere
• ēdīcō, ēdīcere
• indīcō, indīcere
• interdīcō, interdīcere
• maledīcō, maledīcere
• perdīcō, perdīcere
• praedīcō, praedīcere
• prōdīcō, prōdīcere
• redīcō, redīcere
• superdīcō, superdīcere
• valēdīcō, valēdīcere

Loci

Antonius Possevinus

antiq.

class.

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

XIII

XIV

XV

XVI

XVII

XVIII

XIX

XX

XXI

saec. XVI.

• Et reliqua sane quae ad Ciceronem imitandum spectant aut ex iis percipi possunt qui prudenter hac de re scriperunt, Quntiliano, Ioanne Francisco Pico, Vive, Longolio, Paulo Cortesio, Bembo, Bartholomaeo Ricio, Julio Casare Scaligero, qui etiam contra Ciceronianum Erasmi scripsit, ne quid dicam de Bruto, Salustio et aliis quibus, cum olim minus probaretur Ciceronis stylus, ii nonnulla in eo notarunt quae ad hanc rem faciunt; .... Antonius Possevinus, cf. "Ciceronian Controversies", ed. Joann Dellaneva, Cambridge, London 2007, p. 190.

Translationes

Loqui, verba facere	dilatare ▼

Loqui, verba facere	collabi ▲

Anglice: say (en), speak (en) Aromanice: dzîce Croate: reći (hr), kazati (hr) Dacoromane: zice (ro), spune (ro), vorbi (ro) Finnice: sanoa (fi) Francogallice: dire (fr) Germanice: sagen (de), sprechen (de) Graeca Antiqua: φημί ‎(phēmí) Hispanice: decir (es) Lusitane: dizer (pt) Suecice: säga (sv), tala (sv)

dicō (dicāre)

Appellatio pronuntiatusque

dicō

API: /ˈdikoː/

(classice)

Syllabificatio phonetica: di·cō — morphologica: dic-o

Notatio

← Protindeuropaee *diḱ-

← *deiḱ- (vide supra)

Verbum transitivum

dĭc|ō, -āre, -āvī, -ātum

1. Pronuntiare.
2. Dedicare.

Coniugatio

Verbum finitum

­

Thema	Vox activa
dic-	Tempus praesens			imperfectum		futurum
Persona	indicativ.	coniunct.	imperat.	indicativ.	coniunct.	indicativ.	imperat.
I. sing.	dicō	dicem		dicābam	dicārem	dicābō
II. sing.	dicās	dicēs	dicā!	dicābās	dicārēs	dicābis	dicātō!
III. sing.	dicat	dicet		dicābat	dicāret	dicābit	dicātō!
I. plur.	dicāmus	dicēmus		dicābāmus	dicārēmus	dicābimus
II. plur.	dicātis	dicētis	dicāte!	dicābātis	dicārētis	dicābitis	dicātōte!
III. plur.	dicant	dicent		dicābant	dicārent	dicābunt	dicantō!
Thema	Vox passiva
dic-	Tempus praesens			imperfectum		futurum
Persona	indicativ.	coniunct.	imperat.	indicativ.	coniunct.	indicativ.	imperat.
I. sing.	dicor	dicer		dicābar	dicārer	dicābor
II. sing.	dicāris	dicēris	dicāre!	dicābāris	dicārēris	dicāberis	dicātor!
III. sing.	dicātur	dicētur		dicābātur	dicārētur	dicābitur	dicātor!
I. plur.	dicāmur	dicēmur		dicābāmur	dicārēmur	dicābimur
II. plur.	dicāminī	dicēminī	dicāminī!	dicābāminī	dicārēminī	dicābiminī	—
III. plur.	dicantur	dicentur		dicābantur	dicārentur	dicābuntur	dicantor!

Thema	Vox activa
dicāv-	Tempus perfectum		plusquam perfectum		futurum exactum
Persona	indicativ.	coniunct.	indicativ.	coniunct.
I. sing.	dicāvī	dicāverim	dicāveram	dicāvissem	dicāverō
II. sing.	dicāvistī	dicāveris	dicāverās	dicāvissēs	dicāveris
III. sing.	dicāvit	dicāverit	dicāverat	dicāvisset	dicāverit
I. plur.	dicāvimus	dicāverimus	dicāverāmus	dicāvissēmus	dicāverimus
II. plur.	dicāvistis	dicāveritis	dicāverātis	dicāvissētis	dicāveritis
III. plur.	dicāvērunt	dicāverint	dicāverant	dicāvissent	dicāverint

Verbum infinitum

Modus	infinitivus			participium
Tempus	praesens	perfectum	futurum	praesens	perfectum	futurum
Vox activa	dicāre	dicāvisse	dicātūrum, -am, -um esse	dicāns		dicātūrus, -a, -um­
Vox passiva	dicārī	dicātum, -am, -um esse	dicātum īrī		dicātus, -a, -um
Gerundium		Gerundivum			Supinum
dicandī		dicandus, -a, -um			dicātum	dicātū

Dictiones derivatae

• dicātiō
• dicātus, dicātē

Composita

• abdicō, abdicāre
• dēdicō, dēdicāre
• indicō, indicāre
• praedicō, praedicāre

Translationes

Pronuntiare	dilatare ▼

Pronuntiare	collabi ▲

Anglice: announce (en), pronounce (en) Germanice: feierlich verkündigen (de)

Dedicare	dilatare ▼

Dedicare	collabi ▲

Anglice: devote (en), dedicate (en) Germanice: weihen (de), widmen (de)