Мијаци

Мијаци — дел од македонскиот народ кој живее во Мијачијата или долнореканскиот крај покрај реката Радика. Тие се познати по нивната култура, архитектура, обичаи и културно и национално наследство. Традиционалната мијачка носија е широко позната.

Мијачијата на карта на Македонија

Галичка свадба.

Девојки во мијачка носија.

Историја

Етничко знаме на македонците Дел од темата Македонци Култура Книжевност · Уметност Фолклор · Музика · Носии Кино · Кујна · Спорт · Архитектура Историја Национална преродба НОБ (1941-1944) НОФ (1945-1949) Државност АСНОМ Н.Р Македонија (1944-1991) Р Македонија (од 1991) Распространетост Албанија · Бугарија Грција · Србија Македонска дијаспора Тематски Православна Црква Македонци муслимани Македонски јазик п р у

Мијаците се именувани според македонско словенско племе кое се населило во Долнореканскиот Регион на Македонија во V и VI век.^[1] Нивниот номадски начин на живот се преобразил во земјоделски и сточарски. По покрстувањето во VI век, оваа група на Македонци ги населила денес познатите населени места покрај Радика. Територијата на која живеат Мијаците е Реканскиот Регион со подрегионите.

Мијаците исто така биле познати и вешти дрворесци и иконографи. Дел од Мијаците, денес познати како Торбеши, го прифатиле исламот.^[2]

Населени места

Мијаците традиционално ги населувале населените места во Реканскиот Регион на Македонија. Најпознати мијачки села, со најдобро зачувана духовна култура и етнографски вредности се селата Галичник, Гари, Лазарополе, Тресонче, Селце, Росоки, Сушица, Осој и Могорче во областа Мала Река. Потоа, Мијаци живеат и во Жировница, Видуше, Болетин, Ростуше, Битуше, Велебрдо, Требиште, Присојница, Аџиевци, Јанче и Скудриње во Долна Река; Долно Косоврасти во Горен Дебар; Горно Мелничани и Долно Мелничани во Жупа; и Ехлоец во Копачка (единствено мијачко село на источните падини на Бистра и Стогово). Голем дел од овие мијачки села не се населени, бидејќи населението почнало да се преселува во почетокот на XX век. Голем број Мијаци се преселиле во Дебар, Скопје и Битола.

Но, Мијаците и многу порано почнале да се иселуваат од своите матични предели и да формираат нови населби, па така денес постојат мијачки оази во повеќе региони, како што се селата Ореше и Папрадиште во Азот, Горно Врановци (денес населено со Албанци) и Мелница во Гроот, Смилево во Железник (Демир Хисар) и селата Држилово, Цветово, Умово, Долно Количани, Елово и Пагаруша во областа Торбешија, Скопско. Овие населби биле формирани од Мијаците, а во некои се населиле (Крушево) за време на Отоманското Царство^[3].

Религија

Мијачкото население припаѓа на двете најголеми религии на Македонците, православие и ислам. Во почетокот на XX век православните села по долината на Мала Река биле големи населби, но денес овие села се речиси празни, а единствените живи села се наоѓаат во Долна Река, населени во најголем дел со муслимани. Денес, заедно поголеми заедници на православни и муслимани живеат во селото Ростуше, а во минатото вакви села со мешан верски состав биле и Јанче, Велебрдо, Требиште, Долно Косоврасти и Могорче, од кои последните православни жители се иселиле до втората половина на XX век, а денес во овие заедно живее претежно муслиманско мијачко население.

Јазик

Повеќе информации: Галички дијалект и Рекански дијалект

Мијаците зборуваат на мијачки дијалект кои во македонската дијалектологија се нарекуваат долнорекански и галички (малорекански) говори. Основни одлики на дијалектот се:

• употреба на „ж“ наместо „џ“

Мијачки	Стандардно
жеб	џеб

• Големиот старословенски јус се изговара како о

Мијачки	Стандардно
рока	рака

• употреба на ж наместо ѓ

Мијачки	Стандардно
тужа	туѓа

• употреба на наставката „-т“ или „-д“ за трето лице еднина.

Мијачки	Стандардно
требат	треба

• наставка „-ајет“ за трето лице множина

Мијачки	Стандардно
ставајет	ставаат

Поврзано

• Мијачки дијалект
• Мијачко-дебарска носија