Спіс штатаў і тэрыторый ЗША

Злучаныя Штаты Амерыкі — федэратыўная рэспубліка^[1], якая складаецца з 50 штатаў, федэральнай акругі (дзе размяшчаецца горад Вашынгтон і нацыянальны ўрад краіны), пяці асноўных тэрыторый і іншых уладанняў^[en][2][3]. 48 сумежных штатаў і акруга Калумбія знаходзяцца ў цэнтральнай частцы Паўночнай Амерыкі паміж Канадай і Мексікай. Штат Аляска знаходзіцца ў паўночна-заходняй частцы Паўночнай Амерыкі (таксама мяжуе з Канадай), а палажэнне Гавайскіх астравоў уяўляе сабой архіпелаг у Ціхім акіяне. Тэрыторыі, кантралюемыя Злучанымі Штатамі займаюць месцы ў Ціхім акіяне і Карыбскім моры.

Штаты з’яўляюцца асноўнымі адміністрацыйнымі адзінкамі дзяржавы, а таксама валодаюць пэўнымі паўнамоцтвамі і правамі, якія замацаваны ў Канстытуцыі ЗША, такіх як рэгуляванне ўнутрыдзяржаўнага гандлю, ход выбараў^[en], стварэнне мясцовых органаў улады^[en], а таксама пытанні аб ратыфікацыі паправак да канстытуцыі^[en]. Кожны штат мае сваю ўласную канстытуцыю^[en], заснаваную на рэспубліканскіх прынцыпах^[en], і ўрад, які складаецца з трох галін: выканаўчай^[en], заканадаўчай^[en] і судовай^[en][4]. Усе штаты і іх жыхары прадстаўлены ў федэральным Кангрэсе, двухпалатнаму заканадаўчаму органу, які складаецца з Сената і Палаты Прадстаўнікоў. Кожны штат прадстаўлены двума сенатарамі, а прадстаўнікі размяркоўваюцца^[en] паміж штатамі прапарцыйна паводле апошняга канстытуцыйна замацаванага дзесяцігадовага перапісу^[5]. Акрамя таго, кожны штат уплывае на колькасць выбаршчыкаў, якія галасуюць у Калегіі выбаршчыкаў, органе, які абірае прэзідэнта ЗША: гэтая колькасць эквівалентна колькасць прадстаўнікоў і сенатараў Кангрэса ад штата^[6]. Артыкул IV^[en], раздзел 3, пункт 1 канстытуцыі гарантуе Кангрэсу права прымаць^[en] новыя штаты ў Саюз. З моманту стварэння Злучаных Штатаў у 1776 годзе колькасць штатаў павялічылася з першапачатковых 13 да 50. Кожны новы штат атрымлівае роўныя^[en] з існуючымі штатамі правы^[7].

У адпаведнасці з артыкулам I^[en], раздзелам 8^[en] канстытуцыі, Кангрэс ажыццяўляе «выключную юрысдыкцыю» над федэральнай акругай, якая не з’яўляецца часткай якога-небудзь штата. Да прыняцця Закона аб мясцовым самакіраванні акругі Калумбія^[en] ў 1973 годзе, які надаў пэўныя паўнамоцтвы абраным мэру^[en] і савету^[en], акруга не мела выбарнага мясцовага самакіравання. Тым не менш, Кангрэс захоўвае за сабой права пераглядаць і адмяняць законы, прынятыя саветам, і ўмешвацца ў мясцовыя справы^[8]. Паколькі акруга не з’яўляецца штатам, яна не мае прадстаўніцтва^[en] ў Сенаце. Тым не менш, з 1971 года яго жыхары былі прадстаўлены ў Палаце прадстаўнікоў дэлегатам^[en] без права голасу^[9]. Акрамя таго, пачынаючы з 1961 года, пасля ратыфікацыі 23-й папраўкі, акруга набыла права абіраць трох выбаршчыкаў для галасавання ў калегіі.

У дадатак да 50 штатаў і федэральнай акругі Злучаныя Штаты валодаюць яшчэ 14 тэрыторыямі. Пяць з іх (Амерыканскае Самоа, Амерыканскія Віргінскія астравы, Гуам, Паўночныя Марыянскія астравы і Пуэрта-Рыка) маюць пастаяннае неваенізаванаяе насельніцтва, а астатнія дзевяць (Знешнія малыя астравы ЗША^[en]) з’яўляюцца ненаселенымі. За выключэннем вострава Наваса, Пуэрта-Рыка і Амерыканскіх Віргінскіх астравоў, якія знаходзяцца ў Карыбскім моры, усе тэрыторыі знаходзяцца ў Ціхім акіяне. Атол Пальміра лічыцца ўключанай тэрыторыяй, гэта значыць, што ён у поўнай меры выкарыстоўвае канстытуцыю; іншыя тэрыторыя з’яўляюцца няўключанымі^[en], і там не прымяняецца паўнавартасная канстытуцыя. Дзесяць тэрыторый (Знешнія малыя астравы ЗША і Амерыканскае Самоа) лічацца неарганізаванымі^[en], бо не маюць Арганічнага закона, прынятага Кангрэсам; астатнія чатыры тэрыторыі з’яўляюцца арганізаванымі. У дадатак да наяўнасці тэрытарыяльных заканадаўчых органаў і губернатараў кожная з пяці населеных тэрыторый мае абмежаваную аўтаномію, але жыхары не маюць права галасаваць на федэральных выбарах.

Каліфорнія з’яўляецца самым густанаселеным штатам з 39,144,818 жыхарамі (паводле ацэнак 2015 года), а Ваёмінг найменш густанаселеным з 586,107 жыхарамі. Акруга Калумбія мае 672,228 жыхароў (паводле ацэнак 2015 года), што больш чым насельніцтва двух найменш густанаселеных штатаў (Ваёмінга і Вермонта). Самым вялікім штатам па плошчы з’яўляецца Аляска, якая ахоплівае 1,723,337км², а самым маленькім — Род-Айленд з плошчай у 4,002км². Першым штатам, які ратыфікаваў дзеючую канстытуцыю стаў Дэлавэр, які зрабіў гэта 7 снежня 1787 года, а найноўшым штатам з’яўляюцца Гавайскія астравы, прынятыя ў Саюз 21 жніўня 1959 года. Самай вялікай тэрыторыяй, як паводле насельніцтва так і паводле памеру, з’яўляецца Пуэрта-Рыка з насельніцтвам у 3,725,789 (паводле перапісу 2010 года^[en]) і агульнай плошчай у 13,792км².

Штаты

Гл. таксама: Штаты ЗША

Штат	Абр.	Сталіца	Найбуйнейшы горад[заўв 1][10]	Стаў штатам[заўв 2]	Насельніцтва (ацэнка 2015)[11]	Агульная плошча ў км² (міл²)[заўв 3][12]	Плошча сушы ў км² (міл²)[заўв 3][12]	Плошча вады ў км² (міл²)[заўв 3][12]	Выбарчыя акругі
Агая	OH	Калумбус		1 сакавіка 1803	11,613,423	116,099 (44,826)	105,830 (40,861)	10,269 (3,965)	16
Аёва	IA	Дэ-Мойн		28 снежня 1846	3,123,899	145,746 (56,273)	144,669 (55,857)	1,077 (416)	4
Айдаха	ID	Бойсэ		3 ліпеня 1890	1,654,930	216,443 (83,569)	214,044 (82,643)	2,398 (926)	2
Аклахома	OK	Аклахома-Сіці		16 лістапада 1907	3,911,338	181,038 (69,899)	177,660 (68,595)	3,377 (1,304)	5
Алабама	AL	Мантгомеры	Бірмінгем	14 снежня 1819	4,858,979	135,767 (52,420)	131,170 (50,645)	4,597 (1,775)	7
Аляска	AK	Джуна	Анкарыдж	3 студзеня 1959	738,432	1,723,337 (665,384)	1,477,950 (570,641)	245,383 (94,743)	1
Арканзас	AR	Літл-Рок		15 чэрвеня 1836	2,978,204	137,733 (53,179)	134,770 (52,035)	2,960 (1,143)	4
Арызона	AZ	Фінікс		14 лютага 1912	6,828,065	295,233 (113,990)	294,207 (113,594)	1,026 (396)	9
Арэгон	OR	Сейлем	Портленд	14 лютага 1859	4,028,977	254,800 (98,379)	248,608 (95,988)	6,193 (2,391)	5
Ваёмінг	WY	Шаен		10 ліпеня 1890	586,107	253,335 (97,813)	251,470 (97,093)	1,865 (720)	1
Вашынгтон	WA	Алімпія	Сіэтл	11 лістапада 1889	7,170,351	184,661 (71,298)	172,120 (66,456)	12,541 (4,842)	10
Вермонт	VT	Мантпіліер	Берлінгтан	4 сакавіка 1791	626,042	24,905 (9,616)	23,872 (9,217)	1,036 (400)	1
Вірджынія[заўв 4]	VA	Рычманд	Вірджынія-Біч	25 чэрвеня 1788	8,382,993	110,787 (42,775)	102,279 (39,490)	8,508 (3,285)	11
Вісконсін	WI	Мадысан	Мілуокі	29 мая 1848	5,771,337	169,634 (65,496)	140,269 (54,158)	29,368 (11,339)	8
Гаваі	HI	Ганалулу		21 жніўня 1959	1,431,603	28,314 (10,932)	16,635 (6,423)	11,678 (4,509)	2
Джорджыя	GA	Атланта		2 студзеня 1788	10,214,860	153,910 (59,425)	148,958 (57,513)	4,950 (1,912)	14
Дэлавэр	DE	Довер	Уілмінгтан	7 снежня 1787	945,934	6,446 (2,489)	5,048 (1,949)	1,399 (540)	1
Заходняя Віргінія	WV	Чарлстан		20 чэрвеня 1863	1,844,128	62,755 (24,230)	62,258 (24,038)	497 (192)	3
Ілінойс	IL	Спрынгфілд	Чыкага	3 снежня 1818	12,859,995	149,997 (57,914)	143,794 (55,519)	6,203 (2,395)	18
Індыяна	IN	Індыянапаліс		11 снежня 1816	6,619,680	94,327 (36,420)	92,789 (35,826)	1,536 (593)	9
Каларада	CO	Дэнвер		1 жніўня 1876	5,456,574	269,602 (104,094)	268,432 (103,642)	1,171 (452)	7
Каліфорнія	CA	Сакрамента	Лос-Анджэлес	9 верасня 1850	39,144,818	423,968 (163,695)	403,466 (155,779)	20,502 (7,916)	53
Канектыкут	CT	Хартфард	Брыджпарт	9 студзеня 1788	3,590,886	14,356 (5,543)	12,541 (4,842)	1,816 (701)	5
Канзас	KS	Топіка	Уічыта	29 студзеня 1861	2,911,641	213,099 (82,278)	211,755 (81,759)	1,347 (520)	4
Кентукі[заўв 5]	KY	Франкфарт	Луісвіл	1 чэрвеня 1792	4,425,092	104,656 (40,408)	102,268 (39,486)	2,385 (921)	6
Луізіяна	LA	Батан-Руж	Новы Арлеан	30 красавіка 1812	4,670,724	135,658 (52,378)	111,898 (43,204)	23,761 (9,174)	6
Мантана	MT	Хелена	Білінгс	8 лістапада 1889	1,032,949	380,832 (147,040)	376,962 (145,546)	3,869 (1,494)	1
Масачусетс[заўв 6]	MA	Бостан		6 лютага 1788	6,794,422	27,335 (10,554)	20,202 (7,800)	7,133 (2,754)	9
Мінесота	MN	Сент-Пол	Мінеапаліс	11 мая 1858	5,489,594	225,163 (86,936)	206,233 (79,627)	18,930 (7,309)	8
Місісіпі	MS	Джэксан		10 снежня 1817	2,992,333	125,438 (48,432)	121,530 (46,923)	3,908 (1,509)	4
Місуры	MO	Джэферсан-Сіці	Канзас-Сіці	10 жніўня 1821	6,083,672	180,540 (69,707)	178,041 (68,742)	2,499 (965)	8
Мічыган	MI	Лансінг	Дэтройт	26 студзеня 1837	9,922,576	250,488 (96,714)	146,435 (56,539)	104,053 (40,175)	14
Мэн	ME	Агаста	Портленд	15 сакавіка 1820	1,329,328	91,634 (35,380)	79,883 (30,843)	11,751 (4,537)	2
Мэрыленд	MD	Анапаліс	Балтымар	28 красавіка 1788	6,006,401	32,131 (12,406)	25,141 (9,707)	6,990 (2,699)	8
Небраска	NE	Лінкальн	Омаха	1 сакавіка 1867	1,896,190	200,330 (77,348)	198,973 (76,824)	1,357 (524)	3
Невада	NV	Карсан-Сіці	Лас-Вегас	31 кастрычніка 1864	2,890,845	286,380 (110,572)	284,331 (109,781)	2,049 (791)	4
Нью-Гэмпшыр	NH	Конкард	Манчэстэр	21 чэрвеня 1788	1,330,608	24,214 (9,349)	23,188 (8,953)	1,028 (397)	2
Нью-Джэрсі	NJ	Трэнтан	Ньюарк	18 снежня 1787	8,958,013	22,592 (8,723)	19,047 (7,354)	3,543 (1,368)	12
Нью-Ёрк	NY	Олбані	Нью-Ёрк	26 ліпеня 1788	19,795,791	141,297 (54,555)	122,056 (47,126)	19,241 (7,429)	27
Нью-Мексіка	NM	Санта-Фэ	Альбукерке	6 студзеня 1912	2,085,109	314,917 (121,590)	314,160 (121,298)	756 (292)	3
Паўднёвая Дакота	SD	Пір	Су-Фолс	2 лістапада 1889	858,469	199,730 (77,116)	196,350 (75,811)	3,380 (1,305)	1
Паўднёвая Караліна	SC	Калумбія		23 мая 1788	4,896,146	82,931 (32,020)	77,858 (30,061)	5,076 (1,960)	7
Паўночная Дакота	ND	Бісмарк	Фарга	2 лістапада 1889	756,927	183,107 (70,698)	178,712 (69,001)	4,398 (1,698)	1
Паўночная Караліна	NC	Ролі	Шарлат	21 лістапада 1789	10,042,802	139,391 (53,819)	125,920 (48,618)	13,471 (5,201)	13
Пенсільванія[заўв 7]	PA	Гарысберг	Філадэльфія	12 снежня 1787	12,802,503	119,279 (46,054)	115,884 (44,743)	3,398 (1,312)	18
Род-Айленд[заўв 8]	RI	Провідэнс		29 мая 1790	1,056,298	4,002 (1,545)	2,678 (1,034)	1,320 (511)	2
Тэнесі	TN	Нашвіл	Мемфіс	1 чэрвеня 1796	6,600,299	109,152 (42,144)	106,798 (41,235)	2,354 (909)	9
Тэхас	TX	Остын	Х’юстан	29 снежня 1845	27,469,114	695,660 (268,596)	676,588 (261,232)	19,075 (7,365)	36
Фларыда	FL	Талахасі	Джэксанвіл	3 сакавіка 1845	20,271,272	170,312 (65,758)	138,888 (53,625)	31,424 (12,133)	27
Юта	UT	Солт-Лэйк-Сіці		4 студзеня 1896	2,995,919	219,882 (84,897)	212,819 (82,170)	7,063 (2,727)	4

Федэральная акруга

Назва	Абр.	Дата стварэння	Насельніцтва (ацэнка 2015)[11]	Агульная плошча ў км² (міл²)[заўв 3][12]	Плошча сушы ў км² (міл²)[заўв 3][12]	Плошча вады ў км² (міл²)[заўв 3][12]	Выбарчыя акругі
Калумбія	DC	16 ліпеня 1790	672,228	176 (68)	158 (61)	18 (7)	1[заўв 9]

Тэрыторыі

Карта, якая дэманструе размяшчэнне ўсіх тэрыторый, кантралюемых Злучанымі Штатамі. ЗША адзначаны сінім колерам, населеныя тэрыторыі — зялёным коолерам, а ненаселеныя тэрыторыі — аранжавым колерам.

Населеныя тэрыторыі

Тэрыторыя	Абр.	Сталіца	Атрымана[13]	Тэрытарыяльны статус	Насельніцтва (2010)	Агульная плошча ў км² (міл²)[заўв 3][14]	Плошча сушы ў км² (міл²)[заўв 3][14]	Плошча вады ў км² (міл²)[заўв 3][14]	Выбарчыя акругі
Амерыканскае Самоа	AS	Пага-Пага[15]	1900	Няўключаная, неарганізаваная	55,519	1,505 (581)	197 (76)	1,308 (505)	1[заўв 9]
Амерыканскія Віргінскія астравы	VI	Шарлота-Амалія[16]	1917	Няўключаная, неарганізаваная	106,405	1,898 (733)	347 (134)	1,551 (599)	1[заўв 9]
Гуам	GU	Аганья[17]	1899	Няўключаная, неарганізаваная	159,358	1,479 (571)	544 (210)	935 (361)	1[заўв 9]
Паўночныя Марыянскія астравы[заўв 10]	MP	Сайпан[18]	1986	Няўключаная, неарганізаваная	53,883	5,118 (1,976)	471 (182)	4,644 (1,793)	1[заўв 9]
Пуэрта-Рыка[заўв 11]	PR	Сан-Хуан[19]	1899	Няўключаная, неарганізаваная	3,725,789	13,792 (5,325)	8,868 (3,424)	4,924 (1,901)	1[заўв 12]

Ненаселеныя тэрыторыі

Тэрыторыя	Атрымана[13]	Тэрытарыяльны статус[20]	Плошча сушы ў км² (міл²)[заўв 13]
Востраў Бэйкер	1856	Няўключаная, неарганізаваная	2.3 (0.9)[21]
Востраў Джарвіс	1856	Няўключаная, неарганізаваная	5.7 (2.2)[22]
Атол Джонстан	1859	Няўключаная, неарганізаваная	2.6 (1)[23]
Рыф Кінгмэн	1860	Няўключаная, неарганізаваная	0.03 (0.01)[24]
Атол Мідуэй[заўв 14]	1867	Няўключаная, неарганізаваная	7.8 (3)[26]
Востраў Наваса	1858	Няўключаная, неарганізаваная	7.8 (3)[27]
Атол Пальміра[заўв 15]	1898	Уключаная, неарганізаваная	3.9 (1.5)[28]
Востраў Уэйк[заўв 16]	1899	Няўключаная, неарганізаваная	6.5 (2.5)[29]
Востраў Хоўленд	1858	Няўключаная, неарганізаваная	1.6 (0.6)[21]

Спрэчныя тэрыторыі

Асноўны артыкул: Дзяржавы са спрэчным статусам

Тэрыторыя	Атрымана[13]	Тэрытарыяльны статус[30]	Насельніцтва[30]	Плошча ў км² (міл²)	Пад кіраваннем[30]	Таксама прэтэндуюць[30]
Востраў Баха-Нуэва[13]	1869	Няўключаная, неарганізаваная (Спрэчны суверэнітэт)	0	145 (56)[31][заўв 17]	Калумбія	Ямайка Нікарагуа
Востраў Серанілья[13]	1880	Няўключаная, неарганізаваная (Спрэчны суверэнітэт)	0	1,200 (463)[32][заўв 18]	Калумбія	Гандурас Нікарагуа

Заўвагі

1. Пад найбуйнейшым горадам разумеецца горад штата з найбольшай колькасцю насельніцтва ўласна ў горадзе. Насельніцтва метрапалітэнскага раёна не разглядаецца.
2. Як вызначана ў Канстытуцыі ЗША. Першапачатковыя 13 штатаў існавалі ў якасці штатаў яшчэ да ратыфікацыі канстытуцыі паводле Дэкларацыі незалежнасці і Артыкулаў Канфедэрацыі.
3. Плошча акруглена да бліжэйшай цэлай лічбы.
4. Штат Вірджынія мае афіцыйную назву «Садружнасць Вірджынія».
5. Штат Кентукі мае афіцыйную назву «Садружнасць Кентукі».
6. Штат Масачусетс мае афіцыйную назву «Садружнасць Масачусетс».
7. Штат Пенсільванія мае афіцыйную назву «Садружнасць Пенсільванія».
8. Штат Род-Айленд мае афіцыйную назву «Штат Род-Айленд і плантацыі Провідэнса».
9. Прадстаўлена асобай дэлегата без права голасу ў Палаце Прадстаўнікоў ЗША.
10. Паўночныя Марыянскія астравы маюць афіцыйную назву «Садружнасць Паўночных Марыянскіх астравоў».
11. Пуэрта-Рыка маюць афіцыйную назву «Садружнасць Пуэрта-Рыка».
12. Прадстаўлена асобай упаўнаважанага рэзідэнта без права голасу ў Палаце Прадстаўнікоў ЗША.
13. Незаселеныя тэрыторыі не ўтрымліваюць акваторыі.
14. Нягледзячы на тое, што атол Мідуэй не мае пастаяннага карэннага насельніцтва, там заўсёды знаходзяцца каля 40 супрацоўнікаў службы рыбных рэсурсаў і дзікай прыроды ЗША^[25].
15. Нягледзячы на тое, што атол Пальміра не мае пастаяннага карэннага насельніцтва, там заўсёды знаходзіцца ад 4 да 20 супрацоўнікаў службы рыбных рэсурсаў і дзікай прыроды ЗША^[25].
16. Нягледзячы на тое, што востраў Уэйк не мае пастаяннага карэннага насельніцтва, там заўсёды знаходзіцца каля 150 ваенных і грамадзянскіх падрадчыкаў, якія з’яўляюцца супрацоўнікамі ваеннага аэрапорта вострава Уэйк і сувязнымі^[29].
17. Гэта прыблізны паказчык плошчы зямельнага ўчастка берага, які не ўключае ў сябе тэрытарыяльныя воды.
18. Гэтая лічба ўключае ў сябе агульную плошчу зямлі берага Серанільі і тэрыторыі яго лагуны, але не ўсе тэрытарыяльныя воды.