Раде Марковиќ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Радомир „Раде“ Марковиќ (Белград, 14 октомври 1921 - Жабок, 10 септември 2010) бил српски театарски и филмски глумец.
Биографија
Раде Марковиќ дипломирал во 1939 година во Втората машка гимназија во Белград.[1] Прво студирал технички, потоа се префрлил на Филозофскиот факултет во Белград, а потоа се посветил на глумата, првично само како аматер, со група млади белградски ентузијасти од првата повоена генерација,[2] кои имле проби во Универзитетот во Коларац. Во таа група била и Оливера Ѓорѓевиќ (подоцна познатата српска глумица Оливера Марковиќ), со која се оженил во 1945 година, а со неа една година подоцна го добил синот Горан, кој е познат српски режисер.
Бил истакнат член на Белградскиот драмски театар во периодот од 1950-1952 година и 1954 - 1966 година, но играл и на сите други белградски сцени, каде одиграл преку 200 улоги. Тој бил особено сугестивен во карактерни улоги со најширок опсег.
Од 1983 година тој е професор по глумечка игра на Академијата за драмски уметности во Нови Сад до 1999 година.Таму извел 4 класи на глумци, меѓу кои се Марко Живиќ, Милица Зариќ, Срѓан Тимаров, Драган Вујиќ, Радмила Томовиќ, Милан Чучиловиќ.
На театарот му останал верен и по пензионирањето, сè до смртта.
На 6 октомври 2010 г. Тој требало да игра на премиерата на претставата Златното теле во Народниот театар во Белград, во режија на неговиот син Горан Марковиќ.
Бил спикер во првите филмски вести по ослободувањето на Белград, како и во многу кратки филмови.
Тој бил на одмор во Клањец, во куќата на втората сопруга, кога му се слошило. Починал на 10 септември 2010 година на 89 годишна возраст на кардиолошкото одделение на болницата во Забок, Хрватска. Погребан е на 15 Септември во Алејата на заслужните граѓани на Новите гробишта во Белград.
Remove ads
Филмска кариера
Своето филмско деби го имал во 1948 година со улогите скоевци -илегалци, Мишо во филмот „Бесмртна младост“ на Воислав Нановиќ и незрелиот сопруг Тонче во филмот „Софка“ на Радош Новаковиќ.
Глумецот бил секогаш присутен и баран до 1987 година. Се појавил во околу 60 филмови на режисери од сите генерации. Особено е забележан во улогите, главни и поголеми споредни, на авторитетни личности.
Снимил неколку филмови со многу автори: Чудотворниот меч (1950) и Шолај (1955 година, за кој ја добил Златната арена за споредна улога на Филмскиот фестивал во Пула во 1956 година) на Воислав Нановиќ; Далеку од сонцето (1953), Песна (1961), Операција Тицијан (1963) и Бегство (1968) од Радош Новаковиќ; Сомнително лице (1954) и Патот околу светот (1964) од Соја Јовановиќ; Зеница (1957) и Како Ромео и Јулија се сакаа (1966) од Јован Живановиќ; Првиот граѓанин на едно гратче (1961), Летото е виновна за се (1961) и Девојката на Пуриш Ѓорѓевиќ (1965); Рој (1966 година, за која ја добил првата награда / подеднакво/ за машка улога на фестивалот за глумечки остварувања во Ниш), Хасан агиница (1967), Делије (1968) и Бурдуш (1970) Миодраг Поповиќ; Саботери (1967) и Валтер го брани Сараево (1972) Хајрудин Крвавец; Стапица за генералот ( 1971 ) и СБ го затвора кругот на Мики Стаменковиќ (197) ); Отпишани (1974) и Кралски воз ( 1982 ) од Александар Ѓорѓевиќ; Национален час (1979), Мајстори, мајстори (1980) и Вариола вера (1982) од Горан Марковиќ.
Меѓу другите улоги се издвојуваат оние во Странската земја (1957) на Јозо Гале, за која бил награден со втора награда во Пула и Радопоље (1963) на Столет Јанковиќ, за која ја освоил Сребрената арена Пула. Има настапувано и во странство (на пример, Крадец на праски (1964), Вула Радева во Бугарија; Водата нешто носи (1969), Ј. Кадара и Е. Клоса во поранешниот СССР; Златни наочари (1986), Џулијано Монталде во Италија, како како и во бројни телевизиски драми и серии.
Режирал и два документарни филма:
- Смеа од сцената: Ателје 212 (1972)
- Меѓу нас: Слободан Перовиќ (1998) (ТВ)
Remove ads
Награди
Раде Марковиќ е едно од најголемите и најтрајните имиња на српскиот театар во периодот по Втората светска војна. Тој одиграл 81 улога во филмови; 62 улоги во телевизиски драми, серии и други емисии; учествувал во 186 радио-драми, а на театарските сцени одиграл вкупно 96 улоги.
Како професор на Академијата за уметности во Нови Сад, предавал во четири паралелки, со вкупно 39 ученици (Душан Јакишиќ, Драган Вујиќ Вујке, Радмила Томовиќ, Милан Цучиловиќ, Срѓан Тимаров, Милица Зариќ и други).
За време на пет децении глумечко присуство, пред се на театарската сцена, Марковиќ се здобил со неподелено признание од критиката, публиката и колегите од најмалку две причини: длабока посветеност, може да се каже целосна посветеност на вокацијата, која честопати имала врвни достигнувања, како и немилосрдна потрага по ново, со модерен и современ глумечки предизвик, со кој се обидел да ги поттикне стандардите во глумата во кои бил еден од креаторите на авангардните театарски патеки во нашето опкружување.
Добитник е на сите најзначајни професионални и општествени награди и признанија:
- две Стерија награди: 1958 година за улогата на Николетина Бурсаќ во претставата на Белградскиот драмски театар, и во 2002 година за улогата на Полковник З. во претставата Пандорината кутија од истиот театар,
- три арени во Пула: 1956 година за улогата на капетанот Дренко во филмот Шолаја, 1957 година за улогата во филмот Туѓа земја и 1963 година за улогата на Илија во филмот Радопоље ,
- Награда Славица (сега Награда Павле Вуисиќ) 1989 година, како признание за неговиот исклучителен придонес во уметноста на глумата во домашниот филм,
- Октомвриски награди на Град Белград,
- Добричин прстен “за 1998 година (најважната награда за глумечка игра во Србија),
- Статуетка на Јоаким Вујиќ доделена од театарот Књажевско-српски од Крагуевац во 2005 година, како и многу други.
Како добитник на наградата „Добричин прстен“, Здружението на драмски уметници на Србија објавило монографија или збирка дела посветени на неговото севкупно творештво. Организатор на збирката е театрологот Зоран Т. Јовановиќ . Одликуван е од 20 февруари 2011 година на големата сцена на Белградскиот драмски театар го добила името „Раде Марковиќ“.[3]
Remove ads
Филмографија
Remove ads
Наводи
Надворешни врски
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads