1900. - Wikiwand

Godina 1900 (MCM) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak po gregorijanskom, ali prijestupna godina koja počinje u subotu po, na početku godine, 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).

Kratke činjenice Milenijum:, Vjekovi: ...

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	18. vijek – 19. vijek – 20. vijek
Decenija:	1870-e 1880-e 1890-e – 1900-e – 1910-e 1920-e 1930-e
Godine:	1897 1898 1899 – 1900 – 1901 1902 1903

Kratke činjenice

1900.. po kalendarima
Gregorijanski	1900.. (MCM)
Ab urbe condita	2653.
Islamski	1317–1318.
Iranski	1278–1279.
Hebrejski	5660–5661.
Bizantski	7408–7409.
Koptski	1616–1617.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1955–1956.
• Shaka Samvat	1822–1823.
• Kali Yuga	5001–5002.
Kineski
• Kontinualno	4536–4537.
• 60 godina	Yang Metal Miš (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11900.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Ove godine je primenjeno pravilo gregorijanskog kalendara da godina deljiva sa četiri neće biti prestupna ako nije deljiva i sa 400. Zbog toga je razlika prema julijanskom kalendaru, koji nema izuzetaka za prestupne godine, od 1. 3. povećana na 13 dana.

Godina 1900. je poslednja godina 19. vijeka, ali i prva godina 1900-ih.

Remove ads

Događaji

Januar/Siječanj

1. 1. - Kruna, uvedena 1892, postaje jedinstvena i jedina valuta u Austro-ugarskoj monarhiji.
1. 1. - Britanska kruna preuzima od Kraljevske nigerske kompanije protektorate Južne i Severne Nigerije (ujedinjeni 1914, nezavisna Nigerija 1960).
1. 1. - U Nemačkoj stupa na snagu Građanski zakonik.
2. 1. - Prvi broj bečkih novina Kronen Zeitung.
2. 1. - Prvi električni bus, u New Yorku.
2. 1. - John Hay najavljuje politiku Otvorenih vrata koja promovira otvorenu američku trgovinu s Kinom.
2. 1. - Otvoren Čikaški kanal.
4. 1. - Počinje štrajk rudara u Bohemiji i Moravskoj za skraćenje radnog vremena i veće plate - u februaru mu se pridružuju rudari u ostatku carstva ali propada u martu.
5. 1. - Henry Augustus Rowland sa Sveučilišta Johns Hopkins objašnjaVa magnetsko polje Zemlje.
6. 1. - Buri napadaju Ladysmith u Burskom ratu, preko 1000 mrtvih.
7. 1. - Tesla završava eksperimente u Colorado Springsu - vraća se u New York i traži finansijere za gradnju bežične stanice, što nije lako jer nema svedoke za svoje tvrdnje^[1].
9. 1. - U Londonu izbija epidemija gripe.
11. 1. - Na sastanku predstavnika 40 srpskih opština Bosne i Hercegovine podržane vođe u sporu sa mitropolitima.
13. 1. - Njemački Car uvodi njemački kao službeni jezik u njemačkoj vojsci
13. 1.? - Arhiv Srbije počeo s radom.
14. 1. - Premijera Puccinijeve Tosce u Rimu.
18. 1. - Bitka kod Mazocobe, stradale stotine Yaqui Indijanaca u meksičkoj Sonori.
19. 1. - Ernest von Koerber je novi predsednik vlade austrijskih zemalja (do 1904).
23. 1. - 5000 australskih rudara kreće u štrajk
24. 1. - Burski rat – Bitka za Spion Kop: Buri iz Oranja porazili mnogobrojnije Britance koji su pokušavali deblokirati Ladysmith. Mohandas Gandhi je bio u bolničkoj četi. "Kop" će biti naziv za neke vrste tribina na fudbalskim stadionima (Ladysmith će biti deblokiran 28. 2.).
25. 1. - Nacionalistički francuski pesnik Paul Déroulède osuđen na deset godina progonstva (vraća se 1905).
26. 1. (14. 1. po j.k.) - U Srbiji donesen Zakon o trgovačkoj akademiji, kao i Zakon o udruženjima, povodom namnoženih ukopnih i svadbenih udruženja, nekih vrsta finansijskih piramida.
26. 1. - Theodore Roosevelt prvi put napismeno upotrebio izraz "Govori tiho i nosi veliki štap".
30. 1. - William Goebel, čiji je izbor za guvernera Kentuckyja osporen od republikanaca, smrtno ranjen dan prije polaganja prisege.

Februar/Veljača

1. 2. (20. 1. po j.k.) - U Srbiji donesen Zakon o potpomaganju zemljoradničkih zadruga.
3. 2. - Štrajkači u Ahenu, Beču i Briselu zahtevaju 8-časovno radno vreme.
5. 2. - Ruska carska vlada opozicijskim je studentima odredila prisilnu obvezu služenja u vojsci.
6. 2. - U Haagu postavljen Stalni arbitražni sud. (?)
6. 2. - Irski nacionalisti se ujedinili unutar Irske parlamentarne partije, čiji lider postaje John Redmond (do 1918).
9. 2. - Dwight Davis utemeljuje Davis Cup.
14. 2. - Britanci ulaze u Slobodnu Državu Oranje.
15. 2. - Britanski general John French deblokirao Kimberley.
februar - Demonstracije frankovačkih studenata u Zagrebu - "Apcug Vlasi, apcug peticije", posle rasprave o srpskim peticijama u Saboru.
februar - Kodak prodaje jeftinu kameru Brownie.
februar - Lenjin (sa Nadeždom Krupskajom) pušten iz sibirskog egzila, na leto odlazi u inostranstvo (Minhen, London, Ženeva, do 1905).
februar - U Japanu donesen novi Zakon o javnom redu, protiv organizovanja radništva.
17. 2. - Podela ostrvlja Samoa: Nemačkoj pripada zapadno od 171. meridijana, SAD istočno.
18. 2. - Prvi dan Bitke kod Paardeberga je u Britaniji zapamćen kao Krvava nedelja, imali su 280 mrtvih - Buri će se ipak predati 27. februara.
27. 2. - U Engleskoj utemeljena laburistička stranka, prvi partijski sekretar Ramsay MacDonald.
28. 2. - Veliko vojvodstvo Baden donijelo je uredbu kojom se, prvi put u Njemačkoj, ženama daje pravo na studij na visokim školama. Dotad su mogle sudjelovati samo kao gosti slušači.

Mart/Ožujak

1. 3. - Od danas razlika između julijanskog i gregorijanskog kalendara iznosi 13 dana i tako do istog datuma 2100.
13. 3. - Britanska vojska ulazi u Bloemfontein, glavni grad Oranja.
14. 3. - SAD prelazi na zlatni standard (do 1933).
20. 3. - Nikola Tesla dobio patent US 645576 za bežični prenos električne energije.
23. 3. - Arthur Evans počinje iskopavanje u Knososu, narednih dana otkriva pločice sa linearnim B pismom i "Minojevu palatu".
25. 3. - Rat zlatne stolice: britanski guverner Hodgson je nepristojnim zahtevom izazvao rat sa Carstvom Ašanti u današnjoj Gani (do septembra).
27. 3. - Sven Hedin otkrio stari grad Loulan (Kroraina) na zapadu Kine.
31. 3. - Tomáš Garrigue Masaryk osnovao Realističku stranku, neposredan povod je Hilsnerova afera, proces za ubistvo jednom Jevrejinu, sa elementima antisemitizma.

April/Travanj

4. 4. - Atentat na Edwarda, princa od Walesa u Briselu, pokušaj je izveo tinejdžer u znak protesta zbog Burskog rata.
c. 5. 4. - Otkrivena Antikiterska olupina, antički brod potonuo kod Antikitere, severozapadno od Krita - komad korodirane bronze će dve godine kasnije biti razotkriven kao Antikiterski mehanizam.
9. 4. - Paul Ulrich Villard opisuje zračenje kasnije nazvano gama zraci.
14. 4. - U Parizu osnovan Union Cycliste Internationale (UCI - Međunarodni biciklistički savez).
15. 4. - 12. 11. - Exposition Universelle u Parizu. Izgrađeni Grand Palais, Petit Palais, Pont Alexandre III...
- Srbija se predstavila slikama "Proglašenje Dušanovog zakonika" Paje Jovanovića (zlatna plaketa) i "Dolazak cara Dušana u Dubrovnik" Marka Murata (bronzana).

Panoramski pogled na Parisku izložbu
Paviljon BiH
Paviljon Srbije

19. 4. - Filipinsko-američki rat: opsada Catubiga je Pirova pobeda Filipinaca, uspeli su zauzeti mesto po cenu mnogo većih sopstvenih žrtava.
22. 4. - U Zagrebu je osnovano Društvo hrvatskih književnika. U Matici hrvatskoj sastala se osnivačka skupština Društva hrvatskih književnika, na kojoj se okupilo sto književnika iz Zagreba i trojica izvan Zagreba. Predsjedao je predsjednik inicijativnoga odbora književnik Đuro Deželić. Za prvoga predsjednika izabran je najstariji hrvatski književnik, pripadnik generacije koja je vodila hrvatski narodni preporod - tada vrlo cijenjeni i popularni Ivan Trnski.
22. 4. - Bitka kod Koussérija: Francuzi osigurali područje današnjeg Čada nakon što je Rabih az-Zubayr poražen i poginuo.
25. 4. - Italijan Umberto Cagni, deo ekspedicije vojvode od Abruzza, stigao do tada najsevernije tačke, 86° 34′ N.
30. 4. - Havaji i službeno postaju teritorij SAD (od 1959. država).

proleće - "Bokseri" šire aktivnosti do okoline Pekinga, ubijaju kineske hrišćane.
proleće - Trojica različitih istraživača ponovo otkrila Mendelov rad o genetici iz 1865-66.

Maj/Svibanj

1. 5. - Preko 200 rudara poginulo od eksplozije i gušenja u rudniku uglja kod Scofield, Utah.
1. 5. - Abdul Hamid II izdao carski edikt o građenju Hedžaske železnice Damask-Medina - završena 1908, uz nemačku podršku.
5. 5. - Vanredno stanje u Barseloni, nakon nemira u tom ali i u drugim španskim gradovima zbog novog poreskog zakona.
9. 5. - Hidroelektrična centrala na reci Gradac u Valjevu - prvobitno daje jednosmernu struju, od sledeće godine naizmeničnu.
14. 5. - U sklopu Izložbe, u Parizu otvorene Druge olimpijske igre, traju do oktobra. Milan Neralić osvojio bronzu u sablji za Austrougarsku.
17. 5. - Burski rat: Britanci deblokirali Mafeking, poraz Bura, veliko slavlje u Engleskoj.
17. 5. - Bokserski ustanak: ubijeno 60 kineskih hrišćana u tri sela kod Pekinga.
17. 5. - U Čikagu objavljena knjiga The Wonderful Wizard of Oz.

18. 5. - Odobrena društvena Pravila NEVEN
18. 5. - Tonga postaje britanski protektorat.
21. 5. - Ruska invazija Mandžurije.
11 - 26. 5. - Kolumbijski Rat hiljadu dana: Bitka kod Palonegra je pobeda konzervativaca i prekretnica rata.
28. 5. - Britanci anektirali bursku Slobodnu Državu Oranje (Kolonija Orange River 1902-1910).
28. 5. - U Parizu otvoren kolodvor Gare d'Orsay, prvi elektrificirani željeznički terminal na svijetu (od 1986. Musée d'Orsay).
29. 5. - Francuzi osnovali Fort-Lamy, današnja N'Djamena, glavni grad Čada.
29. 5. - Charles Seeberger dobio patent za pokretne stepenice (escalator), jedne su instalirane na Pariskoj izložbi.
30. 5. - Deputacija 58 izaslanika, predstavnika 73 srpske opštine BiH u Pešti izradila "treći carski memorandum" (predat tek nakon godinu dana, usled Kalajevih smetnji).
31. 5. - Bokserski ustanak: 435 vojnika iz osam zapadnih zemalja stiže u Peking gde se raspoređuju oko svojih izaslanstava.

Jun/Juni/Lipanj

1. 6. (19. 5. po j.k.) - Sukob između vojske i seljaka kod sela Durankulak u bugarskoj Dobrudži odnosi desetine života - u zemlji vlada veliko nezadovoljstvo nakon što je vlada vratila desetak u naturi.
1. 6. - Popis stanovništva u SAD: 76.212.168 stanovnika, 21% više nego pre deset godina; tri grada sa više od milion stanovnika - New York, Chicago i Philadelphia
4. 6. - Otvorena Rodinova izložba u Parizu.
5. 6. - Britanska vojska zauzima Pretoriju, glavni grad burske Južnoafričke Republike.
5. 6. - Bokseri prekinuli prugu Peking-Tjencin.
7. 6. - Osnovan Pasterov zavod u Nišu, prvi u Srbiji i na Balkanu.
7. 6. - Carrie Nation započinje u Kiowa, Kansas misiju demoliranja saluna.
9. 6. - Indijski borac za nezavisnost Birsa Munda umro u zatvoru.
11. 6. - Stradao prvi stranac u Pekingu: pripadnici Kansu armije ubili sekretara japanskog poslanstva.
12. 6. - Drugi flotni zakon u Nemačkoj, za dostizanje britanske flote.
14. 6. - Republika Havaji i formalno postaje američka Teritorija Havaji.
16. 6. - Prva konferencija makedonskih socijalista u Kruševu.
17. 6. - Saveznici zauzeli Tvrđave Taku kod Tjencina.
18. 6. (5. 6. po j.k.) - Milan Obrenović otputovao u Beč radi pregovora o Aleksandrovoj ženidbi nemačkom princezom (neće se vratiti, umire sledećeg februara). Na Aleksandrovo navaljivanje, i predsednik vlade Vladan Đorđević je otišao na letovanje.
18. 6. - Bitka kod Lanfanga: Bokseri i vladine snage porazili Seymourovu ekspediciju koja se kretala prema Pekingu.
19. 6. - Theodore Roosevelt republikanski kandidat za potpredsjednika SAD.
20. 6. - U Pekingu ubijen njemački ambasador Clemens von Ketteler (osveta za ubistvo kineskog dečaka); Bokseri tokom dana napadaju zapadna poslanstva, diplomati su odbacili jučerašnji ultimatum carice Cixi da napuste grad - počinje opsada Četvrti poslanstava. Pod opsadom je i katolička katedrala.
21. 6. - Carica Cixi objavljuje rat svim stranim silama.
25. 6. - Taoistički monah pronašao pećinu sa Dunhuanškim rukopisima iz 5. do 11. st.; s druge strane u Pekingu je juče izgorela biblioteka Akademije Hanlin.
27. 6. - Otvaranje Središnje linije londonske podzemne željeznice (treća linija, električna).
27. 6. - Pariski ugovor: Špancima ostaje svega 26.000 kv. km Rio Munija, od 300.000 koliko su potraživali (danas kontinentalni deo Ekvatorijalne Gvineje).
28. 6. - Franjo Ferdinand izjavljuje pred dvorom da njegova buduća supruga ni njihova djeca neće imati dinastička prava.
30. 6. - Požar na dokovima u Hobokenu, Nju Džersi, širi se na tri putnička broda, poginulo najmanje 326 osoba.

Jul/Juli/Srpanj

1. 7. - Franc Ferdinand i Sofija Chotek sklopili morganatski brak.
2. 7. - Prvi let cepelinom, Zeppelin LZ 1.
4. 7. - Tramvaj se srušio u provaliju u Tacoma, Washington, 43 mrtvih.
9. 7. - Kraljica Viktorija prihvatila Ustavni akt Komonvelta Australija - stupa na snagu sledećeg 1. januara.
12. 7. - Putnički brod SS Deutschland postavlja rekord u brzini na Atlantiku.
15. 7. - Britanske trupe ugušile su ustanak Ašantija na Zlatnoj Obali.
16. 7. - Pošto je Blagovješčensk na Amuru izložen granatiranju sa kineske strane, donesena je odluka o proterivanju Kineza - hiljade ljudi stradaju u reci ili su ubijeni na obali.
19. 7. - Otvorena prva linija Pariškog metroa.
21. 7. (8. 7. po j.k.) - Kralj Aleksandar Obrenović oglasio svoju veridbu sa Dragom Mašin rođ. Lunjevica; vlada daje ostavku.
21/22. 7. - Milan Obrenović dao ostavku na položaj komandanta aktivne vojske.
22. 7. - Aromunski novinar Ştefan Mihăileanu ubijen od strane VMRO u Bukureštu, Rumunija i Bugarska dolaze na ivicu rata.
23 - 25. 7. - Prva Panafrička konferencija u Londonu.
23 - 27. 7. - Neredi Roberta Charlesa u New Orleansu - desetine mrtvih u rasnim sukobima, pojačana rasna segregacija i nasilje.
24. 7. - Pomilovani svi radikali osuđeni u vezi sa prošlogodišnjim Ivanjdanskim atentatom.
25. 7. (12. 7. po j.k.) - Nova srpska vlada, Alekse Jovanovića ("svadbeno ministarstvo").
27. 7. - Nemački car Wilhelm II drži govor korpusu koji odlazi u Kinu: kao što su Huni ušli u legendu, tako bi i ime Nemačke trebalo biti strašno u Kini - britanska propaganda će zato Nemce nazivati "Hunima".
28. 7. - Albert Einstein diplomirao na ETH u Cirihu.

29. 7. - Anarhist ubio talijanskog kralja Umberta I., nasleđuje ga sin Vittorio Emanuele III (vl. do 1946, kraljica mu je Jelena Savojska).
31. 7. - Oboleli predsednik Kolumbije Manuel Antonio Sanclemente oboren u vojno-civilnom udaru, sledi José Manuel Marroquín (do 1904).

Avgust/August/Kolovoz

2. 8. - Druga hidrocentrala u Srbiji, Hidroelektrana „Pod gradom“ u Užicu na reci Đetinji, tek druga na svetu po Teslinim principima.
3. 8. - U Akron, Ohio osnovana Firestone Tire & Rubber Company.
4. 8. - Kreće Gaseleejeva ekspedicija savezničkih snaga iz Tjencina prema Pekingu - gine se od vrućine koliko od neprijatelja, obe strane vrše zverstva.
5. 8. (23. 7. po j.k.) - Venčanje kralja Aleksandra Obrenovića i Drage Mašin; kumuje ruski car Nikola II (preko otpravnika poslova Mansurova).
6. 8. - Prva telefonska veza između Berlina i Pariza.
8. 8. - Kongres matematičara u Parizu, David Hilbert predstavlja spisak problema.
14. 8. - Savezničke trupe oslobađaju zaposjednute ambasade u Pekingu, kineski carski dvor sutradan ujutro beži u Xi'an. Okupirana područja Kine su izložena masovnoj pljački i zlostavljanjima, ali s druge strane prestaju evropske ambicije za kolonizaciju Kine.
18 - 25. 8. - Prvi međunarodni kongres elektriciteta u Parizu, Konstantin Perski prvi put upotrebio reč "televizija".
21 - 27. 8. - Bitka kod Bergendala je odlučujuća pobeda koja navodi vladu JA Republike u bekstvo - okončano je konvencionalno ratovanje u Burskom ratu, ali sledi još dve godine gerile.
31. 8. - Kraj željezničkog štrajka Taff Vale u Južnom Walesu
31. 8. - Britanska vojska okupirala Johannesburg

Septembar/Rujan

1. 9. - Britanija pripaja Južnoafričku Republiku, menja joj ime u Transvaal.
1. 9. - Razmjenom depeša između njemačkog cara Wilhelma II. i američkog predsjednika Williama McKinleya proradila je prva njemačka transatlantska kabelska linija duga 13.000 kilometara koja je ukinula monopol Velike Britanije nad gotovo svim međunarodnim kabelskim vezama.
3 - 5. 9. - Prvi hrvatski katolički sastanak u Zagrebu.
5. 9. - Francuzi formirali Vojnu Teritoriju Čad (nezavisan 1960).
7. 9. (26. 8. j.k.) - Objavljeno da je kraljica Draga u "blagoslovenom stanju". Povodom otvorene poštanske karte u kojoj je kraljica Natalija izvređala Dragu, objavljuje se da se sve "intrige" smatraju kao izdajnička preduzeća "ma s koje strane dolazila"^[2].
7. 9. - Car Franjo Josip raspustio Carevinsko vijeće (izbori u prosincu).
8. 9. - Galvestonski uragan odnosi najmanje 6.000 života.
septembar - Austro-ugarsko–rumunska vojna konvencija: tajni sporazum u slučaju rata sa Rusijom, Rumuniji se priznaju prava u Besarabiji ali i na severoistoku Bugarske, dok Austro-ugarska ističe pravo na Makedoniju. (→ bg).
23 - 27. 9. - Peti kongres Druge Internacionale u Parizu, osnovan Internacionalni socijalistički biro, prihvaćena kompromisna rezolucija u vezi ulaska socijalista u "buržoaske" vlade.
26. 9. - Doktor Jesse William Lazear dokazao da žutu groznicu prenose komarci - tako što je umro nakon što je dopustio da ga ubode zaraženi.
26. 9. - 24. 10. - Izbori u Ujedinjenom Kraljevstvu: velika većina za torijevce, prvi put izabran Winston Churchill; novoosnovani laburisti dobili dva mandata.
28. 9. (15. 9. po j.k.) - Persijski šah Mozafaradin-šah Kadžar proputovao kroz Srbiju.

Oktobar/Listopad

8. 10. - Pristalice Sun Yat-sena digle pobunu u južnoj provinciji Guangdong, propala pre kraja meseca.
9. 10. - Kukova Ostrva postaju britanski posed, na zahtev vodećih ostrvljana.
9 - 11. 10. - Henry de La Vaulx pobedio u trci balonima, od Vincennesa kod Pariza do Korostiševa kod Kijeva za manje od 36 sati.
listopad - Norveški izumitelj Johann Vaaler traži patent za svoj izum spajalice za papir bez koje bi nam današnji život bio nezamisliv :)
oktobar - Braća Wright počinju eksperimente sa prvom od tri jedrilice.
16. 10. - Potpisan britansko-nemački sporazum koji se protivi podeli Kine u sfere uticaja - podrška američkoj Politici otvorenih vrata.
17. 10. - Bernhard von Bülow je novi nemački kancelar (do 1909).
19. 10. - Max Planck predstavio u Berlinu svoj zakon zračenja crnog tela - pionirski rezultat moderne fizike i kvantne teorije.

Novembar/Studeni

3. 11. - Izvedena opera "Bajka o caru Saltanu" Rimski-Korsakova, poznata po interlidu "Bumbarov let".
5. 11. - Otvorena ustavotvorna skupština na Kubi.
6. 11. - Republikanac William McKinley reizabran na predsjedničkim izborima u SAD-u (protukandidat William Jennings Bryan) - novi potpredsednik je Theodore Roosevelt.
14. 11. - Hilsnerova afera: Jevrejin osuđen na smrt za ubistvo dve devojke, u procesu obeleženom antisemitizmom i krvnom klevetom (izmenjeno u doživotni zatvor, amnestiran 1918).
novembar - Ruski car Nikolaj II je teško oboleo od tifusa ali se uspeva oporaviti.
17. 11. - Herbert Kitchener, novi britanski komandant u Južnoj Africi najavljuje da će bursko stanovništvo biti preseljeno u koncentracione logore - u lošim uslovima će stradati preko 26.000 žena i dece.
20. 11. - Ugarsko ministarstvo ukinulo Kolo mladeži, udrugu bačkih Bunjevaca.
22. 11. - Počeo trogodišnji štrajk u velškom kamenolomu Penrhyn.

Decembar/Prosinac

1. 12. - Švicarsko Savezno vijeće donijelo je u Bernu odluku o pitanju Gvajane oko koje su se sporile Francuska i Brazil - granica u korist Brazila, što francuski posed čini četiri puta manjim.
7. 12. - Maks Plank predstavio Plankov zakon zračenja crnog tela.
12. 12. - Počinju Izbori za Carevinsko vijeće, do 18. siječnja.
14. 12. - Max Planck predstavlja rad "O teoriji zakona distribucije energije u normalnom spektru", Planckov postulat tvrdi da je energija oscilatora u crnom telu kvantizovana, E = nhν.
decembar - U Lajpcigu izlazi prvi broj Lenjinovih novina "Iskra", glasila Ruske socijal-demokratske radničke partije.
16. 12. - Nemačka korveta za obuku Gneisenau potonula u oluji pored Malage, stradalo 136 kadeta.
19. 12. - Nacrt statuta za uređenje vjerskih i vakufsko-mearifskih poslova i memorandum muslimanskog pokreta uručen Kalaju u Sarajevu.
22. 12. - Mercedes 35 hp je prvi automobil pod tom markom, isporučen je Emilu Jellineku.
23. 12. - Prvi prenos ljudskog govora preko radija: Reginald Fessenden upotrebio amplitudsku modulaciju na razdaljini od jedne milje na Cobb Island, Maryland.
31. 12. - U Kini je pogubljen kineski vojnik koji je 20. 6. ubio njemačkog veleposlanika barona von Kettelera.

Kroz godinu

Svetsko stanovništvo: 1,65 milijardi.
Popis stanovništva u Austrougarskoj: 25.959.361 u Cislajtaniji, 593.969 u Dalmaciji, 756.349 u Primorju.
U Zagrebu izgrađena Palača Prve hrvatske štedionice.
Slučaj Fate Omanović: vlasti smenile mostarskog muftiju Ali Fehmi Džabića, smenjen njegov sekretar i opštinski pisar Šerif Arnautović.
Od početka godine do oktobra 1901. srpski poslanik odsutan sa Cetinja.
Stojan Nanić iz Zaječara u svom "Prvom srpskom kinematografu" prikazuje filmove u Beogradu i Srbiji.
"Godine 1900. i 1901. protekle su u pravom pogromu Srba" na Kosovu^[3]^[4].
Jovan Cvijić počinje istraživanja Stare Srbije.
Umro mitropolit raško-prizrenski Dionisije, naslediće ga arhimandrit Nićifor Perić (1901-1911).
Freudovo "Tumačenje snova" (zapravo novembar 1899).
Rosa Luxemburg: "Socijalna reforma ili revolucija".
Slavoljub Penkala se doselio u Zagreb.
Karl Landsteiner otkriva da se krv dve osobe aglutinira - krvne grupe.
Georges Melies snimio film L'Homme orchestre.

Remove ads

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1900.

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

6. 1. - Marija Karađorđević, rumunska princeza, jugoslovenska kraljica († 1961)
29. 1. - Marko Tajčević, kompozitor († 1984)

4. 2. - Jacques Prévert, francuski pjesnik († 1977.)
5. 2. - Adlai Stevenson II, ambasador SAD pri UN († 1965)
12. 2. - Vasilij Čujkov, maršal SSSR († 1982)
13. 2. - Ivo Šeremet, slikar († 1991)
22. 2. - Luis Bunuel, španjolski filmski redatelj († 1983)

2. 3. - Kurt Weill, kompozitor († 1950)
5. 3. - Josip Gostić, hrvatski pjevač († 1963.)
8. 3. - Howard H. Aiken, kompjuterski pionir († 1973)
13. 3. - Jorgos Seferis, pesnik-nobelovac († 1971)
19. 3. - Frédéric Joliot-Curie, fizičar-nobelovac († 1958)
23. 3. - Erich Fromm, američki psihoanalitičar njemačkog porijekla († 1980.)
23. 3. - Josip Kraš, narodni heroj († 1941)

April/Travanj – Jun/Lipanj

1. 4. - Tone Seliškar, književnik († 1969)
2. 4. - Milivoje Živanović, glumac († 1976)
5. 4. - Spencer Tracy, američki filmski glumac († 1967.)
25. 4. - Wolfgang Pauli, fizičar-nobelovac († 1958)
25. 4. - Vjekoslav Štefanić, hrvatski filolog († 1975.)
26. 4. - Charles Francis Richter, seizmolog († 1985)
28. 4. - Jan Ort, astronom († 1992)

4. 5. - Antun Augustinčić, hrvatski kipar († 1979.)
23. 5. - Hans Frank, nacistički guverner Poljske († 1946)

7. 6. - Rodoljub Čolaković, borac i političar († 1983)
15. 6. - Vladislav S. Ribnikar, političar, novinar, direktor Politike († 1955)
15. 6. - Stanislav-Staša Beložanski, slikar i scenograf († 1992)
17. 6. - Martin Bormann, Hitlerov tajnik († 1945)
25. 6. - Louis Mountbatten, 1st Earl Mountbatten of Burma, vicekralj Indije († 1979)
29. 6. - Antoine de Saint-Exupéry, francuski književnik i avijatičar († 1944.)

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

19. 7. - Dušan Vasiljev, pesnik († 1924)

4. 8. - Elizabeth Bowes-Lyon, kraljica majka Elizabete II († 2002)
25. 8. - Hans Adolf Krebs, biohemičar-nobelovac († 1981)

3. 9. - Urho Kekkonen, predsednik Finske († 1986)
11. 9. - Semjon Lavočkin, konstruktor aviona († 1960)

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

3. 10. - Thomas Wolfe, američki književnik († 1938.)
7. 10. - Heinrich Himmler, Reichsführer-SS († 1945)
22. 10. - Edward Stettinius Jr., državni sekretar SAD († 1949)

3. 11. - Adolf Dassler, osnivač Adidasa († 1978)
8. 11. - Margaret Mitchell, književnica († 1949)
8. 11. - Mihailo Vukdragović, kompozitor i dirigent, akademik († 1986)
14. 11. - Aaron Copland, američki skladatelj i dirigent († 1990.)
20. 11. - Chester Gould, crtač stripova († 1985)
25. 11. - Rudolf Höss, komandant Auschwitza († 1947)
26. 11. - Nikola Hećimović, sekretar Crvene pomoći († 1929)

6. 12. - Mihalj Servo, narodni heroj († 1941)
6. 12. - Agnes Moorehead, glumica († 1974)

Remove ads

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1900.

Januar/Siječanj – Jun/Lipanj

11. 1. - Ipolit Monden, prvi srpski ministar vojni (* 1811)
17. 1. - Josip Dobroslav Božić, franjevac, pisac (* 1860)
20. 1. - John Ruskin, engleski pisac i kritičar (* 1819)
31. 1. - John Douglas, 9th Marquess of Queensberry, pokrovitelj boksa (* 1844)
18. 2. - Eugenio Beltrami, matematičar (* 1835)
5. 3. - Nićifor Dučić, istoričar, kaluđer (* 1832)
6. 3. - Gottlieb Daimler, pionir automobila (* 1834)
6. 3. - Carl Bechstein, proizvođač klavira (* 1826)
28. 3. - Vincent Benedetti, francuski diplomat (* 1817)
5. 4. - Osman Nuri-paša, branitelj Plevne 1877. (* 1832)
18. 4. - Konstantin Nenadović, istoriograf (* 1822)
21. 4. - Jovan Đorđević, srpski književnik, profesor, prvi upravnik SNP u Novom Sadu (* 1826)
24. 4. - Mihovilj Naković, hrvatski književnik (* 1840)
30. 4. - Casey Jones, mašinovođa (* 1863)
1. 5. - Mihály Munkácsy, slikar (* 1844)
4. 5. - Augustus Pitt Rivers, inovator u arheologiji (* 1827)
2. 6. - Samori Ture, bivši afrički vladar (* ca. 1830)
9. 6. - Gajo Bulat, bivši gradonačelnik Splita (* 1836)

Jul/Srpanj – Decembar/Prosinac

19. 7. - Jovan Sundečić, pesnik, sveštenik (* 1825)
26. 7. - Josip Torbar, hrvatski prirodoslovac (* 1824.)
29. 7. - Umberto I, kralj Italije (* 1844)
30. 7. - Alfred, vojvoda od Zaksen-Koburg i Gote (* 1844)
4. 8. - Étienne Lenoir, pionir motora sa unut. sagorevanjem (* 1822)
7. 8. - Wilhelm Liebknecht, njemački političar (* 1826.)
8. 8. - Emil Škoda, češki industrijalac (* 1839).
9. 8. - Ahmed Dževad-paša, osmanski general (* 1851)
12. 8. - Wilhelm Steinitz, šahista (* 1836)
13. 8. - Vladimir Solovjov, filozof, teolog, pesnik (* 1853)
21. 8. - Ilija Ognjanović Abukazem, srpski književnik (* 1845)
25. 8. - Friedrich Nietzsche, njemački filozof, pjesnik i klasični filolog (* 1844.)
20. 10. - Naim Frashëri, pesnik (* 1846)
22. 11. - Arthur Sullivan, skladatelj opereta (* 1842.)
30. 11. - Oscar Wilde, irski književnik (* 1854.)
pros. - Ivan Stojanović, dubrovački svećenik (* 1829)
21. 12. - Leonhard von Blumenthal, njemački feldmaršal (* 1810)
27. 12. - William George Armstrong, engleski pronalazač i tvorničar (* 1810.)

Kroz godinu

Jole Piletić, nekadašnji serdar (* 1814)

Remove ads

Umjetnost

Drama Anton Pavlovič Čehov - Ujak Vanja
Roman Joseph Conrad - Lord Jim
Studija Sigmunda Freuda Tumačenje snova
Puccinijeva opera Tosca

Fikcija

Početna tačka radnje The Time Machine je 5. januar 1900.

Nobelove nagrade

Vidi takođe:

Loading content...

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads