Sng-sò͘

Sng-sò͘ (ji̍t. 酸素; tek. Sauerstoff; eng. oxygen), Tâi-gí tiāⁿ kóng sàng-so͘h, hû-hō O, sī 1 chióng hoà-ha̍k goân-sò͘, tī chiu-kî-pió ê goân-chú-hoan sī 8. Sng-sò͘ sī Tē-kiû tē 2 phó͘-phiàn ê goân-sò͘, chiàm tē-khak chit-liōng 49%, chiàm Tē-kiû chit-liōng 28%. Tī ú-tiū, sng-sò͘ sī tē 3 phó͘-phiàn ê goân-sò͘.

Sng-sò͘,  ₈O

Sng-sò͘ ê kng-phó͘ chōa
Ki-pún sèng-chit
Miâ, hû-hō	Sng-sò͘, O
Eng-bûn	oxygen
Gōa-hêng	gas: colorless liquid: pale blue
Sng-sò͘ tī chiu-kî-piáu lāi ê ūi-tì
– ↑ O ↓ S chek-sò͘ ← Sng-sò͘ → hut-sò͘
Goân-chú-hoan	8
Goân-chú-liōng	15.999[1] (15.99903–15.99977)[2]
Goân-sò͘ lūi-pia̍t	siang-goân-chú hui-kim-sio̍k
Cho̍k, hun-khu	16 cho̍k, p khu
Chiu-kî	tē 2 chiu-kî
Tiān-chú pâi-lia̍t	[He] 2s2 2p4
per shell	2, 6
Bu̍t-lí sèng-chit
Siòng	khì-thé
Iûⁿ-tiám	54.36 K ​(−218.79 °C, ​−361.82 °F)
Hut-tiám	90.188 K ​(−182.962 °C, ​−297.332 °F)
Bi̍t-tō͘ at stp (0 °C and 101.325 kPa)	1.429 g·L−1
1.141 g·cm−3
Sam-siòng-tiám	54.361 K, ​0.1463 kPa
Lîm-kài-tiám	154.581 K, 5.043 MPa
Iûⁿ-hoà-jia̍t	(O2) 0.444 kJ·mol−1
Cheng-hoat-jia̍t	(O2) 6.82 kJ·mol−1
Jia̍t-iông-liōng	(O2) 29.378 J·mol−1·K−1
cheng-khì-ap P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k tī T (K)       61 73 90
Goân-chú sèng-chit
Sng-hòa-sò͘	2, 1, −1, −2
Tiān-hū-tō͘	Pauling scale: 3.44
Tiān-lī-lêng	1st: 1313.9 kJ·mol−1 2nd: 3388.3 kJ·mol−1 3rd: 5300.5 kJ·mol−1 (more)
Kiōng-kè pòaⁿ-kèng	66±2 pm
Van der Waals pòaⁿ-kèng	152 pm
Cha̍p-lio̍k
Chiⁿ-thé kò͘-chō	​cubic
Siaⁿ-sok	330 m·s−1 (gas, at 27 °C)
Jia̍t-thoân-tō-lu̍t	26.58×10−3  W·m−1·K−1
Chû-sèng	paramagnetic
CAS teng-kì pian-hō	7782-44-7
Le̍k-sú
Hoat-hiān	Carl Wilhelm Scheele (1772)
hō-miâ	Antoine Lavoisier (1777)
Chòe ún-tēng ê tông-ūi-sò͘
Chú bûn-chiong: Sng-sò͘ ê tông-ūi-sò͘
iso NA half-life DM DE (MeV) DP 16O 99.76% 16O is stable with 8 neutrons 17O 0.039% 17O is stable with 9 neutrons 18O 0.201% 18O is stable with 10 neutrons

Sèng-chit

Tī piau-chún un-tō͘ kap khì-ap ē-té, sng-sò͘ sī bû-sek, bû-chhàu, bô-bī ê khì-thé, hun-chú-sek sī O
2, thang kiò jī-sng-sò͘.^[3] Che mā sī it-poaⁿ ji̍t-siông kháu-gú siōng kóng ê "sàng-so͘h" ia̍h "ióng-khì" khì-thé chûn-chāi ê hêng-sek.

Chia jī-sng-sò͘ ê nn̄g lia̍p sng-sò͘ goân-chú, sī siū hòa-ha̍k kiat-ha̍p só͘ khan-liân. Kiat-ha̍p kan-tán lâi kóng sī kiōng-iú siang kiat-ha̍p ê hêng-sek.

Kang-gia̍p seng-sán

Kin-sè sáng-gia̍p siōng bí tang ê O
2 seng-sán liōng ē-tàng kàu kúi-cha̍p chheng-bān tòng. In chú-iàu sī keng-kòe nn̄g chióng hong-sek tùi khong-khì lāi-bīn hun-lî--chhut-lâi-ê. Khah phó͘-phiàn ê chi̍t khoán sī hun-pia̍t cheng-liû (fractional distillation) ki-su̍t, tong N
2 hông sio chò cheng-khì ê sî, O
2 tio̍h í e̍k-thé ê hêng-sek lâu chhun.^[4]

Lī-ēng

I-ha̍k-siōng sú-iōng sng-sò͘ chi-chhî ho͘-khip chok-iōng.