Чэлсі Лёндан

«Чэ́лсі» (па-ангельску: Chelsea F.C.) — ангельскі футбольны клюб з гораду Лёндану. Названы на імя лёнданскага раёну Чэлсі, у якім разьмешчаны хатні стадыён каманды. Заснаваны ў 1905 годзе й быў прыняты ў другі дывізіён Футбольнай лігі 1 чэрвеня 1905 году. Хатні стадыён — «Стэмфард Брыдж», які адкрыўся ў 1877 годзе. Каманда «Чэлсі» стваралася адмыслова для гульні на новым стадыёне. Пераможцы Лігі чэмпіёнаў (2012, 2021) і Лігі Эўропы (2013, 2019).

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Чэлсі (неадназначнасьць).

Чэлсі
Поўная назва	па-ангельску: Chelsea Football Club[1]
Заснаваны	10 сакавіка 1905
Горад	Лёндан, Ангельшчына
Стадыён	Стэмфард Брыдж Умяшчальнасьць: 41 841[2]
Прэзыдэнт	Тод Болі[d]
Кіраўнік	Тод Болі[d]
Галоўны трэнэр	Энца Марэска[d][3]
Чэмпіянат	Прэм’ер-Ліга
· 2024—2025	4 месца
Хатнія колеры Выязныя колеры Трэція колеры
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы chelseafc.com (анг.)

Асноўная форма — сінія кашулі й трусы зь белымі гетрамі, падобная камбінацыя выкарыстоўваецца з 1960-х гадоў. Клюбная эмблема некалькі разоў відазьмянялася ў спробах мадэрнізацыі клюбнай сымболікі; бягучая эмблема, цырыманіяльны сіні леў, які трымае посах, зьяўляецца мадыфікаванай вэрсіяй эмблемы, упершыню прынятай у 1953 годзе; дадзеная вэрсія эмблемы была прынятая ў 2005 годзе^[4]. Клюб займае пятае месца паводле наведвальнасьці хатняга стадыёну за ўвесь час удзелу ў ангельскім футболе^[5]. Сярэдняя наведвальнасьць хатніх матчаў у сэзоне 2011—2012 гадоў склала 40 651 чалавек, што зьяўлялася шостым паказчыкам у Прэм’ер-лізе^[6].

Гісторыя

2 чэрвеня 2003 году Кен Бэйтс прадаў «Чэлсі» расейскаму мільярдэру Раману Абрамовічу за амаль 140 млн фунтаў, што стала найбуйнейшым у сьвеце продажам ангельскага футбольнага клюбу^[7]. Больш за 100 млн фунтаў стэрлінгаў было выдаткавана на новых гульцоў, але Кляўдыё Раньеры ня здолеў атрымаць якіх-небудзь трафэяў, таму быў заменены на партугальскага трэнэра Жузэ Маўрыньню. Пад кіраўніцтвам Маўрыньню «Чэлсі» стаў пятым ангельскім клюбам з часоў Другой сусьветнай вайны, якія абаранілі свой ​​тытул у сэзоне 2005—2006 гадоў^[8]. Затым былі выйграныя Кубак Футбольнай асацыяцыі (2007) і два Кубкі футбольнай лігі (2005 і 2007).

20 верасьня 2007 году партугальскі трэнэр лёнданскага «Чэлсі» Жузэ Маўрыньню пакінуў свой пост. Клюб афіцыйна пацьвердзіў ад’езд Маўрыньню, разьмясьціўшы афіцыйнае паведамленьне аб гэтым на сайце клюбу. Афіцыйная вэрсія: «Сёньня ФК „Чэлсі“ й Жузэ Маўрыньню разарвалі дамову аб супрацоўніцтве па ўзаемнай дамоўленасьці». Маўрыньню прыйшоў у «Чэлсі» ўлетку 2004 году. Пад ягоным кіраўніцтвам клюб у 2005 і 2006 гадох станавіўся чэмпіёнам Ангельшчыны, у 2005 і 2007 гадох атрымаў перамогу ў Кубку ангельскай лігі, у 2007 годзе стаў уладальнікам Кубка Ангельшчыны, а ў 2005 годзе — пераможцам Супэркубка Ангельшчыны.

19 студзеня 2008 году «Чэлсі» атрымаў 300-ю перамогу ў Прэм’ер-Лізе, калі на хатняй арэне быў перайграны «Бірмінггэм Сіці» зь лікам 1:0. 24 траўня 2008 году, пасьля двухдзённых перамоваў, на афіцыйным сайце «Чэлсі» зьявілася паведамленьне аб скасаваньні кантракту з Аўрамам Грантам. Чыньнікам таму зьяўлялася параза клюбу ў фінале Лігі чэмпіёнаў. 53-гадовы ізраільскі спэцыяліст прапрацаваў у «Чэлсі» меней за год, у верасьні 2007 году зьмяніўшы на пасту галоўнага трэнэра партугальца Жузэ Маўрыньню.

12 чэрвеня 2008 году было абвешчана, што новым галоўным трэнэрам стаў бразыльскі спэцыяліст Луіс Фэліпэ Скалары^[9], які зьяўляўся галоўным трэнэрам зборнай Партугаліі. У поле зроку кіраўніцтва клюбу, акрамя Скалары, знаходзіліся такія вядомыя трэнэры, як то Карлё Анчэлёцьці, Гуўс Гідынк і Лючана Спалецьці. Але не выканаўшы свае задачы, пастаўленыя кіраўніцтвам клюбу, быў звольнены з пасады галоўнага трэнэра ўжо ў лютым 2009 году^[10]. «Сінія» скаціліся на 4 месца ў турнірнай табліцы ангельскай лігі, згуляўшы дома сухую нічыю з «Гал Сіці».

Да канца сэзону 2008—2009 гадоў клюб часова ўзначальваў Гуўс Гідынк, які адначасова трэнэраваў у зборнай Расеі^[11]. У 2009 годзе «Чэлсі» пад кіраўніцтвам Гідынка атрымаў перамогу ў Кубку футбольнай асацыяцыі, аказаўшыся мацней за «Эвэртан» зь лікам 2:1.

Тытулы

Ангельшчына

• Чэмпіянат Ангельшчыны: 6
  • 1955, 2005, 2006, 2010, 2015, 2017

• Чэмпіянат Ангельшчыны (Другі дывізіён): 2
  • 1984, 1989

• Кубак Ангельшчыны: 8
  • 1970, 1997, 2000, 2007, 2009, 2010, 2012, 2018

• Кубак футбольнай лігі: 5
  • 1965, 1998, 2005, 2007, 2015

• Супэркубак Ангельшчыны: 4
  • 1955, 2000, 2005, 2009

Міжнародныя

• Ліга чэмпіёнаў УЭФА: 2
  • 2012, 2021

• Ліга Эўропы УЭФА: 2
  • 2013, 2019

• Ліга канфэрэнцыяў УЭФА: 1
  • 2025

• Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА: 2
  • 1971, 1998

• Супэркубак УЭФА: 2
  • 1998, 2021

• Клюбны чэмпіянат сьвету: 1
  • 2025

Стэмфард Брыдж

Асноўны артыкул: Стэмфард Брыдж (стадыён)

Эмблема

З часу ўзьнікненьня клюбу, «Чэлсі» меў чатыры асноўныя эмблемы, хоць усе зьведалі невялікія зьмены. У 1905 годзе была прынятая першая эмблема з выявай Пэнсіянэраў Чэлсі, эмблема спрыяла прысваеньню клюбу мянушкі «Пэнсіянэры», і застаецца на наступныя паўстагодзьдзя, хоць гэтая эмблема ніколі не зьявілася на форме. У рамках мадэрнізацыі Тэда Дрэйка з 1952 году, ён настойваў на тым каб выдаліць пэнсіянэраў з эмблемы і прыняць новую. У якасьці часавай эмблемы на адзін год было прынята выява зь літарамі FCC. У 1953 годзе эмблема была зьмененая на вэртыкальна стаялага сіняга льва з кіем, гэтая эмблема праіснавала яшчэ 30 гадоў.

Колеры

Футбалісты «Чэлсі» заўсёды насілі блакітныя кашулі, хоць першапачаткова былі прынятыя з больш сьветлым адценьнем, чым цяпершаняя вэрсія, і ў адрозьненьне ад сёньняшніх былі апранутыя ў белыя шорты і цёмна-сінія шкарпэткі. Больш сьветлая сіняя форма была ўзятая з гоначных колераў тагачаснага прэзыдэнта клюбу, графа Кадогана.

1905—1912

2007—2008

Галоўныя трэнэры

Джон Тэйт Робэртсан 1905—1907 Дэйвід Колдэргэд 1907—1933 Лэсьлі Найтан 1933—1939 Білі Бырэл 1939—1952 Тэд Дрэйк 1952—1961 Томі Догэрці 1962—1967 Дэйв Сэкстан 1967—1974 Рон Ст’юарт 1974—1975 Эдзі Макрыдзі 1975—1977 Кен Шэліта 1977—1978 Дэні Бланчфлаўэр 1978—1979 Джэф Гэрст 1979—1981 Джон Нэйл 1981—1985

Джон Голінз 1985—1988 Бобі Кэмпбэл 1988—1991 Ян Портэрфілд 1991—1993 Дэйвід Ўэб 1993 Глен Годл 1993—1996 Руўд Гуліт[a] 1996—1998 Джанлюка Віяльлі[a] 1998—2000 Кляўдыё Раньеры 2000—2004 Жузэ Маўрыньню 2004—2007 Аўрам Грант 2007—2008 Луіс Фэліпэ Скалары 2008—2009 Гуўс Гідынк 2009 Карлё Анчэлёцьці 2009—2011

Андрэ Вілаш-Боаш 2009—2012 Рабэрта Дзі Матэо 2012 Рафаэль Бэнітэс 2012—2013 Жузэ Маўрыньню 2013—2015 Гуўс Гідынк 2015—2016 Антоніё Контэ 2016—2018 Маўрыцыё Сары 2018—2019 Фрэнк Лэмпард 2019—2021 Томас Тухэль 2021—2022 Грэм Потэр 2022—2023 Фрэнк Лэмпард 2023 Маўрысіё Пачэтына 2023—2024 Энца Марэска з 2024 году

Гулец году

Год Гулец 1967 Пэтэр Банэці 1968 Чарлі Кук 1969 Дэйвід Ўэб 1970 Джон Голінз 1971 Джон Голінз 1972 Дэйвід Ўэб 1973 Пітэр Осгуд 1974 Гэры Лок 1975 Чарлі Кук 1976 Рэй Ўілкінз 1977 Рэй Ўілкінз 1978 Мікі Дрой

Год Гулец 1979 Томі Ланглей 1980 Клайв Ўолкер 1981 Пэтэр Барота 1982 Майк Філерай 1983 Джой Джонз 1984 Пат Нэвін 1985 Дэйвід Сьпідзі 1986 Эдзі Нідзьвікі 1987 Пат Нэвін 1988 Тоні Дарыга 1989 Грэм Робэртс 1990 Кэн Монку

Год Гулец 1991 Эндзі Таўнсэнд 1992 Пол Эліат 1993 Фрэнк Сынклер 1994 Стыў Кларк 1995 Эрлянд Ёнсэн 1996 Руўд Гуліт 1997 Марк Г’юз 1998 Дэніс Ўайз 1999 Джанфранка Дзола 2000 Дэніс Ўайз 2001 Джон Тэры 2002 Карлё Кудычыні

Год Гулец 2003 Джанфранка Дзола 2004 Фрэнк Лэмпард 2005 Фрэнк Лэмпард 2006 Джон Тэры 2007 Майкл Эсьен 2008 Джо Коўл 2009 Фрэнк Лэмпард 2010 Дыд’е Драгба 2011 Пэтар Чэх 2012 Хуан Мата 2013 Хуан Мата 2014 Эдэн Азар

Год Гулец 2015 Эдэн Азар 2016 Віліян 2017 Эдэн Азар 2018 Н’Галё Кантэ 2019 Эдэн Азар 2020 Матэо Ковачыч 2021 Мэйсан Маўнт 2022 Мэйсан Маўнт 2023 Т’ягу Сылва 2024 Коўл Палмэр

Склад

Актуальны на 15 жніўня 2025 году

№ Пазыцыя Імя Год нараджэньня 1 Бр Робэрт Санчэс  1997 3 Аб Марк Кукурэльля 1998 4 Аб Тосін Адарабіёо  1997 5 Аб Бэнуа Бадыяшыль  2001 6 Аб Леві Колўіл  2003 7 Нап Пэдру Нэту  2000 8 ПА Энца Фэрнандэс 2001 9 Нап Ліям Дэлап  2003 10 ПА Коўл Палмэр 2002 11 Нап Джэймі Гітэнз  2004 12 Бр Філіп Ёргенсэн  2002 14 ПА Дарыю Эсугу  2005 15 Нап Нікаляс Джэксан  2001 17 ПА Андрэй Сантус  2004 18 Нап Крыстафэр Нкюнкю  1997 20 Нап Жуан Пэдру  2001 21 Аб Ёрэль Гата  2006 23 Аб Трэва Чалаба  1999

№ Пазыцыя Імя Год нараджэньня 24 Аб Рыс Джэймз  (капітан) 1999 25 ПА Майсэс Кайсэда 2001 27 Аб Малё Гюсто 2003 29 Аб Вэсьлі Фафана  2000 30 Аб Ааран Ансэльміна  2005 32 Нап Тайрык Джордж  2006 34 Аб Джош Ачымпонг  2006 41 Нап Эстэван Віліян  2007 44 Бр Гэбрыел Слоніна  2004 45 ПА Рамэо Лявія  2004 — Аб Рэнату Вэйга  2003 — Аб Алфі Гілкрыст  2003 — Нап Рагім Стэрлінг 1994 — Аб Аксэль Дысасі  1998 — Аб Бэн Чылўэл 1996 — ПА Кэрні Чуквуэмэка  2003 — Нап Міхайла Мудрык  2001 — Нап Давід Фафана  2002

Заўвагі

1. Гуляючы трэнэр