2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumu

2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumu, 21 Ekim 2007 tarihinde Türkiye'de, Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi başta olmak üzere birtakım anayasa değişikliklerinin halkoyuna sunulmasıdır. Türkiye'de yapılan beşinci halk oylamasıdır.

2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumu

21 Ekim 2007 (16 yıl önce) (2007-10-21)
Bu referandum şu konularda yapılmaktadır: Cumhurbaşkanının meclis yerine halk tarafından seçilmesi; Cumhurbaşkanlığı süresinin yedi yıldan beş yıla indirilmesi; Cumhurbaşkanının ikinci bir dönem için yeniden seçilmesi; Genel seçimlerin beş yerine dört yılda bir düzenlenmesi; Milletvekillerinin parlamento kararları için yeterli çoğunluğunun %67'den %34'e düşürülmesi.
Sonuçlar
Seçim Oy  % Evet 19.422.714 %&0000000000000068.95000068,95 Hayır 8.744.947  %&0000000000000031.05000031,05 Geçerli oy 28.167.661  %&0000000000000097.74000097,74 Geçersiz veya boş oy 651.435  %&0000000000000002.2600002,26 Toplam oy 28.819.096 %100,00 Kayıtlı seçmen/katılım 42.690.252 67,49%
İllere göre sonuçlar
Kaynak: Yüsek Seçim Kurulu (YSK)[1]

Kabul edilen değişiklikler

• Milletvekili genel seçimlerinin beş yıl değil dört yılda bir yapılması.
• Cumhurbaşkanının halk oyuyla seçilmesi. (Abdullah Gül meclis tarafından seçilen son cumhurbaşkanı olmuş oldu.)
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 96. maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. 'Türkiye Büyük Millet Meclisi, yapacağı seçimler dahil bütün işlerinde üye tam sayısının en az üçte biri ile toplanır. Türkiye Büyük Millet Meclisi, Anayasada başkaca bir hüküm yoksa toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verir; ancak karar yeter sayısı hiçbir şekilde üye tam sayısının dörtte birinin bir fazlasından az olamaz.'
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 101. maddesinin "Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş ve yükseköğrenim yapmış Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip Türk vatandaşları arasından, halk tarafından seçilir. Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir. Cumhurbaşkanlığına Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi yirmi milletvekilinin yazılı teklifi ile mümkündür. Ayrıca, en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde onu geçen siyasi partiler ortak aday gösterebilir. Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer" şeklinde değiştirilmesi.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 102. maddesinin "Cumhurbaşkanı seçimi, Cumhurbaşkanının görev süresinin dolmasından önceki altmış gün içinde; makamın herhangi bir sebeple boşalması halinde ise boşalmayı takip eden altmış gün içinde tamamlanır. Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olur. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış bulunan iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olur. İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin ölümü veya seçilme yeterliğini kaybetmesi halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılır. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilmiş olur. Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar görev süresi dolan Cumhurbaşkanının görevi devam eder. Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir." şeklinde değiştirilmesi.

Sonuçlar

2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumu
Evet ya da hayır	Oylar	Yüzde
Evet	19,422,714	%68.95
Hayır	8,744,947	%31.05
Geçerli oy	28,142,781	%97.74
Geçersiz veya boş oy	651,435	%2.26
Toplam oy	28.794.216	%100.00
Seçmen katılımı	%67.49
Seçmen sayısı	42,665,149
Kaynak: [1]

İl	Sandık sayısı	Kayıtlı seçmen	Katılım	Geçerli oy	Geçersiz oy	Evet	Evet (%)	Hayır	Hayır (%)	Katılım (%)
Adana	3.353	1.192.579	693.332	675.758	17.574	411.458	60,89	264.300	39,11	58,14
Adıyaman	1087	299.822	217.933	214.763	3.170	182.881	85,15	31.882	14,85	72,69
Afyonkarahisar	1.571	436.336	349.986	339.017	10.969	249.105	73,48	89.912	26,52	80,21
Ağrı	923	219.449	154.555	152.829	1.726	145.211	95,02	7.618	4,98	70,43
Aksaray	747	221.110	149.167	146.127	3.040	125.085	85,60	21.042	14,40	67,46
Amasya	859	232.689	172.330	168.560	3.770	115.257	68,38	53.303	31,62	74,06
Ankara	8.012	2.928.823	1.867.604	1.830.994	36.610	1.200.895	65,59	630.099	34,41	63,77
Antalya	3200	1.095.067	673.994	653.094	20.900	376.399	57,63	276.695	42,37	61,55
Ardahan	321	68.591	49.349	48.294	1.055	31.897	66,05	16.397	33,95	71,95
Artvin	563	119.196	74.734	72.659	2.075	47.604	65,52	25.055	34,48	62,70
Aydın	1973	640.803	477.257	462.264	14.993	218.528	47,27	243.736	52,73	74,48
Balıkesir	2603	798.405	602.859	587.712	15.147	352.614	60,00	235.098	40,00	75,51
Bartın	469	132.428	98.586	94.778	3.808	61.691	65,09	33.087	34,91	74,44
Batman	750	213.891	141.996	137.925	4.071	131.970	95,68	5.955	4,32	66,39
Bayburt	261	53.035	35.018	34.465	553	30.760	89,25	3.705	10,75	66,03
Bilecik	521	128.029	106.641	103.770	2.871	62.219	59,96	41.551	40,04	83,29
Bingöl	559	134.321	107.289	105.872	1.417	101.439	95,81	4.433	4,19	79,88
Bitlis	650	139.263	111.065	109.549	1.516	102.826	93,86	6.723	6,14	79,75
Bolu	825	185.649	145.014	141.406	3.608	105.582	74,67	35.824	25,33	78,11
Burdur	612	174.313	142.520	137.471	5.049	85.907	62,49	51.564	37,51	81,76
Bursa	4.426	1.520.561	1.117.664	1.093.964	23.700	735.287	67,21	358.677	32,79	73,50
Çanakkale	1225	334.467	261.637	254.872	6.765	133.279	52,29	121.593	47,71	78,23
Çankırı	641	132.959	92.804	91.008	1.796	74.197	81,53	16.811	18,47	69,80
Çorum	1558	383.091	282.826	277.676	5.150	206.853	74,49	70.823	25,51	73,83
Denizli	1.790	577.310	449.148	432.650	16.498	254.886	58,91	177.764	41,09	77,80
Diyarbakır	2.246	677.863	359.017	348.880	10.137	328.846	94,26	20.034	5,74	52,96
Düzce	698	206.292	156.950	153.811	3.139	124.826	81,16	28.985	18,84	76,08
Edirne	850	278.187	208.911	203.332	5.579	76.026	37,39	127.306	62,61	75,10
Elazığ	1313	357.055	241.184	237.411	3.773	205.669	86,63	31.742	13,37	67,55
Erzincan	868	143.701	102.692	101.152	1.540	71.783	70,97	29.369	29,03	71,46
Erzurum	1.985	451.784	321.044	317.179	3.865	285.850	90,12	31.329	9,88	71,06
Eskişehir	1578	505.301	379.885	370.380	9.505	210.904	56,94	159.476	43,06	75,18
Gaziantep	2.122	700.488	440.571	432.557	8.014	344.761	79,70	87.796	20,30	62,89
Giresun	1.135	292.926	192.634	188.887	3.747	139.812	74,02	49.075	25,98	65,76
Gümüşhane	513	84.823	55.954	55.020	934	46.323	84,19	8.697	15,81	65,97
Hakkari	348	102.699	76.591	73.732	2.859	70.322	95,38	3.410	4,62	74,58
Hatay	2.273	791.281	553.720	542.585	11.135	324.721	59,85	217.864	40,15	69,98
İstanbul	18705	7.428.443	4.357.365	4.271.670	85.695	2.849.487	66,71	1.422.183	33,29	58,66
İzmir	6.931	2.536.459	1.626.049	1.583.387	42662	772.848	48,81	810.539	51,19	64,11
Iğdır	344	89.761	51.843	50.995	848	34.755	68,15	16.240	31,85	57,76
Isparta	930	272.318	210.818	203.873	6.945	138.316	67,84	65.557	32,16	77,42
Mersin	2937	1.012.023	615.079	596.773	18.306	309.829	51,92	286.944	48,08	60,78
Kars	654	170.557	104.692	102.993	1.699	75.381	73,19	27.612	26,81	61,38
Karabük	612	151.645	112.814	109.089	3.725	82.200	75,35	26.889	24,65	74,39
Karaman	517	142.443	111.106	107.316	3.790	78.801	73,43	28.515	26,57	78,00
Kastamonu	1.477	261.208	199.106	193.608	5.498	137.879	71,22	55.729	28,78	76,23
Kayseri	2.119	690.307	523.722	515.980	7.742	423.738	82,12	92.242	17,88	75,87
Kilis	285	63.399	49.437	48.585	852	38.537	79,32	10.048	20,68	77,98
Kırıkkale	651	192.328	122.617	120.500	2.117	96.785	80,32	23.715	19,68	63,75
Kırklareli	710	231.937	179.326	175.166	4.160	62.779	35,84	112.387	64,16	77,32
Kırşehir	605	149.931	96.401	94.385	2.016	66.844	70,82	27.541	29,18	64,30
Kocaeli	2.496	887.095	624.102	610.651	13.451	436.718	71,52	173.933	28,48	70,35
Konya	3694	1.185.677	874.240	855.678	18.562	721.104	84,27	134.574	15,73	73,73
Kütahya	1.449	399.322	330.699	321.771	8.928	262.032	81,43	59.739	18,57	82,82
Malatya	1.625	468.970	312.123	308.511	3.612	253.471	82,16	55.040	17,84	66,56
Manisa	2732	858.773	687.805	666.402	21.403	399.508	59,95	266.894	40,05	80,09
Kahramanmaraş	1831	576.729	398.541	393.785	4.756	338.739	86,02	55.046	13,98	69,10
Mardin	1.170	292.768	219.874	215.176	4.698	204.000	94,81	11.176	5,19	75,10
Muğla	1595	522.755	361.678	350.555	11.123	151.721	43,28	198.834	56,72	69,19
Muş	713	181.428	132.033	129.635	2.398	120.785	93,17	8.850	6,83	72,77
Nevşehir	634	187.160	136.271	133.289	2.982	102.527	76,92	30.762	23,08	72,81
Niğde	664	210.190	126.949	123.844	3.105	90.006	72,68	33.838	27,32	60,40
Ordu	1.671	460.338	300.121	293.708	6.413	222.559	75,78	71.149	24,22	65,20
Osmaniye	791	262.476	180.038	176.368	3.670	111.526	63,23	64.842	36,77	68,59
Rize	853	226.536	138.219	135.574	2.645	112.636	83,08	22.938	16,92	61,01
Sakarya	1739	564.790	401.605	393.106	8.499	304.189	77,38	88.917	22,62	71,11
Samsun	2.530	779.816	535.388	524.667	10.721	404.905	77,17	119.762	22,83	68,66
Siirt	523	117.575	83.678	81.098	2.580	76.484	94,31	4.614	5,69	71,17
Sinop	695	141974	100973	98086	2887	67526	68,84	30560	31,16	71,12
Sivas	2060	392397	285211	281017	4194	226113	80,46	54904	19,54	72,68
Tekirdağ	1322	457268	328857	320981	7876	143459	44,69	177522	55,31	71,92
Tokat	1511	392263	287597	282517	5080	208216	73,70	74301	26,30	73,32
Trabzon	1710	494688	327076	320066	7010	249173	77,85	70893	22,15	66,12
Tunceli	431	55094	34200	33237	963	11639	35,02	21598	64,98	62,08
Şanlıurfa	2148	558402	406061	402291	3770	384831	95,66	17460	4,34	72,72
Şırnak	537	152313	110009	104776	5233	95666	91,31	9110	8,69	72,23
Uşak	728	222956	180532	174944	5588	104764	59,88	70180	40,12	80,97
Van	1418	416640	272263	266673	5590	253591	95,09	13082	4,91	65,35
Yalova	352	126460	77605	75846	1759	48001	63,29	27845	36,71	61,37
Yozgat	1187	296148	215356	212169	3187	178397	84,08	33772	15,92	72,72
Zonguldak	1361	428802	300276	289637	10639	177849	61,40	111788	38,60	70,03

Siyasi partilerin kararları

Öneriyi sunan iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) "evet" oyunu savundu.^[2] Demokratik Toplum Partisi AK Parti'ye destek olarak değil, "demokrasiye sahip çıkma" amaçlı olarak "evet" kararı aldı.^[3] "Evet" diyen diğer partiler arasında Sosyaldemokrat Halk Partisi, Cumhurbaşkanını halkın seçmesini "Türk milletine fırsat" olarak tanımlayan Büyük Birlik Partisi, değişiklikte sunulan fikirlerin Millî Görüş tarafından kırk yıldır savunulduğunu ifade eden Saadet Partisi, Demokrat Parti ve Anavatan Partisi yer aldı.^[4]

Referandum sürecinde aktif "hayır" kampanyası yürüten tek parti, değişikliği "dayatma" olarak niteleyen Cumhuriyet Halk Partisiydi.^[4] Milliyetçi Hareket Partisi mecliste öneriye "evet" oyu verse de,^[4] partinin genel başkanı Devlet Bahçeli 17 Ekim tarihinde "hayır" çağrısı yaptı.^[5]

Referandum günü yaşanan olaylar

• Ekim 2007 Dağlıca saldırısı: Referandumun yapılacağı gece Kuzey Irak'tan gelen 150 kişilik grup Dağlıca Komando Taburuna saldırıda bulundu. Çatışmada 12 asker hayatını kaybetti, 16 asker yaralandı ve 8 asker de Kuzey Irak topraklarına kaçırıldı.

Kaynakça

1. "Resmi sonuçlar – 21 Ekim 2007 Anayasa Referandumu". Yüksek Seçim Kurulu. 12 Eylül 2010. 27 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (Website) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2017.
2. "Türkiye'nin 7'inci, AK Parti'nin 3'üncü referandumu". A Haber. 13 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2017.
3. "DTP, referandum seçiminde 'Evet' oyu kullanacak". Haber Aktüel. 13 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2017.
4. "Referanduma siyasi partiler nasıl bakıyor?". İhlas Haber Ajansı. 13 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2017.
5. "MHP'nin referandum mesajı". Habertürk. 13 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2017.

Dış bağlantılar

• secimsonuclari.com 17 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. sitesinde il ve ilçelere göre oy sonuçları.