Забрчани

Забрчани — село во Општина Долнени, во околината на градот Прилеп.

Забрчани
Поглед на Забрчани
Забрчани Местоположба на Забрчани во Македонија Забрчани на карта
Координати 41°25′44″N 21°29′51″E
Регион	Пелагониски
Општина	Долнени
Област	Прилепско Поле
Население	50 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	7504
Повик. бр.	048
Шифра на КО	20040
Надм. вис.	660 м
Забрчани на општинската карта Атарот на Забрчани во рамките на општината
Забрчани на Ризницата

Географија и местоположба

Забрчани се наоѓа во североисточниот дел на Прилепско Поле, под северозападните падини на планината Злато, на југоисточната страна од територијата на Општина Долнени. Селото е ридско и се наоѓа на надморска височина од 660 м. Неговиот атар зафаќа површина од 5,2 км². Од Прилеп, селото е оддалечено 14 км.^[2]

Историја

Во XIX век, селото било дел од Прилепската каза на Отоманското Царство.^[3]

Во Првата балканска војна, 3 лица од селото се вклучиле во Македонско-одринските доброволни чети.^[4]

Во летото 2007 година, околината на селото била зафатена од пожари.^[5] Во јули 2008, Забрчани и соседното село Мало Мраморани, ги зафаќа силен град, кој предизвикува огромна материјална штета - целосно уништување на неосигураниот земјоделски годишен род на тутун, лубеница и пченка.^[6]

На почетокот на 2009 година, истражувањето на Центарот за управување со кризи покажало дека водата во Забрчани е бактериолошки неисправна.^[7]

Стопанство

Селото има полјоделска функција. Во неговиот атар преовладува обработливото земјиште на површина од 333 ха, на пасишта отпаѓаат 117,4 ха, додека шумите зафаќаат површина од 36,2 ха.^[2]

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 229 —     1953 253 +10.5% 1961 243 −4.0% 1971 189 −22.2% 1981 133 −29.6%	Година Нас. ±% 1991 82 −38.3% 1994 85 +3.7% 2002 72 −15.3% 2021 50 −30.6%

Во „Етнографија на Адријанопол, Монастир и Салоника“, во податокот за 1873 г. Забрчани е заведено двапати — еднаш како Запришани со 26 домаќинства и 128 жители Македонци, и втор пат како Запрчани со 49 домаќинства и 232 жители Македонци, но второто всушност дава податоци за селото Вепрчани.^[8]

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Забрчани имало 130 жители Македонци христијани.^[9] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“), во 1905 година Забрчани е село со 80 жители Македонци.^[10]

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Забрчани се води како чисто македонско село во Прилепската каза на Битолскиот санџак со 14 куќи.^[11]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 150 Македонци.^[12]

Според последниот попис од 2002 година, во селото живееле 72 жители, сите Македонци.^[13]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 50 жители, од кои 49 Македонци и 1 лице без податоци.^[14]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	130	80	229	253	243	189	133	82	85	72	50

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[15]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[16]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[17]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[18]

Самоуправа и политика

Селото влегува во рамките на Општина Долнени од 1955 година.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од Општина Дупјачани.

Избирачко место

Во селото постои избирачкото место бр. 1461 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште.^[20]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 34 гласачи.^[21]

Културни знаменитости

Црквата „Св. Атанасиј“

Археолошки наоѓалишта^[22][23]

• Забрчки Рид — некропола од доцноантичко време;
• Лозје — населба од доцноантичко време;
• Мартинец — населба од доцноантичко време;
• Шалдашица — осамен наод од римско време;
• Гробиште — црква од непознат период;
• Манастириште — неопределено наоѓалиште од непознат период;
• Попоа Капица — тврдина од непознат период.

Цркви^[24]

• Црква „Св. Атанасиј“.

Спорт

Во минатото, во селото бил активен фудбалскиот клуб Кадица Забрчани.

Иселеништво

Се знае за следните постари иселени родови и семејства од ова село. Ѓоровци и Пржевци целосно се иселиле во Прилеп. Караџовци иселени се во Дупјачани.^[19]

Личности

Родени во Забрчани

• Стојко Здравев — македонско-одрински доброволец, 20-годишен, 3 чета на 6 охридска дружина;
• Тале Огњанов — македонско-одрински доброволец, 28 (40)-годишен, работник, 4 и Нестројна чета на 4 битолска дружина;
• Јаким Тодоров — македонско-одрински доброволец, 20-годишен, работник, 2 чета на 4 битолска дружина, носител на орден „За храброст“;
• Темелко Ристески — македонски правник.

Галерија

• 
  Пат низ селото
• 
  Куќи во селото