Marynarka Wojenna

Marynarka Wojenna (MW) – jeden z pięciu rodzajów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, obok Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych, Wojsk Specjalnych i Wojsk Obrony Terytorialnej.

Nie mylić z: marynarka wojenna (ogólne określenie rodzaju sił zbrojnych).

Ten artykuł dotyczy współczesnego rodzaju polskich sił zbrojnych. Zobacz też: Marynarka Wojenna II RP.

Marynarka Wojenna

Orzeł Marynarki Wojennej
Państwo	Polska
Siły zbrojne	Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej
Nazwa skrócona	MW
Data utworzenia	24 marca 1568 (Komisja Morska) 1626 (Komisja Okrętów Królewskich) 1918
Prefiks	ORP
Bandera
Proporzec
Liczebność	6 950 (02.2022)[1]

Marynarka Wojenna przeznaczona jest do obrony interesów państwa na polskich obszarach morskich, morskiej obrony wybrzeża oraz udziału w lądowej obronie wybrzeża we współdziałaniu z innymi rodzajami sił zbrojnych w ramach strategicznej operacji obronnej. Na podstawie umów międzynarodowych, Marynarka Wojenna zobowiązana jest do utrzymywania zdolności do realizacji zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa zarówno w obszarze Morza Bałtyckiego, jak i poza nim. Podstawowym zadaniem Marynarki Wojennej jest obrona i utrzymanie morskich linii komunikacyjnych państwa podczas kryzysu i wojny oraz niedopuszczenie do blokady morskiej kraju. W czasie pokoju Marynarka Wojenna wspiera działania Straży Granicznej w obszarze morskich wód terytorialnych i wyłącznej strefy ekonomicznej.

Trzon struktury Marynarki Wojennej tworzą flotylle okrętów, Brygada Lotnictwa Marynarki Wojennej, a także brzegowe jednostki wsparcia i zabezpieczenia działań oraz ośrodki szkolne.

Historia

Osobny artykuł: Historia Marynarki Wojennej.

Początek wojenno-morskiej obecności Polski datuje się na 1463, kiedy to zaimprowizowane oddziały elbląsko-gdańskie pokonały flotę krzyżacką w bitwie na Zalewie Wiślanym. W 1561, w odpowiedzi na manifest królewski powstała zorganizowana flota kaperska, zwana także flotą strażników morza. Podjęto też wtedy budowę pierwszego polskiego okrętu – galeonu „Smok”. Od 1601 zaczęto budować pierwsze zawodowe siły morskie – królewską flotę wojenną, która prowadziła działania przeciwko Rosjanom i Szwedom. Największym i zarazem ostatnim zwycięstwem okrętów królewskich było pokonanie eskadry szwedzkiej w bitwie pod Oliwą.

Krótko po odzyskaniu niepodległości w 1918 rozpoczęto budowę Marynarki Wojennej. Zamieszczony w Monitorze Polskim nr 217 z dnia 30 listopada 1918 roku podpisany przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego rozkaz stwierdzał: „Z dniem 28 listopada 1918 roku [rocznica bitwy pod Oliwą] rozkazuję utworzyć Marynarkę Polską, mianując jednocześnie pułkownika marynarki Bogumiła Nowotnego Szefem Sekcji Marynarki Wojennej przy Ministerstwie Spraw Wojskowych”.

W latach 20 XX w. trzon floty stanowiły poniemieckie trałowce i torpedowce. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej marynarze uczestniczyli w działaniach lądowych na froncie. Znaczący rozwój Marynarki Wojennej nastąpił dopiero w latach 30 XX w., kiedy do służby trafiły, zbudowane głównie za granicą, nowoczesne niszczyciele, okręty podwodne i okręty minowe (trałowce, stawiacz min) oraz wodnosamoloty rozpoznawcze.

Podczas kampanii wrześniowej w 1939 polska Obrona Wybrzeża nie miała szans nawiązania równorzędnej walki z przeważającym Wehrmachtem, w tym Kriegsmarine. Dlatego tuż przed wybuchem wojny trzon polskiej floty w postaci trzech niszczycieli wysłano do Wielkiej Brytanii, gdzie stały się zaczątkiem Marynarki Wojennej u boku aliantów zachodnich. Większość okrętów pozostających w Polsce została zatopiona, dwóm okrętom podwodnym udało się przedostać do Wielkiej Brytanii, a pozostałe internowały się w Szwecji. Marynarze broniący półwyspu Helskiego poddali się jako jeden z ostatnich punktów obrony w kraju.

Od chwili zajęcia całego kraju przez wojska Rzeszy Niemieckiej i ZSRR okręty Marynarki Wojennej stały się jedynym wolnym terytorium podbitego państwa polskiego. Dzięki nim, po zajęciu kraju przez wojska dwóch agresorów Polska jako państwo istniejące de iure nie przestała egzystować de facto, zgodnie z prawem międzynarodowym okręty wojenne są bowiem uznawane za cząstkę terytorium państwa, którego noszą banderę, i nie podlegają jurysdykcji żadnego innego państwa (handlowe statki tej jurysdykcji podlegają).

Odznaka specjalna

Od 1939 do 1947 roku Marynarka Wojenna funkcjonowała w ramach polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a jej skład opierał się na wydzierżawionych od Wielkiej Brytanii jednostkach, głównie niszczycielach i okrętach podwodnych. W tym czasie polskie okręty działały na Oceanie Atlantyckim oraz Morzu Śródziemnym, Północnym i Arktycznym, biorąc udział m.in. w konwojach atlantyckich i arktycznych oraz lądowaniu w Normandii.

Okres powojenny

Po II wojnie światowej do kraju powróciły jednostki pływające stanowiące własność Polski, jednak tworzona w powojennych realiach geopolitycznych Marynarka Wojenna rozwijała się w ścisłym powiązaniu ze Związkiem Radzieckim. Wszystkie istotne dla jej przyszłości decyzje podejmowane były w następstwie uzgodnień dokonywanych między Naczelnym Dowództwem WP a Naczelnym Dowództwem Armii Czerwonej^[2]. Wyrazem powiązania, a nawet całkowitego uzależnienia od Moskwy organizowanej w tych warunkach Marynarki Wojennej była pierwsza obsada jej najważniejszych stanowisk. Na czele Marynarki Wojennej stanęli obywatele Związku Radzieckiego i oficerowie radzieccy kontradmirał Nikołaj Abramow – Dowódca Marynarki Wojennej, komandor Iwan Szylingowski – Szef Sztabu Głównego MW i komandor Józef Urbanowicz – Zastępca Dowódcy Marynarki Wojennej do spraw polityczno-wychowawczych. Podobnie wszystkie kierownicze stanowiska, włącznie z prokuraturą, sądem i wszechwładnym VIII Oddziałem Informacji Wojskowej, pełnili oficerowie radzieccy. Ogółem na siedem istniejących w 1945 roku etatów admiralskich tylko dwa powierzono Polakom, jednak oni byli pod nadzorem radzieckich przełożonych. Byli to komandor Jerzy Kłossowski (szef Oddziału MW przy MON) i komandor Adam Mohuczy (Zastępca Szefa Sztabu Głównego Marynarki Wojennej)^[3].

Lata 50 XX w. były nasycone represjami okresu stalinowskiego. W sfingowanych procesach skazano bezpodstawnie stu pięćdziesięciu marynarzy, z czego ponad 20 zostało straconych (między innymi komandorzy Stanisław Mieszkowski, Jerzy Staniewicz, czy Zbigniew Przybyszewski za udział w rzekomym spisku komandorów). W więzieniu zmarł kontradmirał Adam Mohuczy, a wielu oficerom – w tym kontradmirałowi Włodzimierzowi Steyerowi, czy też komandor Bolesławowi Romanowskiemu i komandor porucznik Franciszkowi Dąbrowskiemu – zabroniono przebywania na wybrzeżu^[4].

W czasach Układu Warszawskiego Marynarka Wojenna przygotowywała się do operacji desantowej na Półwyspie Jutlandzkim, w związku z czym masowo wcielano okręty desantowe, uzupełnione o rozbudowane siły lekkie w postaci kutrów torpedowych, rakietowych oraz trałowców. Do trzonu floty zaliczały się także niszczyciele i okręty podwodne oraz samoloty myśliwskie i śmigłowce zwalczania okrętów podwodnych. Kolejne generacje uzbrojenia stanowiły jednostki pływające i statki powietrzne radzieckiej lub polskiej produkcji.

III Rzeczpospolita Polska

Od początku ostatniej dekady XX wieku trwa degradacja Marynarki Wojennej. W związku ze zmianą doktryny obronnej niemal całkowicie wycofano środki desantowe i lekkie siły uderzeniowe oraz zlikwidowano lotnictwo uderzeniowe. Od 1992 do 1995 wybudowano 3 niedozbrojone okręty rakietowe, z których jeden, ORP „Grom”, dopiero w grudniu 2007 r. została wyposażona w pociski przeciwokrętowe. W latach 2000–2005 do służby wprowadzono przestarzałe okręty podarowane przez kraje NATO fregaty rakietowe (Stany Zjednoczone) i okręty podwodne (Norwegia), które zastąpiły radzieckie jednostki tej samej generacji. Okres III Rzeczypospolitej jest okresem stałej degradacji Marynarki Wojennej połączonej z utratą możliwości bojowych i wykonywania zadań operacyjnych^[5]. Marynarka Wojenna od początku RP, lat 90 XX w. jest pominięta w zakresie priorytetów modernizacyjnych i finansowania, środki przeznaczane na MW są mniejsze niż na dużo mniej liczebne Wojska Specjalne^[5]. Od czasu przyjęcia Polski do Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego do tylko licząc do 2013 roku zlikwidowano ponad 100 okrętów bojowych i pomocniczych (62%), zaś stan osobowy Marynarki Wojennej zmniejszono o 36% do ok. 11 tys. marynarzy.

Najważniejszymi działaniami Marynarki Wojennej po 1989 były operacje na rzecz interesów sojuszniczych: „Pustynna Burza” (1990–1991), „Iracka Wolność” (2002–2003) oraz „Aktywny Wysiłek” (2005–2006). W 2016 po raz pierwszy dowództwo okrętu MW powierzono kobiecie^[6].

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o obronie Ojczyzny z dnia 11 marca 2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 2305), w skład Sił Zbrojnych wchodzą jako ich rodzaje: Wojska Lądowe, Siły Powietrzne, Marynarka Wojenna, Wojska Specjalne oraz Wojska Obrony Terytorialnej.

Zadania[7]

Operacyjne

• zapewnienie wczesnego wykrycia symptomów zagrożenia bezpieczeństwa państwa od strony morza;
• realizacja programowych zadań szkolenia bojowego jednostek i przygotowanie sił do realizacji zadań w czasie zagrożenia i wojny;
• utrzymanie wysokiej gotowości bojowej i mobilizacyjnej do realizacji zadań osłony operacyjnej morskiej granicy państwa i polskich obszarów morskich;
• wsparcie Straży Granicznej w ochronie morskiej granicy państwowej i polskiej strefy ekonomicznej;
• udział w ratowaniu życia w polskiej strefie ratownictwa SAR (Search and Rescue) oraz ratownictwo załóg samolotów we współdziałaniu z Wojskami Lotniczymi i Obrony Powietrznej;
• zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi na polskich obszarach morskich przez Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej istniejące obecnie na zasadach instytucji i urzędu państwowego;
• demonstrowanie obecności morskiej w strefie zainteresowania państwa (32,8 tys. km² Wyłącznej Strefy Ekonomicznej i ponad 140 tys. km² obszaru zainteresowania Państwa);
• udział w ochronie ekologicznej polskich obszarów morskich;
• utrzymywanie gotowości do udziału w misjach pokojowych organizacji międzynarodowych oraz uczestniczenia w programie „Partnerstwo dla pokoju”, a także współpracy bilateralnej i multilateralnej z siłami morskimi innych państw;
• realizacja zadań polskiej morskiej racji stanu (demonstrowanie bandery, utrzymywanie więzi ze środowiskami polonijnymi).
• odparcie uderzeń przeciwnika z kierunku morskiego;
• zwalczanie sił przeciwnika w strefie obrony Marynarki Wojennej we współdziałaniu z innymi rodzajami sił zbrojnych;
• utrzymanie panowania na morzu w przybrzeżnej strefie obrony;
• udział w obronie przeciwdesantowej wybrzeża morskiego we współdziałaniu z wojskami lądowymi i wojskami lotniczymi – zwalczanie desantów morskich przeciwnika.

Sojusznicze

• zapewnienie systematycznego monitoringu sytuacji morskiej w strefie obrony i rejonach przyległych, samodzielnie i we współdziałaniu z siłami morskimi nadbałtyckich państw NATO;
• zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi na liniach komunikacji morskiej przechodzących wzdłuż strefy obrony Marynarki Wojennej;
• utrzymywanie ciągłości funkcjonowania systemu ratownictwa morskiego w polskiej strefie odpowiedzialności SAR, zgodnie z normami międzynarodowymi i NATO;
• utrzymanie w gotowości sił i środków zdolnych do natychmiastowego reagowania w sytuacjach incydentalnych na morzu lub przeciwdziałania nagle powstałym zagrożeniom w strefie obrony, do czasu rozwinięcia sił Sojuszu;
• wydzielenie określonego składu sił okrętowych i lotnictwa morskiego do wielonarodowego zgrupowania morskich sił reagowania Sojuszu.

Organizacja

Gdynia

Hel

Kołobrzeg

Świnoujście

Legenda
Porty wojenne:
podległe 3. FO: Gdynia, Hel
podległe 8. FOW: Kołobrzeg, Świnoujście

• Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych w Warszawie
  • Centrum Operacji Morskich – Dowództwo Komponentu Morskiego w Gdyni
• Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych w Warszawie
  • 3 Flotylla Okrętów w Gdyni^[8]
    • dywizjon Okrętów Podwodnych w Gdyni
    • dywizjon Okrętów Bojowych w Gdyni
    • dywizjon Okrętów Wsparcia w Gdyni
    • dywizjon Zabezpieczenia Hydrograficznego w Gdyni
    • grupa Okrętów Rozpoznawczych w Gdyni
    • Morska Jednostka Rakietowa w Siemirowicach
    • 9 Dywizjon Przeciwlotniczy w Ustce
    • 43 Batalion Saperów w Rozewiu
    • Komenda Portu Wojennego w Gdyni
    • Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego Marynarki Wojennej w Gdyni
    • okręt muzeum ORP Błyskawica
    • Zespół Redakcyjno-Wydawniczy MW
    • Klub Marynarki Wojennej „Riwiera” w Gdyni
    • Poligon Kontrolno-Pomiarowy MW
  • 8 Flotylla Obrony Wybrzeża w Świnoujściu^[9]
    • 2 dywizjon Okrętów Transportowo-Minowych w Świnoujściu
    • 12 dywizjon Trałowców w Świnoujściu
    • 13 dywizjon Trałowców w Gdyni
    • 8 Batalion Saperów w Dziwnowie
    • 8 Dywizjon Przeciwlotniczy w Dziwnowie
    • Komenda Portu Wojennego w Świnoujściu
    • Klub 8 FOW
  • Brygada Lotnictwa Marynarki Wojennej w Gdyni^[10]
    • 43 Baza Lotnictwa Morskiego w Gdyni
    • 44 Baza Lotnictwa Morskiego w Siemirowicach
  • Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni
  • Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej w Gdyni
  • 6 Ośrodek Radioelektroniczny w Gdyni
  • Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej w Ustce
    • Szkoła Podoficerska Marynarki Wojennej w Ustce
    • Ośrodek Szkolenia Nurków i Płetwonurków Wojska Polskiego w Gdyni
  • Orkiestra Reprezentacyjna Marynarki Wojennej Rzeczypospolitej Polskiej w Gdyni

Dowództwo

Osobny artykuł: Dowództwo Marynarki Wojennej.

Z dniem 1 stycznia 2014 na podstawie ustawy o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 852) dowództwo uległo likwidacji, a jego zadania przejęło Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych.

Marynarką Wojenną dowodził Dowódca Marynarki Wojennej, który wykonywał swoje zadania przy pomocy Dowództwa Marynarki Wojennej.

• Dowódca Marynarki Wojennej – wakat
• Szef Sztabu – zastępca dowódcy – wakat
• Szef Szkolenia – wakat

Uzbrojenie i wyposażenie

Okręty

Zobacz też: Okręty Marynarki Wojennej wycofane do 1946 roku i Okręty Marynarki Wojennej wycofane po 1947 roku.

Okręt jest to jednostka pływająca należąca do Marynarki Wojennej, nosząca należną jej banderę Marynarki Wojennej, dowodzona przez oficera Marynarki Wojennej wpisanego na listę oficerów, posiadająca załogę podlegającą dyscyplinie wojskowej^[11].

Okręty Marynarki Wojennej podlegają wyłącznie władzom Rzeczypospolitej Polskiej i posiadają immunitet^[11]. Poza wyjątkami wskazanymi w ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską przepisach prawa międzynarodowego organy obcego państwa nie mogą wykonywać w stosunku do okrętów aktów władczych ani ingerować w ich życie wewnętrzne. Wszelkie próby ingerencji stosunku do okrętów powinny być zdecydowanie odparte, a w razie zagrożenia życia załogi, bądź siłowego naruszenia immunitetu przysługującego okrętowi należy postępować zgodnie z zasadami użycia siły (ang. „Rules Of Engagement”) oraz przepisami prawa międzynarodowego^[11]. Wyjątek stanowi udział w składzie sił sojuszniczych, w stosunku do których obowiązują dokumenty sojusznicze, pod warunkiem, że nie są sprzeczne z przepisami narodowymi. Na obcych wodach wewnętrznych, morzach terytorialnych i w strefach ekonomicznych oraz w portach zagranicznych jednostki pływające MW zobowiązane są do przestrzegania przepisów lokalnych państwa nadbrzeżnego.

Okręty bojowe

Okręty bojowe - jednostki bojowe przeznaczone do wykonywania zadań bojowych (np. rakietowych, artyleryjskich, torpedowych) oraz walki z przeciwnikiem. Okręty bojowe w Polsce noszą banderę wojenną i są upoważnione do noszenia prefiksu ORP przed nazwą^[12].

Zdjęcie	Nazwa	Typ	Numer	Wyporność [t]	Służba od	Uwagi
	Fregaty
	ORP Gen. K. Pułaski ORP Gen. T. Kościuszko	Oliver Hazard Perry[13]	272 273	3658	2000 2002	Okręty zostały przejęte od US Navy. ORP Gen. K. Pułaski zwodowany w 1979. ORP Gen. T. Kościuszko zwodowany w 1978. Przeznaczony do zastąpienia przez zamówione fregaty projektu Miecznik[14]
	Korwety
	ORP Kaszub	proj. 620[15]	240	1090	1987	Korweta zwalczania okrętów podwodnych.
	ORP Ślązak	proj. 621M	241	2200	2019	Budowany pierwotnie jako korweta wielozadaniowa, ukończony jako korweta patrolowa.
	Małe okręty rakietowe
	ORP Orkan ORP Piorun ORP Grom	proj. 660M (Orkan)[16]	421 422 423	369	1992 1994 1995
	Okręty podwodne
	ORP Orzeł	proj. 877 Paltus (NATO: Kilo)[17]	291	2460 nawodna 3180 podwodna	1986
	Niszczyciele min
	ORP Kormoran ORP Albatros ORP Mewa	proj. 258 (Kormoran II)	601 602 603	830	2017 2022 2023	Podpisano umowę na dostarczenie trzech kolejnych niszczycieli min typu Kormoran II (projektu 258) dla Marynarki Wojennej RP wraz z pakietami wsparcia logistycznego. Zamówione jednostki mają zostać dostarczone w latach 2026–2027[18].
	Trałowce
	ORP Gopło	proj. 207DM (Gopło)[19]	630	225	1982
	ORP Gardno ORP Bukowo ORP Dąbie ORP Jamno ORP Mielno ORP Wicko ORP Resko ORP Sarbsko ORP Necko ORP Nakło ORP Drużno ORP Hańcza	projektu 207P (Gardno)	631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642	216	1984 1985 1986 1986 1987 1987 1988 1988 1989 1990 1990 1991	ORP Necko, ORP Nakło i ORP Mamry przeszły gruntowne prace remontowe w 2025 roku[20][21][22]
	ORP Mamry ORP Wigry ORP Śniardwy ORP Wdzydze	proj. 207M (Mamry)[23]	643 644 645 646	216	1992 1993 1994 1994
	Okręty transportowo-minowe
	ORP Lublin ORP Gniezno ORP Kraków ORP Poznań ORP Toruń	proj. 767 (Lublin)[24]	821 822 823 824 825	1745	1989 1990 1990 1991 1991
	Kutry transportowe
	KTr 851 KTr 852 KTr 853	proj. 716[25]	851 852 853	176	1988 1991 1991

Okręty specjalne

Okręty specjalne - zaadoptowane lub specjalnie skonstruowane jednostki przeznaczone do wykonywania zadań (np. rozpoznawczych, szkolnych, hydrograficznych) w ramach zabezpieczenia działań całej MW. Okręty specjalne w Polsce noszą banderę wojenną i są uprawnione do noszenia prefiksu ORP przed nazwą^[26].

Zdjęcie	Nazwa	Typ	Numer	Wyporność [t]	Służba od	Uwagi
	Okręty dowodzenia
	ORP Kontradmirał Xawery Czernicki[27]	proj. 890	511	2390	2001	Zwodowany w 1991 jako pływająca stacja demagnetyzacyjna. W latach 2001–2008 okręt wsparcia logistycznego. Okręt przeszedł remont i modernizację w latach 2019–2021[28].
	Zbiornikowce
	ORP Bałtyk[29]	proj. ZP-1200	Z-1	3050	1991	Wyremontowany i zmodernizowany w 2016 roku[30].
	Okręty rozpoznania radioelektronicznego
	ORP Nawigator ORP Hydrograf	proj. 863 (Nawigator)[31]	262 263	1675	1975 1976	Przeznaczony do zastąpienia przez zamówione okręty projektu Delfin[32]
	Okręty ratownicze
	ORP Piast ORP Lech	proj. 570 (Piast)[33]	281 282	1810	1974 1974	ORP Piast został wyremontowany w 2024 roku[34].
	ORP Zbyszko ORP Maćko	proj. 5002 (Zbyszko)[35]	R-14 R-15	374	1991 1992	Oba zostały zmodernizowane w 2016 roku[36].
	Okręty hydrograficzne
	ORP Heweliusz ORP Arctowski	proj. 874 (Heweliusz)[37]	265 266	1145	1982 1982	ORP Arctowski został wyremontowany i zmodernizowany w 2022 roku[38].
	Okręty szkolne
	ORP Iskra	barkentyna proj. B79/II	253	498	1982
	ORP Wodnik[39]	proj. 888 (Wodnik)	251	1800	1976	Wyremontowany i zmodernizowany w 2020 roku[40].
	Okręty-muzeum
	ORP Błyskawica	Grom	H34	2782	1937	W służbie liniowej do 1975, okręt-muzeum od 1976.
	ORP Sokół	Kobben	294	na powierzchni: 370/459 w zanurzeniu: 435/524	1967	W służbie liniowej do 2018, okręt-muzeum od 2025.

Pomocnicze jednostki pływające i bazowe środki pływające

Pomocnicza jednostka pływająca (PJP) w Marynarce Wojennej jest rodzajem okrętu nieuprawnionego do noszenia bandery wojennej i używania prefiksu ORP przed nazwą, zazwyczaj pełniąca pomocniczą rolę w stosunku do okrętów bojowych oraz specjalnych. Okręty te noszą banderę PJP.

Bazowe środki pływające (BŚP) to jednostki pływające o charakterze pomocniczym przeznaczone do obsługi i zabezpieczenia okrętów bojowych, specjalnych oraz pomocniczych jednostek pływających^[41].

Zdjęcie	Nazwa	Typ	Wyporność (t)	Służba od	Uwagi
	Holowniki
	H-11 Bolko[42] H-12 Semko[43] H-13 Przemko[44] H-1 Gniewko[45] H-2 Mieszko[46] H-3 Leszko[47]	proj. B860	490	2020 2020 2021 2020 2020 2021
	H-6[48] H-8[48]	proj. H-960	332	1992 1993
	H-4[49] H-5[49] H-7[49]	proj. H-900/II	218	1980 1981 1981
	H-9[50] H-10[50]	proj. B820	153	1993
	Zbiornikowce
	Z-8[51]	proj. B-199	1225	1970
	Stacje demagnetyzacyjne
	SD-11[52] SD-13[52]	proj. B208	595	1971 1972
	Kutry
	K-4[53] K-10[53]	proj. 4234	46,0	1989	Kutry hydrograficzne[54].
	K-5 K-7 K-9	proj. 4142	45,0	1988 1988 1989	Kutry transportowo-pasażerskie. Przeznaczone do transportu ładunków i ludzi w portach i redach[55].
	K-20 K-21	proj. KH-K	12,25	1989 1990	Kutry holowniczo-komunikacyjne. Przeznaczone do obsługi pomostów pływających i prowadzenia prac holowniczych[56].
	Motorówki
	MH-1 MH-2 MH-3 MH-4	Wildcat 40	18,5	2015	Motorówki hydrograficzne[57].
	M-12 M-21 M-22	proj. M35/MW	28,6	1983 1983 1984	Motorówki cumownicze. Przeznaczone do prac manewrowych i holowniczych w portach[58].
	M-25 M-26	proj. Delfin		1971	Motorówki pomiarowe, bazują w Gdyni.
	M-34 Demon	proj. Conrad 1220M		1982	Motorówka regatowa (bazuje w Gdyni).
	Poławiacz torped
	K-8[59]	typ Kormoran	133	1971	Przeznaczony do poławiania torped z wody[60].
	Barki
	B-7	9235	615	1961	Służy do zbierania odpadów ropopochodnych z okrętów.
	B-3	BPZ-500A/MW		1988	Służy do przechowywania paliwa.
	B-11	BZ800		1979	Służy do przechowywania paliwa.

Jachty i łodzie szkolne oraz specjalne

Jachty i łodzie żaglowe motorowe służące do szkolenia kadry MW stacjonują w Ośrodku Szkolenia Żeglarskiego MW, Jacht Klubie MW "Kotwica" oraz Akademii MW. Jachty Marynarki Wojennej także biorą udział w regatach^[61].

Motorówki szkolne oraz specjalne MW:^[62]

• „M-34” „Demon” (wymieniony w PJP)
• „Dragon II”
• „S-10500K”
• „S-7500K/1”
• „S-7500K/2”
• „S-5200/1”
• „S-5200/2”
• Ponton „Zodiak”
• „Kraken”^[63]
• „Nurek”^[64]
• „Homar - 1”^[65]
• „Homar - 2”^[66]

nazwa	typ/projekt	służba od	długość	armator
Jachty pełnomorskie
„Hetman”[67]	Rassmusen	1937	15,50	Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego MW
„Tornado II”[68]	Delphia 47	2013	14,10	Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego MW
„Gdańsk”[62]		od 1996 do 2017		Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego MW
„Gdynia”[69]	Delphia 40	2007	11,95	Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego MW
„Rumia”[70]	Delphia 40.2	2008	11,95	Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego MW
„Reda”[71]	Delphia 40.2	2008	11,95	Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego MW
„Wejherowo”[72]	Delphia 40.2	2008	11,95	Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego MW
„Hel”[62]		od 1996 do 2017		Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego MW
„Jastarnia”[62]		od 1996 do 2017		Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego MW
„Ustka”[73]	Delphia 40.3	2014	11,95	Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego MW
„Władysławowo”[74]	Delphia 40.3	2014	11,95	Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego MW
„Sopot”[75]	Delphia 40	2007	11,95	Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego MW
„Legia”[76]	kercz + opal	1968	14,30	JKMW "Kotwica"
„Tornado”[76]	Conrad 54	1974	16,70	JKMW "Kotwica"
„Sarmata II”[76]	TMS 11.50	1992	11,56	JKMW "Kotwica"
„Trefl”[76]	Carter 30	1976	9,13	JKMW "Kotwica"
„Hadar”[76]	Peterson 45	1980	13,25	JKMW "Kotwica"
„Nauticus”[76]	Peterson 45	1980	13,25	JKMW "Kotwica"
„Admirał Dickman”[77]	Delphia 40	2007	11,95	Akademia MW
Jachty przybrzeżne
„Chylonia”[78]	Delphia 28	2007	8,80	Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego MW
„Oksywie”[79]	Delphia 28	2007	8,80	Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego MW
„Redłowo”[80]	Delphia 28	2007	8,80	Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego MW
„Karwiny”[81]	Delphia 28	2007	8,80	Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego MW
„Witomino”[82]	Delphia 28	2007	8,80	Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego MW
„Caro II”[76]	Peterson 760T	1980	7,60	JKMW "Kotwica"
„Turkus”[76]	slup	1977	7,26	JKMW "Kotwica"
„Topaz”[76]	slup	1976	7,26	JKMW "Kotwica"
„Dobosz”[76]	Peterson 760R	1982	7,60	JKMW "Kotwica"
„Kier”[76]	Conrad 777	1992	7,77	JKMW "Kotwica"

Lotnictwo Marynarki Wojennej

Zdjęcie	Nazwa	Pochodzenie	Liczba	Numery maszyn	Służba od	Uwagi
	Samoloty
	PZL M28B 1E Bryza	Polska	2	0404 0405	2001(1988) 2001(1988)[83]	Samoloty monitoringu ekologicznego. Pierwotnie były transportowe (M-28B Bryza-1TD), w 2001 zmodernizowane (M-28B Bryza-1E)[84]. 44 Baza Lotnictwa Morskiego[85].
	PZL M28B 1R Bryza	Polska	7	1022 1008 1017 1006 1114 1115 1116	1994 1999 1999 2000 2000 2000 2000[83]	Samoloty rozpoznawczo-patrolowe. Służba od 1994[86]. 44 Baza Lotnictwa Morskiego[85].
	PZL M28B 1RM Bryza Bis	Polska	1	0810	2008(1999)	Samoloty rozpoznawczo-patrolowe. Pierwotnie samolot o numerze 0810 wykorzystywany był w wersji M-28B Bryza-1R. W 2008 samolot został zmodernizowany do wersji M-28B Bryza-1RM bis[86]. 44 Baza Lotnictwa Morskiego[85].
	PZL An-28TD Bryza M28B Bryza	Polska	4	1117 1118 0723 1003	2001 2002 2012 2012	Samoloty transportowe. Numery 1117 i 1118 weszły do służby w 2001 i 2002, a numery 1003 i 0723 w 2012[87]. 43 Baza Lotnictwa Morskiego[85].
	Śmigłowce
	Mi-2D Mi-2R	ZSRR  Polska	4	5245 5348 5830 5828[88]	?(1977) 2010(1978) 2010(1978) 2010(1978)	Śmigłowce szkoleniowe i transportowo-łącznikowe. Najdłużej w MW eksploatowany jest śmigłowiec z numerem 5245. Trzy pozostałe przejęte od SP w 2010[89]. 2 szt. w 43 Bazie Lotnictwa Morskiego oraz 2 szt. w 44 Bazie Lotnictwa Morskiego[85].
	PZL W-3WARM Anakonda	Polska	8	0209 0304 0505 0506 0511 0813 0815 0906	1989 1989 1992 1992 1993 1998 1998 2002	Śmiglowce SAR. 6 szt. w 43 Bazie Lotnictwa Morskiego oraz 2 szt. w 44 Bazie Lotnictwa Morskiego[85].
	Kaman SH-2G Super Seasprite	Stany Zjednoczone	4	3543 3544 3545 3546	2002, 2003	Śmigłowce ASW. Wyprodukowane w 1992–1993, przejęte od US wraz z fregatami typu OHP w 2002 i 2003[90]. 43 Baza Lotnictwa Morskiego[85]. Docelowo (zakończenie wsparcia przez producenta i znaczne zużycie) będą zastąpione przez 4–8 szt. w ramach programu Kondor[91].
	Mi-14PŁ	ZSRR	3	1008 1010 1011	1981[92][93]	Śmigłowce ASW. W służbie od 1981. W 2018 rozpoczęto procedurę wydłużenia resursów dla wszystkich maszyn[94]. 44 Baza Lotnictwa Morskiego[85]. Docelowo będą zastąpione przez AW101[95].
	Mi-14PŁ/R	ZSRR	1	1009	2011(1981)[96][93]	Śmiglowce SAR, Mi-14PŁ przebudowane do wersji ratowniczej[97]. 44 Baza Lotnictwa Morskiego[85].
	Leonardo AW101	Wielka Brytania  Włochy	4		2023	Śmigłowce ASW/CSAR. Umowa 2019, dostawy 2023[98]. 44 Baza Lotnictwa Morskiego.

Broń przeciwlotnicza

Zdjęcie	Nazwa	Pochodzenie	Liczba	Uwagi	Przypisy
	armata przeciwlotnicza S-60MB	ZSRR  Polska		Wariant zmodernizowany. 4 armaty w każdej baterii.	[99][100][101]
	armata przeciwlotnicza ZU-23-2	ZSRR  Polska			[102]
	PPZR Grom	Polska			[99]

Stacje radiolokacyjne i systemy dowodzenia

Zdjęcie	Nazwa	Pochodzenie	Liczba	Uwagi	Przypisy
	NUR-22-N (3D)	Polska	3	Radiolokacyjna stacja wstępnego poszukiwania, po jednej sztuce na wyposażeniu 8 Dywizjonu Przeciwlotniczego, 9 Dywizjonu Przeciwlotniczego oraz Morskiej Jednostki Rakietowej	[103][104][105][106]
	TRS-15 Odra C	Polska	2	Stacja radiolokacyjna przeznaczona do wykrywania celów morskich o zasięgu do 50 km, na wyposażeniu Morskiej Jednostki Rakietowej	[107][108]
	Radary mobilne RM-100	Polska	3	Trudno wykrywalna, mobilna stacja radiolokacyjna RM-100, przeznaczona do wykrywania i automatycznego śledzenia celów nawodnych oraz określania ich współrzędnych	[109][110][111][112][113]
	Wozy dowodzenia i kierowania ogniem WD-95	Polska		Wozy dowodzenia systemu Blenda, na wyposażeniu dywizjonów przeciwlotniczych Marynarki Wojennej i baterii baz lotnictwa morskiego. 3 wozy w każdym dywizjonie i 1 w każdej baterii.	[101]
	Łowcza-3KN	Polska		Mobilne stanowisko dowodzenia obroną przeciwlotniczą	[114][115]
	Zestawy REGA-4	Polska		Zestaw automatyzacji dowodzenia dla dowódców drużyn przeciwlotniczych, zestawów artyleryjskich, holowanych i przewożonych oraz przenośnych zestawów rakietowych, na wyposażeniu dywizjonów przeciwlotniczych Marynarki Wojennej	[99][116]
	GCA-2000/GCA-2000M	Stany Zjednoczone	3	Radiolokacyjne systemy precyzyjnego wspomagania lądowania (PAR). Dla całości SZRP zakupiono 5 stacji w wersji GCA-2000 oraz 9 w wersji GCA-2000M. Na wyposażeniu lotnisk Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej.	[117][118][119]
	Zestawy WD-2001 Rega-1	Polska		Wóz dowodzenia baterii przeciwlotniczej na podwoziu samochodu terenowego Honker, na wyposażeniu Morskiej Jednostki Rakietowej	[102][120]

Morska Jednostka Rakietowa

Zdjęcie	Nazwa	Pochodzenie	Liczba	Struktura	Opis	Uwagi	Przypisy
	Naval Strike Missile	Norwegia	72 pociski	Dwa dywizjony ogniowe, łącznie 12 wyrzutni	przeciwokrętowy pocisk manewrujący	Każdy dywizjon ogniowy składa się z 6 wyrzutni, każda wyrzutnia posiada po 4 kontenery z pociskami NSM. Ograniczona możliwość zwalczania celów lądowych W 2023 roku zamówiono kolejne 2 dywizjony ogniowe wraz z kilkuset pociskami[121]	[122][123][124][125][126]

Artyleria lufowa okrętów

Zdjęcie	Nazwa	Pochodzenie	Jako uzbrojenie	Kaliber	Uwagi
	OTO Melara Super rapid L/62[127]	Włochy	ORP Ślązak, ORP Gen. T. Kościuszko, ORP Gen. K. Pułaski[127]	76,2 mm
	AK-176M[128]	ZSRR	ORP Kaszub, ORP Orkan, ORP Piorun, ORP Grom[128]	76 mm
	OSU-35K Tryton[129]	Polska	ORP Albatros, ORP Mewa[129]	35 mm	W latach 2016-2019 w celach testowych na ORP Kaszub[130].
	Marlin-WS[131]	Włochy	ORP Ślązak[131]	30 mm
	AK-630[132]	ZSRR	ORP Orkan, ORP Piorun, ORP Grom[132]	30 mm
	ZU-23-2M Wróbel[133]	Polska	ORP Kaszub, ORP Bałtyk, Trałowce projektu 207P (9 okrętów), Z-8,K-8, Kutry transportowe projektu 716 (KTr-11, KTr-12, KTr-13), Stacje demagnetyzacyjne projektu B208 (SD-11 i SD-13)[133]	23 mm
	ZU-23-2MR Wróbel II[133]	Polska	ORP Lublin, ORP Kraków, ORP Gniezno, ORP Poznań, ORP Toruń, ORP Kontradmirał Xawery Czernicki, ORP Kormoran, ORP Mamry, ORP Wigry, ORP Śniardwy, ORP Wdzydze[133]	23 mm
	Phalanx CIWS[132]	Stany Zjednoczone	ORP Gen. T. Kościuszko, ORP Gen. K. Pułaski[132]	20 mm
	WKM-B[50]	Polska	ORP Gen. T. Kościuszko, ORP Gen. K. Pułaski, ORP Kontradmirał Xawery Czernicki, ORP Kormoran, ORP Albatros, ORP Mewa, ORP Orkan, ORP Piorun, ORP Grom, ORP Ślązak[50]	12,7 mm

Artyleria rakietowa okrętów

Zdjęcie	Nazwa	Pochodzenie	Opis	Jako uzbrojenie	Uwagi
	RBS15 Mk 3[50]	Szwecja	przeciwokrętowy pocisk manewrujący krótkiego zasięgu	ORP Orkan, ORP Piorun, ORP Grom[50]
	RIM-66 SM-1MR[134]	Stany Zjednoczone	rakietowy pocisk przeciwlotniczy średniego zasięgu	ORP Gen. T. Kościuszko, ORP Gen. K. Pułaski[134]

Broń torpedowa

Zdjęcie	Nazwa	Pochodzenie	Jako uzbrojenie	Kaliber	Uwagi
	MU90 Impact[135]	Francja  Włochy	ORP Gen. T. Kościuszko, ORP Gen. K. Pułaski, śmigłowce typu Mi-14, śmigłowce typu Kaman SH-2G Super Seasprite[135]	324,7 mm
	TEST-71M[136]	ZSRR	ORP Orzeł[136]	533,4 mm
	53-65KE[136]	ZSRR	ORP Orzeł[136]	533,4 mm
	SET-53M[137]	ZSRR	ORP Orzeł, ORP Kaszub[137]	533,4 mm

Broń minowa^[138]

Nazwa	Pochodzenie	Rodzaj	Masa (kg)	Maksymalna głębokość ustawienia (m)	Uwagi
mina wz. 08 (OS)	Imperium Rosyjskie/ ZSSR	mina kontaktowa, kotwiczna	590	100	Dzisiaj pod oznaczeniem OS (okrętowa średnia).
mina typu KB (OD)	ZSRR	mina kontaktowa, kotwiczna	1065	100	Dzisiaj pod oznaczeniem OD (okrętowa duża).
MMD-2	Polska	mina denna	640	50

Broń przeciw okrętom podwodnym

Nazwa	Pochodzenie	Opis	Jako uzbrojenie	Głębokość działania	Uwagi
RBU-6000 (wyrzutnia) RGB-60 (bomba)[139]	ZSRR	rakietowa bomba głębinowa	ORP Kaszub	do 450 m[139]
B-1[140]	ZSRR	bomba głębinowa	ORP Kaszub, Trałowce projektu 207 (17 okrętów)[140]	do 25 m[140]

Pozostałe wyposażenie okrętów

Nazwa	Pochodzenie	Opis	Jako wyposażenie	Uwagi
MDSz-5[140]	ZSRR	świeca dymna	ORP Kaszub, ORP Lublin, ORP Gniezno, ORP Poznań, ORP Toruń,Trałowce projektu 207(17 okrętów),Kutry transportowe projektu 716 (KTr-11, KTr-12, KTr-13)[140]
ŁWD-100/ 5000 Sosna[140]	Polska	ładunek wydłużony długi	ORP Kaszub, ORP Lublin, ORP Gniezno, ORP Poznań, ORP Toruń, Kutry transportowe projektu 716 (KTr-11, KTr-12, KTr-13)[140]
Mk 137 Mod. 1 systemu Mk 36 SRBOC[50]	Stany Zjednoczone	wyrzutnia celów pozornych kal. 130 mm	ORP Gen. T. Kościuszko, ORP Gen. K. Pułaski[50]

Symbole i insygnia

Osobny artykuł: Stopnie wojskowe w Marynarce Wojennej.

Bandery i flagi

Osobny artykuł: Lista flag Polski.

Każda jednostka pływająca, wchodząca w skład Marynarki Wojennej, nosi należną jej banderę wojenną. Bandera wojenna przysługuje jednostce pływającej od daty wcielenia w skład Marynarki Wojennej do daty skreślenia z jej składu. Bandera wojenna podniesiona na jednostce pływającej jest znakiem przynależności tej jednostki do Marynarki Wojennej. W żadnym wypadku nie wolno opuścić bandery przed przeciwnikiem^[11]. Jeśli w czasie walki bandera zostanie zestrzelona lub zniszczona, natychmiast podnosi się następną. Okręt podwodny nie nosi bandery w położeniu podwodnym. Bandery i proporce podnoszone są na jednostkach pływających zgodnie z ceremoniałem morskim. Podobną rolę do bander pełnią w dowództwach, jednostkach wojskowych i na lotniskach flagi marynarki wojennej oraz lotnisk i lądowisk.

• Bandery i flagi MW
• 
  Bandera wojenna
• 
  Proporzec
• 
  Bandera pjp
• 
  Bandera Jacht Klubu MW „Kotwica”
• 
  Flaga Marynarki Wojennej
• 
  Flaga lotnisk MW

Znaki funkcyjne

Flagi i proporce funkcyjne podnosi się na okrętach i pomocniczych jednostkach pływających, gdy na ich pokładzie przebywa osoba, której przysługuje odpowiedni znak.

• Znaki funkcyjne MW
• 
  Proporzec Prezydenta RP
• 
  Flaga
  Ministra ON
• 
  Flaga
  marsz. Polski
• 
  Flaga
  Szefa SG WP
• 
  Flaga Dowódcy MW^[a]
• 
  Flaga adm.
• 
  Flaga Dowódcy Generalnego RSZ
• 
  Flaga adm. fl.
• 
  Flaga wadm.
• 
  Flaga kadm.
• 
  Flaga gen.
• 
  Proporzec Szefa Sztabu MW^[a]
• 
  Proporzec dowódcy flotylli okrętów
• 
  Proporzec dowódcy dywizjonu okrętów
• 
  Proporzec dowódcy grupy okrętów
• 
  Znak dowódcy okrętu

Mundury

Osobny artykuł: Mundury Marynarki Wojennej.

Zobacz też

Zobacz multimedia związane z tematem: Marynarka Wojenna

• Polska Marynarka Handlowa
• obrona Wybrzeża w kampanii wrześniowej 1939
• Marynarka Wojenna (II RP)
• Polska Marynarka Wojenna
• Historia Marynarki Wojennej
• Okręty Marynarki Wojennej wycofane po 1947 roku
• Okręty Marynarki Wojennej wycofane do 1946 roku

Uwagi

1. Zniesiona 1 stycznia 2014 (Dz.U. z 2013 r. poz. 1636).