1897.

godina From Wikipedia, the free encyclopedia

Remove ads

Godina 1897 (MDCCCXCVII) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom, odn. redovna godina koja počinje u srijedu po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).

< | 18. vijek | 19. vijek | 20. vijek | >
< | 1860-e | 1870-e | 1880-e | 1890-e | 1900-e | 1910-e | 1920-e | >
<< | < | 1893. | 1894. | 1895. | 1896. | 1897.. | 1898. | 1899. | 1900. | 1901. | > | >>

Kratke činjenice
Remove ads

Događaji

Januar/Siječanj

  • 1. 1. - Filipinska revolucija: Bitka kod Kakarong de Silija, Španci razbili pobunjenike u provinciji Bulacan, čime je okončana Kakaronška republika.
  • 3. 1. (22. 12. 1896. po j.k.) - Milutin Garašanin objavio da se napredna stranka raspušta, nekoliko dana nakon što su radikali ušli u vladu.
  • 4. 1. - Britanci pobijeni u zasedi u Beninskom carstvu, što dovodi do kaznene ekspedicije i uništenja te države.
  • 5/6. 1. - Crkva Svetog Nikole u Kotoru uništena požarom uoči Božića[1].
  • 7. 1. - Crnogorski dobrovoljci u sastavu međunarodnih snaga na Kritu - prvo učešće u mirovnim misijama s ovih prostora.
Thumb
Teatro Amazonas
  • 7. 1. - Prva predstava u manauskom pozorištu Teatro Amazonas.
  • 7. 1. - Ciklon uništio Darwin u severnoj Australiji (tada se zvao Palmerston).
  • 14. 1. - Švicarac Matthias Zurbriggen, član ekspedicije Edwarda FitzGeralda, prvi se popeo na Aconcaguu (6.961 m, najviša planina van Azije).
  • 15. 1. - Monetarna reforma Sergeja Vitea u Rusiji - uveden zlatni standard.
  • 22. 1. - U časopisu Engineering, reč computer prvi put upotrebljena u smislu uređaja a ne osobe koja računa.
  • 23. 1. - Greenbrier Ghost: u Zapadnoj Virdžiniji ubijena Elva Zona Heaster, njen muž će biti osuđen i na osnovu svedočenja njenog navodnog duha.
  • 27. 1. - Kubanski rat za nezavisnost: pobunjenici počinju 16-mesečnu Kampanju de la Reforma u zapadnom regionu.
  • 28. 1. - Prvi i poslednji popis stanovništva u Ruskom Carstvu, osim Finske: 125.640.021 stanovnika od čega 13,4% u gradovima, pismenost 19,78%.
  • 31. 1. - U Pragu osnovanо Čehoslovačko sindikalno udruženje (Odborové sdružení československé).
  • siječanj-srpanj - U Pragu izlazi časopis "Hrvatska misao", "list sjedinjene hrvatske, srpske i slovenske mladine za književna, politička i socijalna pitanja".

Februar/Veljača

Thumb
Ruševine Hanije
  • 4. 2. - Kritski ustanak: masakr hrišćana u Kaniji.
  • 6. 2. - Štrajk lučkih radnika u Hamburgu okončan posle 11 sedmica potpunim porazom štrajkača.
  • 14. 2. (2. 2. po j.k.) - Grčki vojnici se iskrcali na pobunjenom Kritu i proglasili ujedinjenje sa Grčkom - velike sile zahtevaju povlačenje u zamenu za autonomiju (odbijeno).
  • 14. 2. - Druga Pobuna Batetela na severoistoku SD Kongo - domorodački vojnici ubili belgijske oficire.
  • 17. 2. - Rudolf Diesel napravio prvi funkcionalni dizel-motor uz pomoć inženjera i finansija MAN-a.
  • 17. 2. - Bitka kod Redžafa: snage SD Kongo porazile mahdiste na jugu Sudana.
  • 17. 2. - Filipinska revolucija: Bitka na mostu Zapote, pobeda pobunjenika nad španskom vojskom.
  • 18. 2. - Beninska ekspedicija: britanska armija spalila grad Benin, mnoge umetnine odnete u Britaniju, među kojima i Beninske bronze.
  • 19. 2. - Grčko-turski rat (1897): prvi okršaj grčkih i turskih snaga na Kritu (Turska formalno objavljuje rat 18. 4.).
  • 20. 2. - Korejski kralj Gojong napustio rusko poslanstvo.
  • 27. 2. - Francuski guverner Madagaskara Joseph Gallieni prognao kraljicu Ranavalonu III. i sutradan ukinuo monarhiju.

Mart/Ožujak

Thumb
Rani dizel motor
  • 1. 3. - Donet Građevinski pravilnik za varoš Beograd.
  • 3. 3. (19. 2. po j.k.) - Srpski kralj Aleksandar u poseti Sofiji, postignuta srpsko-bugarska "ugodba", sporazum o delovanju u Otomanskoj imperiji (ipak, sukobi se nastavljaju).
  • 4. 3. - Republikanac William McKinley inaugurisan za predsednika SAD (do atentata 1901).
  • 5. 3. - Pobuna konzervativaca u Urugvaju na čelu sa Apariciom Saraviom.
  • 6. 3. - Glavni grad nemačkog Togolanda premešten u Lomé.
  • mart - Andre Carr, predstavnik braće Lumiere, snimio prve pokretne slike u Beogradu (nisu sačuvane)[2].
  • mart - Kritski ustanak: velike sile odlučile da povrate red preuzimanjem uprave.
Thumb
Grantov mauzolej u Njujorku
  • 20. 3. - Trgovački sporazum Srbije i Bugarske.
  • 22. 3. - Tejeroska konvencija: Emilio Aguinaldo izabran za prvog predsednika revolucionarne filipinske vlade.
  • 23. 3. - Industrijalizacija u Japanu i njeni problemi: seljani marširaju na Tokio zbog zagađenja iz rudnika bakra Ashio, ministar poljoprivrede objavljuje u maju raspored rešenja problema.
  • 24. 3. - Neregularne grčke snage ušle u otomansku Makedoniju (ili 10. 4.[3]).
  • 24. 3. - Intentona de Yauco: neuspela pobuna protiv španske vlasti na Portoriku.
  • 24. 3. - Završena Bitka kod Perez Dasmariñasa, poraženi filipinski revolucionari, Španci povraćaju provinciju Cavite.
  • 29. 3. - Japan uvodi zlatni standard.
  • 31. 3. - Tzv. Drugi carski memorandum, predstavnici 19 srpskih opština opisuju nasilje vlasti u BiH - progon se nastavlja.

April/Travanj

Thumb
Thomsonova katodna cijev, tj. Crookesova cijev
Thumb
Braunova katodna cijev
  • 3. 4. - Ustanovljenje Bečke secesije. Paralelno ove godine, grupa hrvatskih umjetnika istupila je iz bečkog Društva umjetnosti i osnovala Društvo hrvatskih umjetnika.
  • 5. 4. - Badenijeva kriza: češki jezik postaje, uz njemački, jezik "unutrašnje službe" u Bohemiji i Moravskoj, što izaziva velike proteste Nemaca; organizira ih Georg Ritter von Schönerer koji će osnovati antikatolički "Pokret Dalje od Rima!" (Los-von-Rom-Bewegung).
  • 8. 4. - Populistički i antisemitski političar Karl Lueger postaje gradonačelnik Beča (do 1910) - car Franjo-Josip je u dvije godine tri puta odbijao potvrdu, a pristao je tek nakon molbe pape Lava XIII.
  • 13. 4. - Prve "Radničke novine" u Beogradu.
  • 19. 4. - Održan prvi Bostonski maraton (najstariji godišnji na svetu).
  • 22. 4. - Anarhista pokušao da ubode italijanskog kralja Umberta I.
  • 26. 4. (14. 4. po j.k.) - Grčki mitropolit Amvrosije proteran iz Skoplja, za administratora postavljen Srbin Firmilijan Dražić (rukopoložen tek 1902).
  • 27. 4. - Tesalski front: Turci zauzeli Larisu.
  • 27. 4. - U Njujorku otvoren Grantov mauzolej, počivalište generala i predsednika Granta.
  • 30. 4. - Otkriće elektrona: J. J. Thomson objavio da se katodni zraci sastoje od "korpuskula" koje su 1.000 puta lakše od atoma vodonika i negativno naelektrisane (→ Thomsonov model atoma). Karl Ferdinand Braun je ove godine napravio prvu katodnu cijev (dioda sa hladnom katodom, fosforni zastor).
  • 30. 4. - Austrougarsko-ruska konvencija u Sankt Peterburgu: status kvo na Balkanu - Rusija se protivi aneksiji Bosne i Hercegovine[4]; ako dođe do podele Osmanskog carstva, učiniće je same balkanske države; bila bi stvorena albanska država[5].
  • proleće - Kralj Aleksandar i Draga Mašin postali ljubavnici.

Maj/Svibanj

Thumb
Grčko-turski rat
  • 1. 5. - U Vukovaru je organizirana proslava Prvog maja - jedna od prvih na prostorima Jugoistočne Evrope.
  • 1. 5. - 31. 10. - U Nashvillu, "Ateni Juga", se održava izložba povodom stogodišnjice Tennesseeja kao savezne države, podignuta je replika Partenona.
  • 3. 5. (21. 4. po j.k.) - Srpski kralj Aleksandar stigao u posetu na Cetinje.
  • 4. 5. - U Parizu tokom filmske projekcije održavane tokom katoličke dobrotvorne manifestacije Bazar de la Charité izbija požar u kome će stradati 126 osoba, uglavnom plemkinja i žena iz otmjenog društva, među kojima i bavarska vojvotkinja Sophie, sestra carice Elizabete; razmjere tragedije dovode do zahtjeva za zabranom svih javnih filmskih projekcija.
  • 4. 5. - Porinut nemački parobrod SS Kaiser Wilhelm der Grosse, prvi sa četiri dimnjaka, nosilac Plave vrpce 1898-1900.
  • 5. 5. - Grci potisnuti kod Farsale.
  • 8. 5. - Tesalski front: Turci zauzeli Volos.
  • 10. 5. - Andrés Bonifacio, jedan od lidera Filipinske revolucije, streljan pod optužbom za pobunu i izdaju revolucionarne vlade.
  • 10. 5. - 8. 11. - Međunarodna izložba u Briselu.
  • 11. 5. - Braća Reeves, Milton i Marshall, iz Columbus, Indiana dobili patent za izduvni lonac auspuha.
Thumb
Spomenik Josifu Pančiću u Beogradu
  • 11. 5. - Otkriven spomenik Josifu Pančiću u Beogradu.
  • 13. 5. - Guglielmo Marconi poslao bežične signale preko otvorenog mora, na daljini od šest kilometara, ubrzo zatim i preko 16 km.
  • 14. 5. - Prvi put izveden Sousin američki patriotski marš The Stars and Stripes Forever
  • 15. 5. - U Berlinu osnovan Naučno-humanitarni komitet, prva organizacija za LGBT prava u istoriji.
  • maj - Sporazum Rusije i Austrougarske o statusu kvo na Balkanu.
  • 17. 5. - Bitka kod Domekosa: Turci porazili grčke snage kojim su pomagali i crvenokošuljaši na čelu sa Ricciotti Garibaldijem. Primirje tri dana kasnije.
  • 19. 5. - Oscar Wilde je pušten iz zatvora, odmah odlazi u Francusku - preostale tri godine života provodi u emigraciji i siromaštvu.
  • 26. 5. - Objavljen roman "Drakula" Bram Stokera.

Jun/Juni/Lipanj

  • 1. 6. - Antisemitski neredi u Oranu, u francuskom Alžiru, šire se i na grad Alžir i Konstantin.
  • 12. 6. - Asamski zemljotres na severoistoku Indije, 1.542 mrtvih uz veliku materijalnu štetu.
  • jun - U Stuttgartu ulazi u službu prvi motorizovani taksi - landaulet Daimler Victoria, ima taksimetar i grejanje[6].
  • 22. 6. - Dijamantski jubilej (60 godina vladavine) britanske kraljice Viktorije.
  • 26. 6. - Parsonsov brod Turbinia, prvi na svetu sa parnom turbinom, uspešno prikazan na pomorskoj reviji kod Spitheada.

Jul/Juli/Srpanj

Thumb
Wiener Riesenrad
  • 3. 7. - Zvanično otvorenje Wiener Riesenrad-a ("Bečkog divovskog kotača").
  • 4. 7. (22. 6. po j.k.) - Izbori u Srbiji, na koje su izašli samo radikali.
  • 11. 7. - Polazak zlosrećne Andreove balonske ekspedicije na Severni pol, trojica Šveđana će u oktobru umreti na ostrvu Kvitøya u Svalbardskom arhipelagu (sudbina nepoznata do 1930).
  • 17. 7. - U Seattle stižu prvi tragači sa zlatom i vestima iz Klondajka - počinje zlatna groznica; kroz nekoliko dana kreće i pisac Jack London. Tokom groznice nastaje Whitehorse, danas najveći grad na severu Kanade.
  • 18. 7. - U Parizu otvoren velodrom, prvi stadion Park prinčeva (naziv po kraljevskom lovištu koje se tu nalazilo do 18. st.).
  • 20. 7. - Guglielmo Marconi osnovao firmu Wireless Telegraph and Signal Company, kasnije Marconi Company.
  • 21. 7. - Otvorena Nacionalna galerija britanske umetnosti (danas Tate Britain).
  • 25 - 27. 7. - Hanasorska ekspedicija: jermenski fedajini se osvetili kurdskom plemenu Mazrik za prošlogodišnji masakr branitelja Vana.
  • 26. 7. - 2. 8. - Opsada Malakanda: paštunska plemena opsedaju britanski garnizon u Severozapadnoj graničnoj provinciji Britanske Indije. Ratovanju svedoči i mladi potporučnik Winston Churchill.
  • 30. 7. - 1. 8. - Poplave Odre i pritoka izazivaju velike štete u Bohemiji i Šleziji. U ovo vreme su i velike poplave u slivu Dunava.

Avgust/August/Kolovoz

Thumb
Acetilsalicilna kiselina
Thumb
Zastava Prvog cionističkog kongresa
  • 29 - 31. 8. - Prvi cionistički kongres u Bazelu - traži se jevrejska država u Palestini.
  • 31. 8. - Draga Mašin spasila Aleksandra Obrenovića iz mora u Bijaricu, kraljev učitelj se utopio.

Septembar/Rujan

  • 10. 9. - Lattimerski masakr: šerifova potera ubila 19 nenaoružanih rudara-štrajkača u Lattimer, Pennsylvania.
  • 11. 9. - Uhvaćen Gaki Sherocho, poslednji vladar Kraljevine Kafa, koja je time pripojena Etiopiji.
  • 12. 9. - Bitka kod Saragarhija, dvadeset jedan Sik branio položaj od 10.000 Afganaca na Severozapadnoj granici.
  • septembar - U Velikoj Britaniji osnovana Nacionalna unija društava ženskog prava glasa.
  • 18. 9. - Pacto de la Cruz: u Urugvaju postignut sporazum između vlade i konzervativnih pobunjenika, koji dobijaju, po verbalnoj klauzuli, upravu u šest departmana.
  • 20. 9. - Grčko-turski rat okončan mirovnim ugovorom.
    • Početak "Arnautskog pitanja": albanski dobrovoljci iz grčko-turskog rata pojačavaju napade na Srbe nakon povratka u Staru Srbiju[7], zbog čega će srpska vlada dogodine uputiti notu Visokoj porti.
  • 21. 9. - Sjeničarska buna na Kordunu - napadnuta zemljomjerska komisija za koju su pomislili da želi istaknuti mađarsku zastavu.
  • 21. 9. - Sudar parobroda Ika i Tyria kod riječkog lukobrana, stradalo 52 od 60 ljudi s Ike.
  • 21. 9. - Yes, Virginia, there is a Santa Claus: urednik njujorškog The Sun-a odgovorio potvrdno na pitanje devojčice, ima li Deda Mraza.
  • 22. 9. - Rat Canudosa: lider Antônio Conselheiro umro od dizenterije nakon strogog posta.
  • 23. 9. - Osnovano Srpsko privredno društvo "Privrednik" u Zagrebu.
  • 30. 9. - U berlinskom hotelu Bristol izloženo osam automobila - prvi sajam (Internationale Automobil-Ausstellung).

Oktobar/Listopad

Thumb
Vukova nadgrobna ploča
  • 12. 10. (30. 9. po j.k.) - Posmrtni ostaci Vuka Karadžića preneti iz Beča u Beograd i sahranjeni u porti Saborne crkve.
  • 12. 10. - Kraljevina Joseon (/ćosan/) uzdignuta u Veliko Korejsko Carstvo (Daehan Jeguk, /tehan đeguk/), traje samo do japanske aneksije 1910. Ovim je okončana potčinjenost Koreje dinastiji Qing i kineski vazalski sistem na Dalekom istoku.
  • 14. 10. - Clément Ader testirao letelicu na parni pogon Avion III - on tvrdi da je leteo 100 m.
  • oktobar - Smenjen španski komandant na Kubi Valeriano Weyler; njegova politika "rekoncentracije" mu donosi optužbe za nehumanost u američkoj štampi, raste podrška za intervenciju. Istog meseca pobunjenici okupili drugu ustavotvornu skupštinu, za predsednika je izabran Bartolomé Masó.
  • oktobar - Završen je Drugi Matabele rat u današnjem Zimbabveu, pobeda Britanske južnoafričke kompanije.
  • 19. 10. (7. 10. po j.k.) - Kralj Aleksandar se vratio s puta zajedno sa ocem Milanom; vlada Đorđa Simića podnosi ostavku.
  • 20. 10. (8. 10. po j.k.) - Draga Mašin formalno razrešena dužnosti dvorske gospođe kraljice Natalije (ranije podnela ostavku).
  • 23. 10. (11. 10. po j.k.) - Na čelu nove srpske vlade Vladan Đorđević; uveden lični režim kralja Aleksandra, sa suzbijenim uticajem stranaka, koji će trajati do 1900. Milan Obrenović je od decembra (januara) komandant aktivne vojske, vrši njenu reorganizaciju[3]. Rusija je protivnik ex-kralja Milana, pa je njen poslanik 1897-98 povučen iz Beograda.
  • 26. 10. - Otvorena Hamburška vijećnica.
  • jesen - U Srbiji suđenje hajduku Milanu Brkiću, radikalski tribun Ranko Tajsić optužen da je umešan u Brkićevo ubistvo jednog seoskog učitelja 1896 iz političkih razloga (oslobođen zbog nedostatka dokaza).
  • jesen - Obilne monsunske kiše i žetva okončavaju Indijsku glad 1896-97, ali zbog preobilnih kiša ponegde dolazi do epidemije malarije.

Novembar/Studeni

  • 1. 11. - U Torinu osnovan nogometni klub "Juventus".
  • 1. 11. - Filipinski revolucionari osnovali Republiku Biak-na-Bato (traje do ugovora sa španskom vladom u decembru).
  • 1/2. 11. - Juyenski incident: pripadnici Društva velikih mačeva ubili dvojicu nemačkih katoličkih sveštenika - povod za nemačku intervenciju kasnije tokom meseca i početak lanca događaja do Bokserskog ustanka 1900.
  • 3. 11. - U Berlinu održan prvi, neuspjeli, let krutog zračnog broda konstruktora Davida Schwarza (umro prošlog siječnja).
  • 14. 11. - Nemački marinci zauzeli bez otpora položaj u kineskom zalivu Kiautschou (Jiaozhou) - koncesija 1898-1914.
  • 25. 11. - Sagastina liberalna španska vlada dala autonomiju Portoriku.
  • 27. 11. - Osnovano Srpsko hemijsko društvo.
  • 28. 11. - Car Franjo Josip smijenio ministra-predsjednika Badenija usled velikih njemačkih prosvjeda protivu obaveznosti češkog jezika u Češkoj. Sledi Paul Gautsch von Frankenthurn (do sledećeg marta, prvi od tri perioda na čelu vlade Cislajtanije).

Decembar/Prosinac

  • 2. 12. - Nikola Tesla prijavio patent o sistemu bežičnog prenosa električne energije.
  • 2. 12. - U Pragu proglašeno vanredno stanje nakon čeških nemira[9].
  • 4. 12. - Carigradski ugovor: korekcije na grčkoj granici u osmansku korist, Grčka plaća velike reparacije, nametnuta joj je Međunarodna finansijska kontrola. Ali Krit će biti autonoman pod vrhovnom osmanskom vlašću.
  • 9. 12. - Marguerite Durand izdaje feminističke novine La Fronde u Parizu.
  • 12. 12. - Na mestu sela Curral del Rey u brazilskoj državi Minas Gerais, inkorporiran planirani grad Cidade de Minas, od 1906. zove se Belo Horizonte.
  • 12. 12. - U novinama New York Journal debituje strip The Katzenjammer Kids ("Bim i Bum").
  • 14. 12. - Pakt iz Biak-na-Batoa uglavnom okončava Filipinsku revoluciju, mada se čarke nastavljaju. Revolucionari dobijaju amnestiju i odlaze iz zemlje sa novčanom nadoknadom.
  • decembar - Radikalski tribun Ranko Tajsić pobegao u Crnu Goru.
  • decembar - Princ Petar Karađorđević u audijenciji kod ruskog cara.
  • decembar - Bonchampsova francuska ekspedicija, koja se trebala sastati sa Marchandovom na jugu Sudana, zaustavljena u Etiopiji.
  • 25. 12. - Italijani vratili Kasalu Egiptu (od 1899. deo Anglo-egipatskog Sudana).
  • 28. 12. - Praizvedba Rostanove drame Cyrano de Bergerac u Parizu.
  • 30. 12. - Britanska Kolonija Natal anektira Kraljevinu Zulu.
  • 1897/98 - Paul Gauguin završio sliku "Odakle dolazimo? Što smo? Kamo idemo?".

Kroz godinu

  • JAZU pokreće časopis "Građa za povijest književnosti hrvatske".
  • U Zagrebu osnovano Geografsko društvo.
  • Franjevački samostan u Kraljevoj Sutjesci dobio današnji izgled.
  • Dozvoljene srpske škole u bitljskom i solunskom vilajetu.
  • Blizu Podgorice osnovan manastir Dajbabe.
  • Crna Gora uspostavila zvanične diplomatske odnose sa Srbijom i Bugarskom.
  • Tehnički fakultet beogradske Velike škole dobija Arhitektonski odsek.
  • Mađarizacija: Bánffyjev zakon o selima zahteva da imaju mađarsko zvanično ime; mađariziranje prezimena je dostiglo vrhunac.
  • Žene u Francuskoj primljene na umetničke škole.
  • Žene primljene na Filozofski fakultet Bečkog univerziteta.
  • Komponovana panafrička himna Nkosi Sikelel' iAfrika.
  • Objavljena Čehovljeva drama "Ujka Vanja".
  • Herbert Henry Dow osnovao Dow Chemical Company.
  • Nauka i tehnika:
    • Larmorova formula za snagu izračenu od ubrzane naelektrisane čestice.
    • Proizveden analgetik i antipiretik aminofenazon.
    • Walther Nernst napravio Nernstovu lampu sa užarenim keramičkim štapom - efikasnije od ugljenične niti ali slabije od volframske.
Remove ads

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1897.

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

April/Travanj – Jun/Lipanj

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

Kroz godinu

  • Jovo Stanisavljević Čaruga, odmetnik († 1925)
  • Branko Ve Poljanski, književnik, slikar († 1947)
Remove ads

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1897.

Januar/Siječanj – Jun/Lipanj

Jul/Srpanj – Decembar/Prosinac

Kroz godinu

  • Mihailo Hristifor Ristić, filozof, pravnik (* 1829)

Reference

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads