Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Wybory parlamentarne w Polsce w 1922 roku
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Wybory parlamentarne w Polsce 1922 – wybory do Sejmu RP odbyły się 5 listopada 1922 roku, a do Senatu RP tydzień później, 12 listopada. Były to pierwsze wybory w Polsce zorganizowane po ogłoszeniu konstytucji marcowej i po ustabilizowaniu granic II RP. W wyborach zwyciężył (nie uzyskując jednak samodzielnej większości) Chrześcijański Związek Jedności Narodowej, zdobywając 163 mandaty na 444 w Sejmie, i 48 mandatów na 111 w Senacie.
Wybory te zapoczątkowały okres dużej niestabilności politycznej w nowo odrodzonym państwie polskim, pogłębiony przez morderstwo nowo wybranego prezydenta Gabriela Narutowicza w grudniu 1922 roku. W okresie niespełna 3,5 roku, które dzieliły dzień wyborów, a wybuch przewrotu majowego, pięciokrotnie zmieniono premiera, a lista partii wchodzących w skład koalicji rządzącej zmieniła się wielokrotnie (de facto rządami koalicyjnymi były dwa gabinety Wincentego Witosa oraz rząd Aleksandra Skrzyńskiego). Trudności związane ze zbudowaniem i utrzymaniem stabilnej koalicji rządzącej zostały wykorzystane przez Józefa Piłsudskiego do przeprowadzenia zbrojnego zamachu stanu w maju 1926 roku.
Remove ads
Terminy wyborcze
Podsumowanie
Perspektywa
Ustalono następujący kalendarz wyborczy[1]:
- 26 sierpnia – 8 najliczniejszych klubów poselskich przedstawia Generalnemu Komisarzowi Wyborczemu 8 członków Państwowej Komisji Wyborczej i tyluż ich zastępców.
- 28 sierpnia – Generalny Komisarz Wyborczy na wniosek prezesa właściwego Sądu apelacyjnego mianuje przewodniczących okręgowych komisji wyborczych. Wojewoda mianuje po jednym członku okręgowych komisji wyborczych. Władza administracyjna I instancji ogłasza we wszystkich gminach o ich podziale na obwody głosowania, o lokalu wyborczym i lokalu urzędowym obwodowych komisji wyborczych; jednocześnie o powyższym władza zawiadamia przewodniczącego komisji wyborczej i Główny Urząd Statystyczny. Generalny Komisarz Wyborczy ogłasza w „Monitorze Polskim” o składzie osobowym i lokalu urzędowym Państwowej Komisji Wyborczej tudzież o miejscu, czasie, sposobie i ostatnim terminie zgłaszania państwowych list kandydatów.
- 30 sierpnia – Generalny Komisarz Wyborczy ogłasza w wojewódzkim Dzienniku Urzędowym nominację przewodniczących okręgowych komisji wyborczych i ich zastępców. Wojewoda ogłasza nominacje członków okręgowych komisji wyborczych przez niego mianowanych. Rady miejskie i sejmiki względnie zgromadzenie przełożonych gmin dokonują wyboru członków okręgowych komisji wyborczych o czym zawiadamia się okręgową komisję wyborczą.
- 1 września – Przewodniczący okręgowej komisji wyborczej ogłasza skład osobowy komisji w wojewódzkim Dzienniku Urzędowym. Okręgowa komisja wyborcza ogłasza we wszystkich gminach okręgu o dniu wyborów, godzinach głosowania, liczbie posłów, którzy mają być wybrani w okręgu, miejscu, czasie, sposobie i ostatnim terminie zgłaszania kandydatur i oświadczeń o przyłączeniu listy okręgowej do listy państwowej, oraz o składzie osobowym i lokalu urzędowym okręgowej komisji wyborczej.
- 2 września – Rada gminna wybiera trzech członków obwodowej komisji wyborczej.
- 7 września – Prezes okręgowej komisji wyborczej zawiadamia naczelnika gminy o składzie odnośnych obwodowych komisji wyborczych i podaję o tym do publicznej wiadomości. Naczelnicy gmin (prezydenci, burmistrzowie, wójtowie, zarządczy obszarów dominialnych) sporządzą dla każdej miejscowości spis wyborców w 3 egzemplarzach.
- 8 września – Naczelnik gminy przesyła 3 egzemplarze spisu wyborców przewodniczącemu obwodowej komisji wyborczej.
- 14 września – Komisja obwodowa przesyła jeden egzemplarz spisu wyborców okręgowej komisji wyborczej.
- 15 września – Obwodowa komisja wyborcza wykłada spisy wyborców do publicznego przeglądu.
- 28 września – Ostatni dzień wyłożenia spisu wyborców do przeglądu. Zgłaszanie państwowych list kandydatów.
- 30 września – Ostateczny termin wnoszenia reklamacji do obwodowej komisji wyborczej przeciwko pominięciu w spisie lub wpisaniu kogokolwiek nieuprawnionego.
- 5 października – Ostateczny termin zgłaszania sprzeciwów przeciwko reklamacji o wykreśleniu ze spisu.
- 6 października – Kandydaci z list państwowych składają na ręce przewodniczącego komisji wyborczej oświadczenia o zgodzie na ubieganie się o mandat.
- 8 października – Zgłaszanie okręgowych list kandydatów.
- 9 października – Obwodowe komisje wyborcze przesyłają okręgowym komisjom wyborczym 2 egzemplarze spisu wyborców.
- 13 października – Komisja obwodowa przyjmuje napływające sprzeciwy przeciwko wykreśleniu i przesyła je dodatkowo okręgowej komisji wyborczej.
- 16 października – Pełnomocnicy okręgowej listy kandydatów składają na ręce przewodniczącego okręgowej komisji wyborczej oświadczenie o przyłączeniu listy okręgowej do listy państwowej.
- 19 października – Okręgowe komisje wyborcze przesyłają obwodowym komisjom wyborczym 2 egzemplarze ostatecznie zatwierdzonego spisu wyborców. Jednocześnie 3 egzemplarze przesyłają właściwym naczelnikom gmin.
- 23 października – Przewodniczący okręgowej komisji wyborczej wykłada ustalony ostatecznie spis wyborców do publicznego przeglądu.
- 28 października – Ostatni dzień powtórnego wyłożenia spisu wyborców.
- 5 listopada – Głosowanie do Sejmu.
- 8 listopada – Posiedzenie okręgowej komisji wyborczej w celu ustalenia wyniku wyborów do Sejmu.
- 12 listopada – Głosowanie do Senatu.
- 15 listopada – Posiedzenia okręgowej komisji wyborczej w celu ustalenia wyników wyborów do Senatu.
Remove ads
Komitety wyborcze do Sejmu i Senatu
Remove ads
Sejm
Podsumowanie
Perspektywa

Wyborcy z całego obszaru Polski wybierali 444 posłów, z czego 372 z list okręgowych, zaś 72 z list państwowych. Kraj został podzielony na 64 okręgi wyborcze. Miasto Stołeczne Warszawa stanowiło oddzielny okręg wyborczy. Mandaty w okręgach rozdzielano metodą D’Hondta.
Czynne prawo wyborcze do Sejmu przysługiwało wszystkim obywatelom bez różnicy płci, którzy najpóźniej w dniu ogłoszenia wyborów ukończyli 21 lat. Bierne prawo wyborcze do Sejmu przysługiwało wszystkim obywatelom, bez różnicy płci, którzy ukończyli 25 lat[4].
Okręgi wyborcze[3]
Remove ads
Senat
Senatorów wybrano w liczbie 111, z czego 93 z list okręgowych, zaś 18 z list państwowych. Miasto stołeczne Warszawa oraz każde z województw stanowiły oddzielne okręgi wyborcze. Mandaty w okręgach rozdzielano metodą D’Hondta.
Czynne prawo wyborcze do Senatu przysługiwało wszystkim obywatelom bez różnicy płci, którzy najpóźniej w dniu ogłoszenia wyborów ukończyli 30 lat. Bierne prawo wyborcze do Senatu przysługiwało wszystkim obywatelom, bez różnicy płci, którzy ukończyli 40 lat[4].
Okręgi wyborcze[3]
Remove ads
Wyniki w skali kraju
Podsumowanie
Perspektywa
Wyniki wyborów do Sejmu II RP
Wyniki poszczególnych ugrupowań
Frekwencja



Ogółem | 8 762 698 | 100,00 | 444 | 100,00 | |
Głosy nieważne | 112 386 | 1,27 | |||
Frekwencja | 8 875 084 | 68,32 | |||
Uprawnionych do głosowania | 12 989 718 | 100,00 |
Podział mandatów i rozkład procentowy poparcia w wyniku wyborów (komitety, które nie przekroczyły 1% poparcia w skali kraju, potraktowano zbiorczo):
↓ | |||||||||||
163 | 66 | 70 | 49 | 41 | 18 | 6 | 15 | 2 | 4 | ||
ChZJN | BMN | PSL „P” | PSL „W” | PPS | NPR | PC | ZSN-Ż |
ChZJN | BMN | PSL „P” | PSL „W” | PPS | NPR | PC |
Wyniki głosowania w skali okręgów
Wszystkie dane wyrażono w procentach.
Objaśnienia:
a w tym Zjednoczone Stronnictwo Narodowo-Żydowskie – 10,10%,
b w tym Niezależny Ukraiński Chłopski Komitet – 20,57%,
c w tym Partia Ukraińska „Chliboroby” – 11,91%,
d w tym Partia Agrarna Ukraińsko-Chłopska- 27,35%,
e w tym Niezależny Ukraiński Chłopski Komitet – 7,15%.
Podział mandatów w skali okręgów

Objaśnienia:
a Zjednoczone Stronnictwo Narodowo-Żydowskie – 1 mandat,
b Niezależny Ukraiński Chłopski Komitet – 1 mandat,
c Partia Ukraińska „Chliboroby” – 1 mandat,
d Partia Agrarna Ukraińsko-Chłopska – 3 mandaty.
Wyniki do Senatu II RP
Ogółem | 5 560 518 | 100,00 | 111 | 100,00 | |
Głosy nieważne | 36 858 | 0,66 | |||
Frekwencja | 5 597 376 | 61,61 | |||
Uprawnionych do głosowania | 9 085 690 | 100,00 |
Podział mandatów i rozkład procentowy poparcia w wyniku wyborów (komitety, które nie przekroczyły 1% poparcia w skali kraju, potraktowano zbiorczo):
↓ | ||||||||
48 | 23 | 17 | 8 | 7 | 3 | 4 | ||
ChZJN | BMN | PSL „P” | PSL „W” | PPS | NPR | ZSN-Ż |
ChZJN | BMN | PSL „P” | PSL „W” | PPS | NPR |
Wyniki głosowania w skali województw
Wszystkie dane wyrażono w procentach.
Objaśnienia:
a BMN startował w tym okręgu z lokalnej listy nr 24,
b w tym Państwowe Zjednoczenie na Kresach - 26,32%.
Podział mandatów w skali okręgów

Objaśnienia:
a BMN startował w tym okręgu z lokalnej listy nr 24,
b w tym Państwowe Zjednoczenie na Kresach – 1 mandat.
Remove ads
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads