Консулы Рымскай імперыі

From Wikipedia, the free encyclopedia

Remove ads

Пералік консулаў Рымскай імперыі з 27 года да н. э. да пачатку VII стагоддзя, калі традыцыя кансулата канчаткова згасла. У часы Імперыі консулы страцілі ўладныя паўнамоцтвы, аднак фармальна засталіся вышэйшымі асобамі ў дзяржаве, па імёнах якіх называліся гады (г. зн. яны былі эпонімамі). Консульства да заканчэння свайго існавання заставалася найвышэйшым гонарам для любога жыхара Імперыі.

I стагоддзе да н.э.

Больш інфармацыі Год, Першы консул ...
Remove ads

I стагоддзе

Больш інфармацыі Год, Першы консул ...
Remove ads

II стагоддзе

Больш інфармацыі Год, Першы консул ...
Remove ads

III стагоддзе

Больш інфармацыі Год, Першы консул ...
Remove ads

IV стагоддзе

Больш інфармацыі Год, Першы консул ...
Remove ads

V стагоддзе

Больш інфармацыі Год, Першы консул ...
Remove ads

VI стагоддзе

Больш інфармацыі Год, Першы консул ...
Remove ads

VII стагоддзе

Больш інфармацыі Год, Першы консул ...
Remove ads

Зноскі

  1. [1]
    Магчыма, консулам быў не Марк Клаўдзій Тацыт, будучы імператар, а Аўл Цэціна Тацыт.
  2. [2]
    У Велікоднай хроніцы Дыяклетыян і Бас значацца паміж консуламі 283 і 284 года. З гэтага некаторыя даследчыкі робяць выснову, што яны былі суфектамі 283 года. Другіе, аднак, паказваюць, што ў пасхальнай хроніцы суфекты эпохі Позняй імперыі не называліся. Відавочна, Дыяклетыян і Бас сталі консуламі 20 лістапада, пасля прыходу Дыяклетыяна да ўлады. Ён, аднак, не стаў знішчаць успаміны аб кансулаце Нумерыана, прыемнікам якога ён сябе ўяўляў, і, такім чынам, ён і Бас фактычна былі суфектамі, хоць і не значыліся імі. Bagnall R…. Consuls of the Later Roman Empire. P. 102—103.
  3. [3]
    Карын павінен быў быть консулам разам з Арыстабулам, аднак ён загінуў і консулам стаў Дыяклетыян, захаваўшы консульства і за Арыстабулам. Сведкаў аб трэцім консульстве Карына зусім мала. Bagnall R…. Consuls of the Later Roman Empire. P. 105.
  4. [4]
    Даты ўступу ў консульства і працяг кансулатаў гэтых суфектов вельмі спрэчныя. Гл. Bagnall R…. Consuls of the Later Roman Empire. P. 112—113.
  5. [5]
    Галерый і Максімін Даза былі аб’яўлены консуламі ў Рыме Максенцыям. Пасле разрыву Максенцыя с Галерыем у красавіку кансулат Галерыя і Максіміна Дазы ў Рыме быў адменены, але новыя консулы назначаны не былі і было аб’яўлена аб працягу кансулата 306 года. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 149.
  6. [6]
    На Захадзе Канстанцін I аб’явіў консуламі Галерыя і сябе, аднак у верасні, пасля заключэння саюза з вярнуўшыся ў палітыку Максіміянам Гяркуліем, аб’явіў консуламі яго і сябе. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 149.
  7. [7]
    Север пазначаны як консул толькі да канца верасня. Пасля сваёй гібелі ён, наперакор традыцыі, консулаом лічыцца перастаў, але новы назначаны не быў. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 149.
  8. [8]
    Галерый ва ўмовах крызісу вырашыў абаперціся на аўтарытэт Дыяклетыяна, абвясціўшы консуламі яго і сябе. Канстанцін I прызнаў гэта назначэнне. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 150.
  9. [9]
    З 1 студзеня па 19 красавіка Максенцыем выкарыстоўвалася для азначэння консулаў дзіўная формула лац.: coss. quos iusserint DD NN Augusti — «консулы, назначаныя Аўгустамі». Прычыны выкарыстання такой формулы тлумачацца па-рознаму. Пасля разрыву Максенцыя са сваім бацькам Максіміянам Гяркуліем ён абвясціў консуламі сябе і свайго сына Ромула (20 красавіка). Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 150—152.
  10. [10]
    11 лістапада 308 года Галерый, пасля абмеркавання з Дыяклетыянам і Максімінам Дазай, назначаў новым Аўгустам (замест загінуўшага Флавія Севера) Ліцынія, «абдзяліўшы» пры этом Канстанціна I і Максіміна Дазу, якія засталіся толькі Цезарамі. У якасці прымірыцельнага жэсту Галерый абвясціў Канстанціна консулам разам з новым аўгустам Ліцыніем — па ранейшаму як Цэзара, але з некалькі кампрамісным цітулам лац.: filius Augustorum — «сын Аўгустаў». Канстанцін, аднак, вырашыў гэта назначэнне не прымаць, і на Захадзе, у яго ўладаннях, было аб’яўлена аб працягу кансулата Галерыя і Дыяклетыяна, а сам Канстанцін, пазней, лічыў сваё консульства 312 года не трэцім, а другім. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 152.
  11. [11]
    Максенцый аб’явіў сябе консулам без калегі (яго сын Ромул памёр у 309 годзе). Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 154.
  12. [12]
    Галерый у выніку абвясціў Максіміна Дазу Аўгустам і зрабіў яго сваім калегай па кансулату. На гэты раз гэтыя назначэнні былі прызнаны і Канстанцінам I. Пасля смерці Галерыя ў маі яго імя знікае і з некаторых надпісаў на Усходзе. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 156—157.
  13. [13]
    Незразумела,ці прызнаў Максенцый консульства Галерыя і Максіміяна Дазы — ён зноў карыстаецца ў Рыме формулай лац.: coss. quos iusserint DD NN Augusti да самага верасня, калі консуламі былі назначаны два рымскіх сенатары. Парадак іх іменаў у крыніцах розны. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 156—157.
  14. [14]
    Канстанцін, парадніўшыся з Ліцыніям, абвясціў сябе і яго консуламі. Канстанцін лічыў гэты свой кансулат другім, а не трэцім, не прызнаючы назначэнне ад Галерыя ў 309 годзе.
  15. [15]
    Максенцый не прызнаў консуламі Канстанціна і Ліцынія і зноў абвясціў сябе. Яго кансулат цягнуўся да 28 кастрычніка, калі ён был разбіты Канстанцінам у бітве на Мульвійскім мосце і загінуў.
  16. [16]
    Падчас сумеснага консульства Максіміна Дазы і Канстанціна I і той, і другі ў надпісах у зоне свайго ўплыву прысвайвалі старшынство сабе. Пасле паражэння ад Ліцынія і гібелі Максіміна (30 красавіка) яго імя знікае з формулы і ў зоне Канстанціна (с мая), і ў зоне Ліцынія (с красавіка). Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 160—161.
  17. [17]
    Ліцыній згадваецца ў якасці консула са жніўня, заняўшы горада Максіміна Дазы.
  18. [18]
    У большасці афіцыйных дакументаў] гэта консульства Валузіяна не пазначаецца як другое, так як першы раз ён быў назначаны непрызнаным Максенцыям і, такім чынам, яго кансулат не быў прызнаны іншымі імператарамі. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 162.
  19. [19]
    Згодна Хранаграфіі 354 года Галікан і Бас не былі назначаны да 17 лютага. У адным папірусе яны згаданы ў студзені, але, хутчэй за ўсё, гэта памылка. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 168.
  20. [20]
    Ліцыній у 322—324 гадах паўтарае больш раннія дзеянні Максенція і Канстанціна — не прызнае консулаў суперніка, але і не назначае новых сваіх.
  21. [21]
    Ліцыній зноў не абвясціў новых консулаў. У верасні, пасле паражэння Ліцынія, консулы Крысп і Канстанцін II былі прызнаны таксама і на Усходзе. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 183.
  22. [22]
    Валерый Прокул быў змешчаны ў мае. Новым консулам быў назначаны Іоній Юліян, пры гэтым першым, старэйшым, консулам быў зроблены Паўлін. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 184.
  23. [23]
    Канстанцін I зноў уступіў у констульства, відавочна, у гонар дваццацігоддзя свайго праўлення — азначаўшагася ім яшчэ ў 305 годзе ў Нікамедыі і зноў святкуемага ў Рыме ў 326. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 186.
  24. [24]
    Гэты год з’яўляцца першым з доўгага шэрагу гадоў, калі нельга палітычнымі ўзрушэннямі растлумачыць затрымку ў абазначэнні кансулатаў у егіпецкіх папірусах. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 191.
  25. [25]
    Канстанцін I памёр 22 мая 337 года, а яго тры сыны былі абвешчаны Аўгустамі 9 верасня. Тое, што на наступны, 338 год, консуламі былі назначаны не новыя Аўгусты, а два военачальнікі, меркавана тлумачыцца іх магчымым удзелам у забойствах лета 337 года, калі былі знішчаны многія сваякі Канстанціна I. Першапачаткова, да смерці Канстанціна, у консулы прадназначаўся Квінт Флавій Месій Эгнацый Лаліян, атрымаўшы гэту пасаду толькі ў 355 годзе. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 211.
  26. [26]
    Незразумела,чаму Канстанцін II аддаў кансулат сваім малодшым братам, а не ўступіў у яго сам.
  27. [27]
    Лічыўся на Захадзе консулам да красавіка-мая. Прычыны его назначэння і зрушэння абсалютна невядомыя. В мае Захад прызнаў консулам Салюстыя. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 222.
  28. [28]
    У 346 годзе консуламі былі аб’яўлены два застаўшыся ў жывых сына Канстанціна I — Канстанцый II і Канстант. Канстант, аднак, гледзячы па ўсяму, не прызнаў гэты сумесны кансулат і на Захадзе было аб’яўлена аб працягу кансулата Аманція і Альбіна. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 227.
  29. [29]
    Хоць Магненцый загінуў толькі 10 жніўня, сведкаў таго, што ў 353 годзе ён увогуле кантраляваў Рым няма. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 240.
  30. [30]
    Магчыма, назначэнню консулаў на 375 год перашкодзіла ўварванне варвараў у Панонію ў канцы 374. R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 285.
  31. [31]
    На Захадзе старэйшым лічыўся Сіагрый, на Усходзе — Яўхерый, які быў дзядзькай імператара Феадосія I. Сітуацыя, відавочна, узнікла з-за таго, што Грацыян, як старэйшы Аўгуст, назначыў Сіагрыя старэйшым консулам, аднак Яўхерый, будучы сваяком імператара, па склаўшайся, відавочна, практыцы, лічыўся старэйшым усходнім дваром. Відавочна, Грацыян прызнаў дзеянні Феадосія правамочнымі, так як у наступным, 282 годзе, другі сваяк Феадосія быў яўна прызнаны старэйшым і на Захадзе. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 297.
  32. [32]
    Хоць існуе некалькі надпісаў з Рыма, якія кажуць аб консульстве Феадосія і Мерабаўда ў гэты год (да сакавіка), большасць крыніц сведчыць аб консульстве Мерабаўда і Сатурніна. Відавочна, спачатку Феадосій прадугледжваў сам стаць консулам, аднак навіна аб змяненіі планаў не адразу дайшла да Рыма, дзе паспелі ўжо з’явіцца адпаведныя надпісы. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 300; 650—652.
  33. [33]
    Магн Максім аб’явіў сябе імператарам вясной 383 года. Чатыры (з дзесяці) надпісаў называюць яго кансулат у 384 годзе другім. Так як Максім не быў прызнаны, то яго кансулаты не ўзгадваліся ў далейшых крыніцах. У сувязі з гэтым існуе невялікая верагоднасць, што надпісы з узгадваннем яго першага консульства просто не дайшлі да нас, хоць больш верагодны варыант, што ў 384 годзе ён усё ж стаў консулам у першы раз. Магн Максім не рабіў, у адрозненне ад Караўзія ці Магненцыя манет у гонар свайго консульства (прынамсі, яны не вядомыя). Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 303.
  34. [34]
    Першапачаткова ў консулы быў прэдназначаны буйны чыноўнік з Захада Прэцэкстат, аднак у канцы года ён раптам памёр і Валентыніян II паспешна назначыў консулам замест яго Баўтона, відавочна, без абмеркавання з Феадосіем. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 15; 305.
  35. [35]
    Існуе некалькі сведкаў, што ў 388 годзе консулам разам з Максімам быў Мерабаўд (у трэці раз), аднак яны, хутчэй за ўсё памылковыя. Магн Максім быў разбіты Феадосіям 28 жніўня, пасле чаго ён і Кінегій былі прызнаны консуламі на Захадзе. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 311.
  36. [36]
    Последній год с обоімі консуламі-язычнікамі.
  37. [37]
    Пасля забойства Валентыніяна II і абвяшчэння на Захадзе імператарам Яўгенія той абвясціў консуламі сябе і Феадосія. Зроблена гэта было ці для таго, каб паспрабаваць заручыцца прызнаннем усходнега імператара, ці то «па інерцыі» — так як Феадосій, відавочна, прадназначащся ў консулы загадзя, яшчэ пры Валентыніяне. Ён, аднак, не прызнаў Яўгенія імператарам і консулам і аб’явіў сваім калегай па консульству чыноўніка з Усхода. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 16; 321.
  38. [38]
    Нікамах Флавіан быў консулам да 6 верасня, калі, пасле вестак аб паражэнні Яўгенія ў бітве пры рацэ Фрыгід, ён скончыў з сабой. З 7 верасня консуламі на Захадзе, таксама як і на Усходзе, лічыліся Аркадзій і Ганорый. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 16; 322.
  39. [39]
    Яўтропій, магутны прэпазіт свяшчэннай апачывальні Аркадзія, быў свержаны ў жніўні, пасля чаго знік з консульскіх формулаў на Усходзе. На Захадзе Сціхон не прызнаваў яго консулам зусім. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 16; 333.
  40. [40]
    Сціхон не прызнаў консула, назначанага на Усходзе, аднак сам быў там прызнаны. Больш того, ён, як сваяк імператара, ставіўся на першым месцы, перад Аўрэліянам. Bagnall R. Consuls of the Later Roman Empire… P. 16; 335.
  41. [41]
    Тасама ж, як і ў 400 годзе, консул, назначаны на Усходзе, не быў прызнаны на Захадзе. Указанні на консульства Арысцінета на Захадзе ў законах, відавочна, пазнейшая ўстаўка. Bagnall R…. Consuls of Latewr Roman Empire. P. 343.
  42. [42]
    Пытанне, ці быў Флавій Фціп назначаны на Усходзе ці на Захадзе спрэчны. Bagnall R…. Consuls of Latewr Roman Empire. P. 351.
  43. [43]
    Цэртул быў консулам, назначаным Аталам — марыянетачным імператарам Аларыха. Ганорый у Равене, гледзячы па аднаму яго пісьму, прызнащ назначанага на Усходзе консула Варана. Таксама ў многіх крыніцах азначаны працяг мінулагодняга кансулата. Bagnall R…. Consuls of Latewr Roman Empire. P. 351.
  44. [44]
    Розныя крыніцы даюць розныя варыянты кансулата на Захадзе. См. Bagnall R…. Consuls of Latewr Roman Empire. P. 357.
  45. [45]
    У крыніцах існуе блытаніца (як і ў 411 годзе) з імёнамі консулаў і намярамі кансулатаў Ганорыя і Феодосія. Блытаніца ўзнікла, відавочна з-за ўварвання готаў у Італію і дрэннай сувязі паміж часткамі імперыі. Магчымае тлумачэнне гл. Bagnall R…. Consuls of Latewr Roman Empire. P. 358-9.
  46. [46]
    Паўстаўшы палкаводзец Геракліян аб’явіў сябе консулам. Гледзячы па ўрыўку з Равенскіх аналаў ён загінуў 3 марта 411 года, але гэта дата, магчыма, празмерна ранняя. Закон (Кодэкс Феадосія XV. 14. 13), які загадвае знішчыць імя Геракілана ў надпісах, датуецца 3 жніўня 413 года. Працяг кансулата Ганорыя і Феадосія, які сустракаецца ў многіх заходніх крыніцах, відавочна, быў даданы ўжо пазней, заднім лікам, пасле damnatio memoriae Геракліяна. Bagnall R…. Consuls of Latewr Roman Empire. P. 360—361.
  47. [47]
    назначэнне Луцыя консулам было, відавочна, вядома на Захадзе, але ў дзеючымся ў Імперыі хаасе яго там просто не абвясцілі консулам.
  48. [48]
    На выснове таго, што ў некаторых надпісах з Захаду Канстант не ўзгаданы як консул Ота Зеек зрабіў вывад, што ён не быў там прызнаны, аднак, хутчэй за ўсё інфармацыя аб яго абвяшчэнні проста доўга ішла з Усходу. Bagnall R…. Consuls of Latewr Roman Empire. P. 363.
  49. [49]
    Назначэнне прыватнага чалавека консулам у трэці раз у імператарскую эпоху было экстраардынарным. Відавочна, гэта было зроблена напярэдадні абвяшчэння Канстанцыя Аўгустам у наступным годзе.
  50. [50]
    Упершыню (выключаючы сітуацыю 381 года) у консульскіх формулах на Захадзе і на Усходзе выкарыстованы розны парадак консулаў, у абедзвюх частках імперыі старэйшым консулам лічыцца «свой». У далейшым сітуація будзе не раз паўтарацца.
  51. [51]
    Імператар Ганорый памёр у жніўні, і ўладу ў Рыме захапіў прыміцэрый натарыяў Іаан. Касціній, відавочна, быў назначаны менавіта ім. Усходні двор, адпаведна, не прызнаў консула ўзурпатара. Bagnall R…. Consuls of Latewr Roman Empire. P. 383.
  52. [52]
    А. А. Чекалова. У истоков византийской государственности: сенат и сенаторская аристократия Константинополя. М., 2007.
  53. [53]
    Bede: Book V
Remove ads

Літаратура

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads