1917. - Wikiwand

Godina 1917 (MCMXVII) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak po gregorijanskom, odn. redovna godina koja počinje u nedjelju po 13 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

1917:
1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12
Rođenja • Smrti

Kratke činjenice Milenijum:, Vjekovi: ...

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	19. vijek – 20. vijek – 21. vijek
Decenija:	1880-e 1890-e 1900-e – 1910-e – 1920-e 1930-e 1940-e
Godine:	1914 1915 1916 – 1917 – 1918 1919 1920

Kratke činjenice

1917.. po kalendarima
Gregorijanski	1917.. (MCMXVII)
Ab urbe condita	2670.
Islamski	1335–1336.
Iranski	1295–1296.
Hebrejski	5677–5678.
Bizantski	7425–7426.
Koptski	1633–1634.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1972–1973.
• Shaka Samvat	1839–1840.
• Kali Yuga	5018–5019.
Kineski
• Kontinualno	4553–4554.
• 60 godina	Yin Vatra Zmija (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11917.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Remove ads

Događaji

Januar/Siječanj

30. 12. 1916 - 4. 1. 1917 Austrougarsko-bugarska operacija čišćenja okoline Blaževa kod Brusa (paljevine, streljanja) - prva u nizu brutalnih operacija.
1. 1. (19. 12. '16. po j.k.) - Raspućinovo telo pronađeno u Nevi.
9. 1. - Sinajsko-palestinska kampanja: Bitka kod Rafe - Britanci porazili poslednji veći turski garnizon na Sinaju.
6 - 7. 1. - Rimska konferencija o situaciji u Grčkoj - bez jasnih odluka, Solunski front ostaje ali bez pojačanja.
11. 1. - Kingslandska eksplozija u fabrici municije u Nju Džerziju, navodno delo nemačkih sabotera.
januar - Brigadir Milo Matanović na čelu crnogorske izbegličke vlade nakon ostavke Andrije Radovića.
21. 1. - Jak zemljotres na Baliju, 1500 mrtvih, uglavnom u posledičnim klizištima.
23. 1. - Rumunski front: neuspešni bugarski pokušaj prelaska močvara kod Tulcee - front se zatim stabilizuje (ranije tokom meseca rumunsko-ruske snage izgubile Brăilu i Focșani).
25. 1. - Danska prodaje svoj dio Djevičanskih otoka SAD-u za 25 miliona US$ (ulaze u posjed krajem ožujka).
30. 1. - Ekspedicija protiv Pancha Ville: američke trupe se povlače iz Meksika neostvarenog cilja.

Februar/Veljača

1. 2. - Nemačka objavljuje da nastavlja neograničeno podmorničko ratovanje, dva dana kasnije SAD prekidaju diplomatske odnose.
februar, početkom - Između Čačka i Novog Pazara poginuo četnički vođa Uroš Kostić Rudinac (Rudinski)^[1].
5. 2. - Usvojen Ustav Meksika, prvi koji ističe socijalna prava.
13. 2. - Mata Hari uhapšena u Parizu pod optužbom za špijunažu (streljana u oktobru).
17. 2. - Francuski brod SS Athos torpedovan kod Malte, 754 mrtvih.
21. 2. - Napadom na Nekhl dovršeno savezničko osvajanje Sinaja.
21. 2. - SS Mendi potonuo nakon sudara u La Manšu sa 646 ljudi, uglavnom crnih Južnoafrikanaca.
22. 2. - Na savetovanju u Obiliću kod Leskovca odlučeno da se 11. marta digne ustanak (samo Kosta Pećanac protiv)^[2]; mnogi vojni obveznici su već pobegli u šume zbog bugarske regrutacije, ustanak počinje i bez vojvoda.
23. 2. - Mesopotamska kampanja generala Mauda: Britanci se vratili u Kut.
24. 2. - SAD dolaze u posjed Zimmermanovog telegrama: Nemačka nudi savezništvo Meksiku i podršku za povratak Teksasa, Novog Meksika i Arizone.
24. 2. - Milinko Vlahović razbio Bugare na Bojniku.
26. 2. - Toplički ustanak: ustanici ušli u Kuršumliju, Kosta Vojnović naređuje dva dana kasnije da se digne Toplica.

Mart/Ožujak

2. 3. - Oslobođeno Prokuplje, pet dana kasnije i Blace od Austrougara.
2. 3. - Jones–Shafrothov zakon daje američko državljanstvo Portorikancima.
8. 3. (23. 2. po j.k.) - Počinje Februarska revolucija u Rusiji: žene demonstriraju u Petrogradu zbog nestašice hrane, štrajk i neredi.
8. 3. - Početak bugarskog napada na topličke ustanike, austrougarski od 12. 3..
8. 3. - Britanci zauzeli Bagdad.
11. 3. - Šef vlade Meksika Venustiano Carranza izabran za predsednika (do 1920).
12. 3. - Pobuna Petrogradskog garnizona prerasta u ustanak, vlast će preuzeti s jedne strane Petrogradski sovjet, s druge Privremena vlada.
12. 3. - Solunski front: početak Bitoljske bitke (Bitka na Crvenoj steni) - neuspela francuska ofanziva.
14. 3. - Razbijen jedan austrougarski odred kod Blaca ali Bugari ušli u Prokuplje.
14. 3. - Naređenje br. 1 Petrogradskog sovjeta: vojnim jedinicama neće upravljati oficiri već vojnički komiteti - rušenje discipline.
15. 3. (2. 3. po j.k.) - Car Nikolaj II abdicirao: prvo u korist sina Alekseja, zatim brata, velikog vojvode Mihajla. Duma proglasila Privremenu vladu Rusije (Georgij Lavov na čelu do jula).
16. 3. - Austrougari u Kuršumliji - zvanične akcije još desetak dana uz teške represalije, ukupno 20.000 ubijenih. Otpor se nastavlja i dalje (Vojinović na Kopaoniku, Vojin Marjanović kod Aleksandrovca itd.), do jeseni čete u svim krajevima Srbije.
17. 3. - Objavljen manifest označenog cara Mihaila II: poziva narod da se prikloni Privremenoj vladi, prihvatiće presto ako tako odluči predviđena Konstituanta.
17. 3. - U Kijevu osnovana ukrajinska Centralna Rada na čelu sa Mihajlom Gruševskim.
19. 3. - Nemci na Zapadnom frontu se povukli na "Hindenburgovu liniju".
22. 3. - Na Mladence, Bugari ubijaju po 40 ljudi u četiri mesta u Srbiji: Barje, Babičko i Slatina kod Leskovca i Aleksandrovo kod Niša.^[3]
25. 3. - Gruzijska pravoslavna crkva se odvaja od ruske.
25. 3. - Sikstova afera: car Karlo I. preko zeta Siksta od Burbon-Parme ušao u tajne pregovore sa Francuskom (otkriveno u aprilu '18).
26. 3. - Prva bitka kod Gaze: Britanci ušli u grad ali se morali povući.
31. 3. - U Parizu osnovan Crnogorski odbor za narodno ujedinjenje ("sa Srbijom i ostalim srpskim, hrvatskim i slovenačkim zemljama").
mart - Francuzi guše Kaosenov ustanak Tuarega u severnom Nigeru.

April/Travanj

6. 4. - SAD objavljuju rat Njemačkoj.
6. 4. - Rascep među nemačkim socijaldemokratima: osnovana Nezavisna socijaldemokratska partija Njemačke.
9. 4. - Lenjin sa saradnicima kreće iz Švajcarske u Rusiju, kroz Nemačku prolaze Plombiranim vagonom.
april - maj - Nivellova ofenziva na Zapadnom frontu:
- Bitka kod Arrasa (1917), saveznička ofanziva postiže uspeh ali ne i proboj. Kanađani se istakli na na Vimy Ridge.
- Druga bitka na Eni: velike francuske žrtve ne donose proboj, dolazi do pobuna i smene glavnokomandujućeg Nivella.
16. 4. (3. 4. po j.k.) - Lenjin sa saradnicima pred ponoć stiže u Rusiju, na Finsku stanicu u Petrogradu. Sutradan u "Pravdi" objavljuje Aprilske teze: protiv Privremene vlade, "sva vlast sovjetima".
17 - 30. 4. - Black fortnight ("crne dve nedelje"), Britanci zbog podmornica izgubili 400.000 tona brodova. Uvođenje sistema konvoja u junu će smanjiti gubitke.
19. 4. - Druga bitka kod Gaze je britanski poraz, sledi šestomesečna Pat-pozicija u južnoj Palestini.
23. 4. - Nemački Program iz Kreuznacha - aneksije na istoku i zapadu, morske baze, kolonije^[4].
26. 4. - Sporazum iz Saint-Jean-de-Maurienna o italijanskom talu na Bliskom istoku (tj. Anadoliji).

Maj/Svibanj

3. 5. (20. 4. po j.k.) - Aprilska kriza u Rusiji: dolazi do masovnih demonstracija nakon što je ino. ministar Pavel Miljukov obećao saveznicima da će nastaviti rat.
4. 5. - Britanski brod SS Transylvania potopljen u Đenovskom zalivu, 412 mrtvih.
10. 5. - 8. 5. - Deseta bitka na Soči: neuspešna italijanska ofanziva, imaju 160.000 mrtvih i ranjenih.
7 - 12. 5. (24 - 29. 4. po j.k.) - VII (Aprilska) Sveruska konferencija Ruske socijaldemokratske radničke partije (boljševika) - prihvaćene Lenjinove Aprilske teze, izabran 9-člani CK (Lenjin, Zinovjev, Staljin, Kamenjev i dr.).
13. 5. - 13. 10. - Djevojčici Lúciji Santos i njenim rođacima se navodno ukazuje Gospa Fatimska.
14. 5. - Pećanac napao žel. stanicu Ristovac, srušio železnički most na Moravi, kasnije će zapaliti Bosilegrad^[5].
14 - 15. 5. - Bitka u Otrantskim vratima: uspjeh Austro-ugarske ratne mornarice u svojoj najvećoj bitci, protiv Otrantskog baraža.
15. 5. - Predsednik vlade Matanović kralju Nikoli: "krajnje vrijeme" za ujedinjenje sa Srbijom, ali on to i dalje izbegava.
15. 5. - Philippe Pétain postaje komandant francuske vojske, prvi zadatak je oporavak borbenog morala.
maj - Niz štrajkova u britanskoj industriji.
18. 5. (5. 5. po j.k.) - Razrešenje Aprilske krize: u Privremenu vladu ulaze menjševici i eseri, Kerenski ministar rata.
18. 5. - Zakon o selektivnoj službi (Selective Service Act) daje predsedniku SAD ovlašćenje da regrutacijom stvori nacionalnu vojsku za učešće u ratu (počinje u junu).
23. 5. - Italijanska vojska povratila kontrolu nad Milanom od anarhista i antiratnih revolucionara, 50 mrtvih.
23. 5. - Smenjen kineski premijer Duan Qirui koji je želeo objaviti rat Nemačkoj.
24. 5. - Charles Vyner Brooke postaje treći i poslednji beli radža Kraljevine Sarawak.
26. 5. - Grad Mattoon, Illinois opustošen tornadom, najmanje 100 mrtvih.
27. 5. - Donesena prva sveobuhvatna kodifikacija kanonskog prava u Katoličkoj crkvi (na snazi od svibnja 1918).
30. 5. - Ponovo se okupilo Carevinsko vijeće u Beču. Svibanjska deklaracija - Jugoslovenski klub zahtjeva ujedinjenje zemalja u kojima žive Slovenci, Hrvati i Srbi pod dinastijom Habzburg-Lotringen.
maj - jun - Četovođe Đorđe Ćamilović i Milan Dečanski ubijene zbog novca (simptom demoralizacije nakon gušenja Topličkog ustanka)^[6].

Jun/Juni/Lipanj

1. 6. - Pobune u francuskoj vojsci: pešadijski puk zauzeo grad Missy-aux-Bois i proglasio antiratnu vladu. Kasnije tokom meseca vojne vlasti preduzimaju masovna hapšenja i suđenja.
4. 6. - Dodeljene prve Pulitzerove nagrade.
5. 6. - Završen Solunski proces, osuđeni Apis i dr..
7. 6. - Britanci započinju Bitku kod Messinesa detonacijom 19 velikih mina ispod nemačkih rovova.
8. 6. - Katastrofa u rudniku Speculator u Montani, stradalo 168 rudara.
11. 6. - Grčki kralj Konstantin I napušta zemlju pod pritiskom Antante, presto dobija sin Aleksandar (do 1920). Venizelosova vlada je proširena na celu zemlju.
11. 6. - Nakon Matanovićeve ostavke, novi crnogorski predsjednik vlade u izbjeglištvu je Evgenije Popović (lojalan Nikoli).
13. 6. - Bombarderi Gotha G.IV izveli prvi avionski napad na London - 162 mrtvih, uključujući 16 dece u osnovnoj školi.

14. 6. - Rumunska skupština u Jašiju izglasala agrarnu reformu kojom bi seljaci dobili dva miliona hektara zemlje i izbornu reformu za univerzalno pravo glasa.
16. 6. - 7. 7. - Prvi Sveruski kongres Sovjeta radničkih i vojničkih deputata, dominiraju provladine stranke.
23. 6. - Regent Aleksandar imenovao homogenu radikalsku vladu u izbeglištvu (demokrate Davidović, Drašković i Marinković istupili zbog osude Apisa).
23. 6. - Ukrajinska Centralna Rada proglašava autonomiju u okviru Rusije.
26. 6. - Streljanje crnorukaca - pukovnik Dragutin Dimitrijević Apis i majori Ljubomir Vulović i Rade Malobabić (biće rehabilitovani 1953).
29. 6. - Antun Mihalović imenovan hrvatskim banom (do 1919, posljednji ban).
30. 6. - Grčka ulazi u rat na strani Antante.

Jul/Juli/Srpanj

1. 7. - Rasni neredi u East St. Louis, Illinois, između 40 i 100 mrtvih.
1. 7. - Gen. Zhang Xun proglasio restauraciju cara Puyia, ali pokušaj propao već 12-og. Za premijera se zatim vraća Duan Qirui a Kina ulazi u Prvi svetski rat.
1 - 19. 7. - Ofanziva Kerenskog vodi ruskoj vojnoj katastrofi.
4. 7. - Britanski lovac Sopwith Camel ulazi u borbu na Zapadnom frontu.
6. 7. - Arapski ustanak (1916-18): Auda ibu Tayi i T. E. Lawrence zauzeli Aqabu.
10. 7. - Heinrich Clam-Martinic novi vojni guverner u Crnoj Gori, nakon von Webenaua.
12. 7. - Deportacija iz Bisbeeja: 1300 rudara-štrajkača, njihovih pristalica pa i slučajnih prolaznika nezakonito deportovano iz mesta Bisbee, Arizona.
13. 7. - Nemački kancelar Theobald von Bethmann Hollweg dao ostavku pod pritiskom vojne komande i Rajhstaga, nasleđuje ga Georg Michaelis (do kraja oktobra).
16 - 20. 7. - Julski dani u Petrogradu: vlada razbila demonstracije vojnika i radnika, progon boljševika, Lenjin pobegao u Finsku.
17. 7. - Britanska kraljevska kuća promenila je svoje ime Saxe-Coburg and Gotha u Windsor zbog antinemačkog raspoloženja u zemlji.
17. 7. - Nemački Rajhstag izglasao Mirovnu rezoluciju (predlagači Matthias Erzberger, Eduard David, Friedrich Ebert i Philipp Scheidemann).
18. 7. - Posljednje žene i djeca pokupljeni sa otoka Clippertona nakon propasti meksičke kolonije.
20. 7. - Krfska deklaracija kojom su Jugoslavenski odbor i srpska vlada u izbjeglištvu dogovorile principe na temelju kojih će se stvoriti buduća Kraljevina SHS.
20. 7. - Austrougarska akcija protiv Koste Vojnovića na Jastrepcu.
20. 7. - Parlament Finske objavljuje da preuzima carski suverenitet - ruska privremena vlada to ne priznaje i ubrzo raspušta parlament.
21. 7. - Aleksandar Kerenski na čelu ruske privremene vlade (do novembra).
22. 7. - Sijam objavio rat Centralnim silama.
22. 7. - 1. 8. - Bitka kod Mărăşti je rumunsko-ruska pobeda, neiskorišćena zbog sloma ruske ofanzive.
24. 7. - Kosta Vojnović naišao na bugarsku poteru, izmakao u šumu (Bugari prvi put koriste "protivčete").
31. 7. - 10. 11. - Bitka kod Passchendaela (Treća flandrijska bitka ili Treća bitka kod Ypresa) je saveznička ofanziva na Zapadnom frontu.

Avgust/August/Kolovoz

1. 8. - Papa Benedikt XV. objavio mirovni plan u sedam točaka.
2. 8. - Demonstracije mornara jednog broda u Wilhelmshavenu, dvojica vođa streljana.
10. 8. - U Španiji počinje generalni štrajk u organizaciji socijalista i anarhista - razbijen posle tri dana uz 70 mrtvih.
15. 8. - U Lozani osnovan Poljski nacionalni komitet.
avgust - Lenjin piše knjigu "Država i revolucija" (objavljena u maju 1918).
c. avgust - Žene sa sela se okupile na Ilidžanskoj pijaci, protestuju zbog oduzimanja stoke, došlo do sukoba sa policijom.^[7]
18 - 19. 8. - Veliki solunski požar 1917. uništava trećinu grada.
20. 8. - 18. 9. - Uspešna francuska ofanziva kod Verdena.
25. 8. - Narodna pobuna u Torinu protiv gladi i rata, u represiji ubijeno 50 ljudi.
avgust - septembar - Druga bitka kod Oituza i kod Mărăşeşti su neuspele ofanzive centralnih sila protiv rumunskih pozicija.

Septembar/Rujan

2. 9. - Osnovana Nemačka otadžbinska partija, delom prekursor nacista.
3. 9. - Nemci bez otpora ušli u Rigu, posle Bitke na Jugli.
5 - 12. 9. - Stokholmska konferencija antiratnih socijalističkih partija.
9 - 13. 9. - "Kornilovljeva afera" ili puč: gen. Lavr Kornilov pokušao uzeti vlast.
14. 9. (1. 9. po j.k.) - Proglašena Ruska Republika (traje do Oktobarske revolucije/udara).
15. 9. - "Septembarska izjava" vođa slovenačkih stranaka i ljubljanskog biskupa Jegliča - podrška Majskoj deklaraciji i Jugoslovenskom klubu.
17. 9. - Vojnovićevo pismo stiglo u srpsku Vrhovnu komandu - ovi 29. 10. šalju poruku Pećancu da obustavi svaku akciju^[8]. Pokret otpora u Srbiji se osipa tokom jeseni ali traje i dalje.
29. 9. - 20. 10. - Operacija Albion: Nemci zauzimaju Zapadnoestonski arhipelag.

Oktobar/Listopad

8. 10. - Boljševici prevladali u Petrogradskom sovjetu (Lav Trocki na čelu od 22. 9.).
8. 10. - Ford počinje prodaju traktora Fordson, za $750 (oko $17.100 iz 2023; četiri godine kasnije cena smanjena na $395,^[9] ekv. oko $7.000).
9. 10. - Fuad I postaje sultan Egipta (kralj od 1922, vlada do 1936).
12. 10. - Prva bitka kod Passchendaela je najkrvaviji dan za Novozelanđane u istoriji: poginulo oko 845 vojnika, oko jednog promila nacionalne populacije.
13. 10. - "Čudo Sunca" u Fátimi.
15. 10. - Streljana Mata Hari, osuđena zbog špijunaže u korist Nemačke.
16. 10. - Kosta Vojnović upao u bugarsko-austrougarsku zasedu, izvukao se ranjen uz velike gubitke.
15 - 18. 10. - Istočnoafrika kampanja: Bitka kod Mahiwe je nemačka pobeda u današnjoj Tanzaniji, ali po cenu velikih gubitaka.
19. 10. - Uspostavljeni diplomatski odnosi između Srbije i Portugala.
23. 10. - Boljševički Centralni komitet glasao za prevrat, izabran prvi Politbiro
23 - 27. 10. - Bitka kod La Malmaisona je francuski uspeh, zauzet greben Chemin des Dames.
24. 10. - 12. 11. - Bitka kod Kobarida (Caporetta): potučena italijanska vojska.
26. 10. - Brazil objavljuje rat Centralnim silama nakon što je torpedovano nekoliko njihovih brodova.
29. 10. - Kapetan II klase Jovan Ilić i pilot-narednik Siniša Stefanović avionom donose poruku sa solunskog fronta u Srbiju ali Bugari ih zarobili.
29. 10. - Osnovan Petrogradski vojno-revolucionarni komitet, prvi od v-r. komiteta koji će odigrati znatnu ulogu u uspostavljanju sovjetske boljševičke vlasti.
31. 10. - Britanska Južnopalestinska ofanziva počinje zauzećem Beershebe, čime je okončana pat-pozicija.

Novembar/Studeni

1. 11. - Tvrdi konzervativac Georg von Hertling je novi nemački kancelar, prvi partijski političar na tom mestu (do oktobra 1918).
2. 11. - Balfourova deklaracija: Britanija podržava jevrejski nacionalni dom u Palestini uz razumevanje da prava ostalih neće biti ugrožena.
2. 11. - Sporazum Lansing-Ishii: dvosmislena američko-japanska izjava o integritetu Kine.
7. 11. (25. 10. po j.k.) - Oktobarska revolucija u Rusiji kojom je uspostavljen prvi komunistički režim na svijetu; ovo se smatra i početkom Ruskog građanskog rata (do 1922-23).
7 - 9. 11. - Drugi Sveruski kongres Sovjeta: menjševici i desni eseri su ga napustili na početku, što omogućuje diktaturu boljševika; doneseni Dekreti o miru, o zemlji, o štampi, o punoj vlasti Sovjeta, o obrazovanju radničke i seljačke vlade.
- Privremena vlada: Savet narodnih komesara, predsednik je Lenjin. Od 12. 11. Aleksandra Kolontaj je prva žena ministar.
7. 11. - Britanci zauzeli Gazu.

8 - 13. 11. - Uspešan Kijevski boljševički ustanak uz pomoć Ukrajinske Centralne rade.
10. 11. - Italijani nakon povlačenja zauzeli novi položaj na Pijavi.
15. 11. - "Noć terora" u Virdžiniji: u zatvoru pretučene sufražetkinje iz grupe Silent Sentinels.
15. 11. - Sovjetska vlada donela Deklaraciju prava naroda Rusije: jednakost i suverenost, pravo na samoopredeljenje sa otcepljenjem,
16. 11. - Britanci zauzeli Jafu.
16. 11. - Georges Clemenceau na čelu francuske vlade (do 1920).

20. 11. - 7. 12. - Bitka kod Cambraia, razglašena kao prva u kojoj su masovno korišćeni tenkovi - početni britanski dobici uglavnom izgubljeni u nemačkom kontranapadu.
22. 11. - Proglašena autonomija Ukrajinske Narodne Republike.
23. 11. - Boljševici objavili Sykes-Picotov sporazum iz 1916, Manchester Guardian preneo tri dana kasnije.
23. 11. - Nemački general Paul von Lettow-Vorbeck potisnut iz nemačke Tanganjike u portugalski Mozambik.
24. 11. - Devetorica policajaca u Milwaukeeju poginula od bombe.
25. 11. (12. 11. po j.k.) - Održani izbori za Rusku ustavotvornu skupštinu (zakazani pre oktobarskog udara): 370 mandata za Esere (Socijalističke revolucionare), 175 za Boljševike (jaki u urbanim sredinama i među vojnicima), mnogo manje za ostale.
25. 11. - Bitka kod Ngomanoa: Nemci iz Tanganjike porazili Portugalce u Mozambiku.
26. 11. - U Montrealu osnovana NHL.
28. 11. - U Tbilisiju osnovan Zakavkaski komesarijat umesto ranijeg Specijalnog komiteta.

Decembar/Prosinac

decembar - Annie Besant došla na čelo Indijskog nacionalnog kongresa.
3. 12. - Pušten u promet Quebečki most, najduži konzolni most na svetu (dva puta se rušio tokom gradnje).
5. 12. - Vojni udar Sidónija Paisa u Portugalu.
6. 12. - Finska proglasila nezavisnost od Rusije (sovjetska vlada priznala 31. 12.).
6. 12. - Sudar i požar na francuskom brodu s teretom eksploziva izaziva eksploziju u Halifaxu, procenjene snage između 2,4 i 2,9 kilotona TNT, najjača pre nuklearnog doba, poginulo oko 2.000 ljudi.
7. 12. - SAD objavile rat Austrougarskoj.
9. 12. - Usled povlačenja ruskih trupa, Rumunija prisiljena potpisati Fokšanjsko primirje sa Centralnim silama.
10. 12. - Jadransko bojište: talijanski torpedni čamci potopili SMS Wien u tršćanskoj luci, stradalo 46 mornara.
11. 12. - Gen. Edmund Allenby ulazi u jerusalimski Stari grad (opasnost za Jerusalim traje do 30. 12.).
12. 12. - Železnička nesreća u Saint-Michel-de-Maurienne: voz sa vojnicima iskliznuo iz šina u Francuskoj i zapalio se - 700 mrtvih.
13. 12. - Ruski monarhisti proglasili Alašku Autonomiju u današnjem Kazahstanu (do 1920).
15. 12. - U Brest-Litovsku potpisano Primirje između Sovjetske Rusije i Centralnih sila - stupa na snagu dva dana kasnije, vojnici se razilaze kućama.
15. 12. - Proglašena Moldavska Demokratska Republika (ujedinila se sa Rumunijom sledećeg aprila).
17. 12. (23. 12.?) - Kosta Vojnović stradao u borbi sa Bugarima u selu Grgure kod Blaca.
18. 12. - Kavkaska kampanja: sklopljeno Erzindžansko primirje.
20. 12. - Boljševici osnovali ČEKA-u ("Sveruska vanredna [črezvičajnaja] komisija za borbu sa kontrarevolucijom i sabotažom").
22. 12. - Osnovan Odbor za norme nemačke industrije, kasniji DIN.
22. 12. - Počinju mirovni pregovori u Brest-Litovsku.
30. 12. - Britanski brod HMT Aragon potopljen kod Aleksandrije, 610 mrtvih.

Kroz godinu

Izmerena udaljenost do zvezde Proxima Centauri.
Snimljene prve fotografije "Vila iz Cottingleyja".

Remove ads

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1917.

Januar/Siječanj – Februar/Veljača

5. 1. - Jane Wyman, glumica († 2007)
23. 1. - Dušan Kostić, književnik († 1997)
23. 1. - Milan Žeželj, narodni heroj, general-pukovnik JNA († 1995)
24. 1. - Ernest Borgnine, glumac († 2012)
25. 1. - Ilja Prigožin, fiziko-hemičar, nobelovac († 2003)
26. 1. - Neven Šegvić, arhitekt († 1992)
1. 2. - James Harry Lacey, britanski letački as († 1989)
4. 2. - Yahya Khan, pakistanski general i predsednik († 1980)
6. 2. - Zsa Zsa Gabor, glumica († 2016)
11. 2. - Sidney Sheldon, pisac († 2007)
21. 2. - Ivo Vitić, arhitekt († 1986)
25. 2. - Anthony Burgess, književnik († 1993)
27. 2. - John Connally, guverner Teksasa († 1993)

Mart/Ožujak – April/Travanj

20. 3. - Vera Lynn, glumica i pevačica († 2020)
27. 3. - Cyrus Vance, američki političar († 2002)
5. 4. - Robert Bloch, pisac († 1994)
8. 4. - Vjenceslav Richter, arhitekt († 2002)
12. 4. - Džemal Bijedić, predsjednik SIV († 1977)
25. 4. - Ella Fitzgerald, džez-pevačica († 1996)
26. 4. - I. M. Pei, arhitekta († 2019)

Maj/Svibanj – Jun/Lipanj

1. 5. - Danielle Darrieux, francuska glumica († 2017)
3. 5. - Kiro Gligorov, član Predsedništva SFRJ, predsednik Makedonije († 2012)
21. 5. - Raymond Burr, kanadski glumac
29. 5. - John F. Kennedy, predsjednik SAD († 1963)
7. 6. - Dean Martin, pevač, glumac, zabavljač († 1995)
9. 6. - Eric Hobsbawm, historičar († 2012)
14. 6. - Vlado Dapčević, pristalica Informbiroa († 2001)
jun - Veljko Lukić Kurjak, narodni heroj († 1944)

Jul/Srpanj – Avgust/Kolovoz

4. 7. - Manolete, matador († 1947)
15. 7.. – Robert Conquest, britanski historičar († 2015)
17. 7. - Kenan Evren, turski general i predsednik († 2015)
18. 7. - Henri Salvador, pevač († 2008)
6. 8. - Robert Mitchum, glumac († 1997)
11. 8. - Dik Browne, tvorac "Hogara Strašnog" († 1989)
15. 8. - Óscar Romero, salvadorski nadbiskup († 1980)
18. 8. - Caspar Weinberger, američki političar († 2006)
22. 8. - Većeslav Holjevac, narodni heroj, general-potpukovnik JNA, gradonačelnik Zagreba († 1970)
22. 8. - John Lee Hooker, bluz-muzičar († 2001)
25. 8. - Mel Ferrer, glumac († 2008)
28. 8. - Jack Kirby, stripadžija († 1994)

Septembar/Rujan – Oktobar/Listopad

11. 9. - Ferdinand Marcos, predsednik Filipina († 1989)
15. 9. - Zdravko Čelar, narodni heroj († 1942)
20. 9. - Fernando Rey, glumac († 1994)
9. 10. - Đoko Jovanić, narodni heroj, general-pukovnik JNA († 2000)
10. 10. - Thelonious Monk, džez-pijanista († 1982)
12. 10. - Radojka Lakić, narodni heroj († 1941)
15. 10. - Arthur M. Schlesinger, Jr., historičar († 2007)
17. 10. - Mehmedalija Mak Dizdar, bosanski pesnik († 1971)
17. 10. - Sumner Locke Elliott, australijski pisac
21. 10. - Dizzy Gillespie, džez-trubač († 1993)
22. 10. - Joan Fontaine, glumica († 2013)
28. 10. - Ivan Šibl, narodni heroj, političar († 1989)
30. 10. - Nikolaj Ogarkov, maršal SSSR († 1994)

Novembar/Studeni – Decembar/Prosinac

14. 11. - Park Chung-hee, predsednik Južne Koreje († 1979)
19. 11. - Indira Gandhi, indijska premijerka i državnica († 1984)
20. 11. - Robert Byrd, dugogodišnji senator SAD († 2010)
6. 12. - Kamal Jumblatt, libanski političar († 1977)
16. 12. - Arthur C. Clarke, engleski pisac († 2008)
21. 12. - Heinrich Böll, književnik, nobelovac († 1985)
29. 12. - Aleksa Čelebonović, slikar († 1987)

Kroz godinu

Bosa Milićević, članica KPJ († 1940)
Vjećeslav Cvetko - Flores, učesnik Španskog rata i NOB, narodni heroj († 1941)
Esad Midžić, narodni heroj († 1942)
Walter Kraus, austrijski slikar, žrtva Jasenovca († 1945)
Milorad Vukojičić, osuđen za ratne zločine, svetac SPC († 1945)
Halim Malkoč, imam, saradnik okupatora († 1947)
Koči Dzodze, albanski političar († 1949)

Remove ads

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1917.

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

10. 1. - Buffalo Bill, legenda Divljeg zapada (* 1846)
16. 1. - George Dewey, admiral mornarice SAD (* 1837)
22. 1. - Jovan Ilkić, arhitekta (* 1857)
feb. - Uroš Kostić Rudinac, gerilski vođa
2. 2. - Ilija Gojković, srpski general (* 1854)
8. 2. - Anton Haus, austrougarski veliki admiral (* 1851)
10. 2. - John William Waterhouse, slikar (* 1849)
16. 2. - Octave Mirbeau, novinar, književnik (* 1848)
21. 2. - Fred Mace, filmski glumac (* 1878)
8. 3. - Ferdinand von Zeppelin, proizvođač letelica (* 1838)
9. 3. - Vojislav Novičić, srpski pilot (* 1886)
17. 3. - Franz Brentano, filozof, psiholog (* 1838)
31. 3. - Emil von Behring, bakteriolog, nobelovac (* 1854)

April/Travanj – Jun/Lipanj

1. 4. - Scott Joplin, regtajm-muzičar (* 1867/68)
14. 4. - Ludvik Lazar Zamenhof, začetnik esperanta (* 1859)
22. 4. - Marijan Varešanin, AU general, bivši guverner BiH (* 1847)
30. 4. - Prota Milan Đurić, srpski političar (* 1844)
7. 5. - Albert Ball, engleski letački as (* 1896)
17. 5. - Radomir Putnik, srpski vojskovođa (* 1847)
17. 5. - Charles Brooke, beli radža Saravaka (* 1829)
20. 5. - Philipp von Ferrary, filatelista (* 1850)
21. 5. - Mara Šarić, slikarica (* 1861)
23. 5. - Ranavalona III., bivša kraljica Madagaskara (* 1861)
29. 5. - Vladislav Petković Dis, srpski pesnik (* 1880)
29. 5. - Evgenije Dumča, srpski trgovac i dobrotvor (* 1838)
14. 6. - Thomas W. Benoist, avijatičar, proizvođač, pionir putničke avijacije (* 1874)
18. 6. - Titu Maiorescu, rumunski književnik i političar (* 1840)
22. 6. - Jevgenij Bauer, ruski filmski režiser (* 1865)
26. 6. - Osuđeni na Solunskom procesu:
- Dragutin Dimitrijević Apis, oficir-zaverenik (* 1876)
- Ljubomir Vulović, oficir-zaverenik (* 1876)
- Rade Malobabić, crnorukac

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

13. 7. - Lazar Dunđerski, veleposednik, dobrotvor (* 1833)
24. 7. - Esad Kulović, bivši gradonačelnik Sarajeva (* 1859)
27. 7. - Emil Teodor Koher, švajcarski hirurg, nobelovac (* 1941)
30. 7. - Bogdan Radenković, crnorukac (* 1874)
11. 8. - Vladimir Gaćinović, mladobosanac (* 1890)
13. 8. - Eduard Buchner, hemičar, nobelovac (* 1860)
20. 8. - Adolf von Baeyer, hemičar, nobelovac (* 1835)
30. 8. - Alan Leo, astrolog, teozof (* 1860)
9. 9. - Boris Štjurmer, bivši ruski premijer (* 1848)
11. 9. - Georges Guynemer, francuski letački as (* 1894)
14. 9. - Sejfudin Kemura, šeih, publicista^[10]
15. 9. - Kurt Wolff, nemački letački as (* 1895)
23. 9. - Werner Voss, nemački letački as (* 1897)
25. 9. - Frano Supilo, hrvatski političar (* 1870)
27. 9. - Edgar Degas, francuski slikar (* 1834)

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

9. 10. - Sarah Aaronsohn, špijunka (* 1890)
13. 10. - Florence La Badie, filmska glumica (* 1888)
15. 10. - Mata Hari, plesačica i špijunka (* 1876)
22. 10. - Bob Fitzsimmons, bokser (* 1863)
8. 11. - Milutin Bojić, srpski književnik (* 1892)
11. 11. - Liliuokalani, bivša havajska kraljica (* 1838)
15. 11. - Émile Durkheim, sociolog (* 1858)
17. 11. - Auguste Rodin, vajar (* 1840)
26. 11. - Elsie Inglis, bolničarka (* 1864)
20. 12. - Eric Campbell, filmski glumac (* 1879-80)
23. 12. - Kosta Vojinović, vođa gerile (* 1891)
24. 12. - Ivan Goremikin, bivši ruski premijer (* 1839)

Kroz godinu

Stevan Radić, književnik, pedagog (* 1863)
Feliks Barušić, književnik (* 1864)
Vladimir Totović, filmski režiser i glumac (* 1898)

Remove ads

Dani sećanja

Nobelove nagrade

Fizika: Charles Glover Barkla (otkriće karakteristične Rentgenove radijacije elemenata, → rendgenska spektroskopija)
Kemija: nije dodeljena
Fiziologija i medicina: nije dodeljena
Književnost: Karl Adolph Gjellerup (raznolika i bogata poezija, nadahnuta visokim idealima) i Henrik Pontoppidan (autentični opisi današnjeg života u Danskoj)
Mir: Međunarodni odbor Crvenog križa

Reference

Loading content...

Literatura

Loading content...

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads