Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Wybory parlamentarne w Polsce w 1922 roku

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Remove ads

Wybory parlamentarne w Polsce 1922 – wybory do Sejmu RP odbyły się 5 listopada 1922 roku, a do Senatu RP tydzień później, 12 listopada. Były to pierwsze wybory w Polsce zorganizowane po ogłoszeniu konstytucji marcowej i po ustabilizowaniu granic II RP. W wyborach zwyciężył (nie uzyskując jednak samodzielnej większości) Chrześcijański Związek Jedności Narodowej, zdobywając 163 mandaty na 444 w Sejmie, i 48 mandatów na 111 w Senacie.

Wybory te zapoczątkowały okres dużej niestabilności politycznej w nowo odrodzonym państwie polskim, pogłębiony przez morderstwo nowo wybranego prezydenta Gabriela Narutowicza w grudniu 1922 roku. W okresie niespełna 3,5 roku, które dzieliły dzień wyborów, a wybuch przewrotu majowego, pięciokrotnie zmieniono premiera, a lista partii wchodzących w skład koalicji rządzącej zmieniła się wielokrotnie (de facto rządami koalicyjnymi były dwa gabinety Wincentego Witosa oraz rząd Aleksandra Skrzyńskiego). Trudności związane ze zbudowaniem i utrzymaniem stabilnej koalicji rządzącej zostały wykorzystane przez Józefa Piłsudskiego do przeprowadzenia zbrojnego zamachu stanu w maju 1926 roku.

Remove ads

Terminy wyborcze

Podsumowanie
Perspektywa

Ustalono następujący kalendarz wyborczy[1]:

  • 26 sierpnia – 8 najliczniejszych klubów poselskich przedstawia Generalnemu Komisarzowi Wyborczemu 8 członków Państwowej Komisji Wyborczej i tyluż ich zastępców.
  • 28 sierpnia – Generalny Komisarz Wyborczy na wniosek prezesa właściwego Sądu apelacyjnego mianuje przewodniczących okręgowych komisji wyborczych. Wojewoda mianuje po jednym członku okręgowych komisji wyborczych. Władza administracyjna I instancji ogłasza we wszystkich gminach o ich podziale na obwody głosowania, o lokalu wyborczym i lokalu urzędowym obwodowych komisji wyborczych; jednocześnie o powyższym władza zawiadamia przewodniczącego komisji wyborczej i Główny Urząd Statystyczny. Generalny Komisarz Wyborczy ogłasza w „Monitorze Polskim” o składzie osobowym i lokalu urzędowym Państwowej Komisji Wyborczej tudzież o miejscu, czasie, sposobie i ostatnim terminie zgłaszania państwowych list kandydatów.
  • 30 sierpnia – Generalny Komisarz Wyborczy ogłasza w wojewódzkim Dzienniku Urzędowym nominację przewodniczących okręgowych komisji wyborczych i ich zastępców. Wojewoda ogłasza nominacje członków okręgowych komisji wyborczych przez niego mianowanych. Rady miejskie i sejmiki względnie zgromadzenie przełożonych gmin dokonują wyboru członków okręgowych komisji wyborczych o czym zawiadamia się okręgową komisję wyborczą.
  • 1 września – Przewodniczący okręgowej komisji wyborczej ogłasza skład osobowy komisji w wojewódzkim Dzienniku Urzędowym. Okręgowa komisja wyborcza ogłasza we wszystkich gminach okręgu o dniu wyborów, godzinach głosowania, liczbie posłów, którzy mają być wybrani w okręgu, miejscu, czasie, sposobie i ostatnim terminie zgłaszania kandydatur i oświadczeń o przyłączeniu listy okręgowej do listy państwowej, oraz o składzie osobowym i lokalu urzędowym okręgowej komisji wyborczej.
  • 2 września – Rada gminna wybiera trzech członków obwodowej komisji wyborczej.
  • 7 września – Prezes okręgowej komisji wyborczej zawiadamia naczelnika gminy o składzie odnośnych obwodowych komisji wyborczych i podaję o tym do publicznej wiadomości. Naczelnicy gmin (prezydenci, burmistrzowie, wójtowie, zarządczy obszarów dominialnych) sporządzą dla każdej miejscowości spis wyborców w 3 egzemplarzach.
  • 8 września – Naczelnik gminy przesyła 3 egzemplarze spisu wyborców przewodniczącemu obwodowej komisji wyborczej.
  • 14 września – Komisja obwodowa przesyła jeden egzemplarz spisu wyborców okręgowej komisji wyborczej.
  • 15 września – Obwodowa komisja wyborcza wykłada spisy wyborców do publicznego przeglądu.
  • 28 września – Ostatni dzień wyłożenia spisu wyborców do przeglądu. Zgłaszanie państwowych list kandydatów.
  • 30 września – Ostateczny termin wnoszenia reklamacji do obwodowej komisji wyborczej przeciwko pominięciu w spisie lub wpisaniu kogokolwiek nieuprawnionego.
  • 5 października – Ostateczny termin zgłaszania sprzeciwów przeciwko reklamacji o wykreśleniu ze spisu.
  • 6 października – Kandydaci z list państwowych składają na ręce przewodniczącego komisji wyborczej oświadczenia o zgodzie na ubieganie się o mandat.
  • 8 października – Zgłaszanie okręgowych list kandydatów.
  • 9 października – Obwodowe komisje wyborcze przesyłają okręgowym komisjom wyborczym 2 egzemplarze spisu wyborców.
  • 13 października – Komisja obwodowa przyjmuje napływające sprzeciwy przeciwko wykreśleniu i przesyła je dodatkowo okręgowej komisji wyborczej.
  • 16 października – Pełnomocnicy okręgowej listy kandydatów składają na ręce przewodniczącego okręgowej komisji wyborczej oświadczenie o przyłączeniu listy okręgowej do listy państwowej.
  • 19 października – Okręgowe komisje wyborcze przesyłają obwodowym komisjom wyborczym 2 egzemplarze ostatecznie zatwierdzonego spisu wyborców. Jednocześnie 3 egzemplarze przesyłają właściwym naczelnikom gmin.
  • 23 października – Przewodniczący okręgowej komisji wyborczej wykłada ustalony ostatecznie spis wyborców do publicznego przeglądu.
  • 28 października – Ostatni dzień powtórnego wyłożenia spisu wyborców.
  • 5 listopada – Głosowanie do Sejmu.
  • 8 listopada – Posiedzenie okręgowej komisji wyborczej w celu ustalenia wyniku wyborów do Sejmu.
  • 12 listopada – Głosowanie do Senatu.
  • 15 listopada – Posiedzenia okręgowej komisji wyborczej w celu ustalenia wyników wyborów do Senatu.
Remove ads

Komitety wyborcze do Sejmu i Senatu

Więcej informacji Nr listy, Komitet wyborczy ...
Remove ads

Sejm

Podsumowanie
Perspektywa
Thumb
Mapa wyborcza i kalendarz wyborczy wyborów parlamentarnych w 1922 roku

Wyborcy z całego obszaru Polski wybierali 444 posłów, z czego 372 z list okręgowych, zaś 72 z list państwowych. Kraj został podzielony na 64 okręgi wyborcze. Miasto Stołeczne Warszawa stanowiło oddzielny okręg wyborczy. Mandaty w okręgach rozdzielano metodą D’Hondta.

Czynne prawo wyborcze do Sejmu przysługiwało wszystkim obywatelom bez różnicy płci, którzy najpóźniej w dniu ogłoszenia wyborów ukończyli 21 lat. Bierne prawo wyborcze do Sejmu przysługiwało wszystkim obywatelom, bez różnicy płci, którzy ukończyli 25 lat[4].

Okręgi wyborcze[3]

Więcej informacji Nr, Siedziba komisji ...
Remove ads

Senat

Senatorów wybrano w liczbie 111, z czego 93 z list okręgowych, zaś 18 z list państwowych. Miasto stołeczne Warszawa oraz każde z województw stanowiły oddzielne okręgi wyborcze. Mandaty w okręgach rozdzielano metodą D’Hondta.

Czynne prawo wyborcze do Senatu przysługiwało wszystkim obywatelom bez różnicy płci, którzy najpóźniej w dniu ogłoszenia wyborów ukończyli 30 lat. Bierne prawo wyborcze do Senatu przysługiwało wszystkim obywatelom, bez różnicy płci, którzy ukończyli 40 lat[4].

Okręgi wyborcze[3]

Remove ads

Wyniki w skali kraju

Podsumowanie
Perspektywa

Wyniki wyborów do Sejmu II RP

Wyniki poszczególnych ugrupowań
Thumb
Wyniki listy Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej w wyborach do Sejmu 1922 roku
Thumb
Poparcie listy Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast” w wyborach do Sejmu 1922 roku
Thumb
Wyniki listy Polskiej Partii Socjalistycznej w wyborach do Sejmu 1922 roku
Thumb
Wyniki listy Związku Proletariatu Miast i Wsi w wyborach do Sejmu 1922 roku
Frekwencja
Thumb
Frekwencja w poszczególnych okręgach wyborczych w wyborach do Sejmu II RP w 1922 roku. Najwyższa frekwencja wystąpiła w okręgu szamotulskim – 90,07%, a najniższa w stanisławowskim – 31,39%.
Thumb
Frekwencja w poszczególnych województwach w wyborach do Senatu II RP w 1922 roku
Thumb
Frekwencja w okręgach wyborczych 1922
Więcej informacji Komitet wyborczy, Głosy ...
Ogółem 8 762 698 100,00 444 100,00
Głosy nieważne 112 386 1,27
Frekwencja 8 875 084 68,32
Uprawnionych do głosowania 12 989 718 100,00

Podział mandatów i rozkład procentowy poparcia w wyniku wyborów (komitety, które nie przekroczyły 1% poparcia w skali kraju, potraktowano zbiorczo):

163 66 70 49 41 18 6 15 2 4
ChZJN BMN PSL „P” PSL „W” PPS NPR PC ZSN-Ż
ChZJN BMN PSL „P” PSL „W” PPS NPR PC

Wyniki głosowania w skali okręgów

Wszystkie dane wyrażono w procentach.

Więcej informacji Okręg, Nazwa ...

Objaśnienia:
a w tym Zjednoczone Stronnictwo Narodowo-Żydowskie – 10,10%,
b w tym Niezależny Ukraiński Chłopski Komitet – 20,57%,
c w tym Partia Ukraińska „Chliboroby” – 11,91%,
d w tym Partia Agrarna Ukraińsko-Chłopska- 27,35%,
e w tym Niezależny Ukraiński Chłopski Komitet – 7,15%.

Podział mandatów w skali okręgów

Thumb
Podział mandatów sejmowych w poszczególnych okręgach
Więcej informacji Okręg, Nazwa ...

Objaśnienia:
a Zjednoczone Stronnictwo Narodowo-Żydowskie – 1 mandat,
b Niezależny Ukraiński Chłopski Komitet – 1 mandat,
c Partia Ukraińska „Chliboroby” – 1 mandat,
d Partia Agrarna Ukraińsko-Chłopska – 3 mandaty.

Wyniki do Senatu II RP

Więcej informacji Komitet wyborczy, Głosy ...
Ogółem 5 560 518 100,00 111 100,00
Głosy nieważne 36 858 0,66
Frekwencja 5 597 376 61,61
Uprawnionych do głosowania 9 085 690 100,00

Podział mandatów i rozkład procentowy poparcia w wyniku wyborów (komitety, które nie przekroczyły 1% poparcia w skali kraju, potraktowano zbiorczo):

48 23 17 8 7 3 4
ChZJN BMN PSL „P” PSL „W” PPS NPR ZSN-Ż
ChZJN BMN PSL „P” PSL „W” PPS NPR

Wyniki głosowania w skali województw

Wszystkie dane wyrażono w procentach.

Więcej informacji Okręg, Frekwencja ...

Objaśnienia:
a BMN startował w tym okręgu z lokalnej listy nr 24,
b w tym Państwowe Zjednoczenie na Kresach - 26,32%.

Podział mandatów w skali okręgów

Thumb
Podział mandatów senackich w poszczególnych okręgach
Więcej informacji Okręg, Łącznie ...

Objaśnienia:
a BMN startował w tym okręgu z lokalnej listy nr 24,
b w tym Państwowe Zjednoczenie na Kresach – 1 mandat.

Remove ads

Zobacz też

Przypisy

Linki zewnętrzne

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads