Чепигово

Чепигово — село во областа Пелагонија, во Општина Прилеп, во околината на градот Прилеп.

Чепигово
Поглед кон селото
Чепигово Местоположба на Чепигово во Македонија Чепигово на карта
Координати 41°14′52″N 21°23′44″E
Општина	Прилеп
Население	149 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	7524
Шифра на КО	20110
Надм. вис.	600 м
Чепигово на општинската карта Атарот на Чепигово во рамките на општината
Чепигово на Ризницата

Географија и местоположба

Селото се наоѓа во јужниот дел на Прилепското Поле, сместено во крајниот источен дел на територијата на Општина Прилеп, од левата страна на Црна Река. Селото е рамничарско, на надморска височина од 600 метри. Од градот Прилеп е оддалечено 20 килиометри.^[2]

До селото може да се дојде преку два локални патишта, едниот кој се двои од автопатот А3, пред селото Тополчани, додека другиот се двои од локалниот пат во селото Пашино Рувци.

Атарот на селото граничи со атарите на селата: Свето Тодори на исток, Пашино Рувци и Загорани на север, Тројкрсти на југозапад, Новоселани на југ и Подино и Трновци на југоисток. Жителите со вода за пиење се снабдуваат со еден извор, кој извира на месноста Блато.^[3]

Месностите во атарот ги носат следниве имиња: Бакарно Гумно, Јагула, Чука, Додолица, Баблејца, Бедем, Чаир, Средно Поле и Караџица.^[3]

Селото е мало и не се дели на маала.^[3]

Историја

Подрачјето на Чепигово е населено барем од бакарно време, за што сведочат остатоци на населба на наоѓалиштето Бакарно Гумно.^[4]

Во југоисточниот дел на селскиот атар, во непосредна близина над вливот на реката Блато во Црна Река се наоѓаат остатоци од античкиот град Стибера, кој постоел од III век п.н.е. до III век од нашата ера. На неговото подрачје се забележуваат остатоци од ѕидини, гробови и градби. Во околината на Чепигово исто така се откриени бројни древни споменици.^[3]

Чепигово е многу старо село. Се споменува во 1337 година, кога царот Стефан Душан го приложил на манастирот Трескавец.^[3]

Селото се споменува во турските пописни дефтери од 1467/68 година, како дел од Прилепскиот Вилает (Vilayet-I Prilepe) под името Чапуго и имало 50 семејства и 2 неженети, сите христијани.^[5]

Стопанство

Атарот зафаќа простор од 6,2 км². На него преовладува обработливото земјиште на површина од 467 хектари, на пасиштата отпаѓаат 108 хектари, додека шумско земјиште нема.^[2]

Селото, во основа, има полјоделско функција.^[2]

Во XIX век, Чепигово било чифлиг на читлук-сајбијата Емин-ага од Битола. По ослободувањето од турската власт, селаните ја добиле земјата со аграрната реформа направена за време на Кралството Југославија.^[3]

Население

Според податоците од 1873 година во „Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника“, селото имало 12 домаќинства со 52 жители христијани.^[6]

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 146 —     1953 188 +28.8% 1961 216 +14.9% 1971 197 −8.8% 1981 218 +10.7%	Година Нас. ±% 1991 186 −14.7% 1994 167 −10.2% 2002 162 −3.0% 2021 149 −8.0%

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Чепигово живееле 73 жители, сите Македонци.^[7]

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Чепигово се води како чисто македонско село во Прилепската каза на Битолскиот санџак со 7 куќи.^[8]

Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, во 1905 година во Чепигово имало 80 Македонци, под врховенството на Бугарската егзархија.^[9]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 50 Македонци.^[10]

Населбата е мала, населена исклучиво со македонско население. Во 1961 г. селото броело 216, а во 1994 г. 167 жители.^[2]

Според пописот од 2002 година во Чепигово живееле 162 жители, од кои 160 Македонци и 2 останати.^[11]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 149 жители, од кои 144 Македонци, 1 останат и 4 лица без податоци.^[12]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	73	80	146	188	216	197	218	186	167	162	149

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[13]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[14]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[15]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[16]

Родови

Женска носија од Чепигово

Чепигово е македонско село.

Родови во селото се:

• Доселеници: Дебрешлиовци (6 к.) доселени се од селото Дебреште во XIX век; Билевци (5 к.) и Ртовци (4 к.), порано биле еден род доселени се во XIX век од селото Поешево во Битолско; Маријовци (1 к.) доселени се од селото Пештани во Мариово; Белоцркванци (2 к.) доселени се после 1912 година од селото Бела Црква, таму се викале Прчковци; Илинци (2 к.) и Смилевци (1 к.) доселени се, првите од Илино (Големо или Мало), а вторите од Бабино во Железник.^[17]

Иселеништво

Од ова село иселеници има во Ерековци (Дојчиновци и Наумчевци), Драгожани (Ќепенковци и Љаковци), Горно Коњари (Мантаровци и Седловци) и Мало Коњари (Прдешковци).^[3]

Општествени установи

• Подрачното основно училиште „Круме Волнароски“ , петгодишно основно училиште во состав на ОУ „Круме Волнароски“ - Тополчани

Самоуправа и политика

Кон крајот на XIX век, Чепигово било село во Прилепската каза на Отоманското Царство.

Селото влегува во рамките на Општина Прилеп, која била проширена при новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било дел од некогашната Општина Тополчани.

Во периодот 1955-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Тополчани.

Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната Општина Тополчани, во која покрај селото Чепигово, се наоѓале и селата Веселчани, Загорани, Клепач, Тополчани и Тројкрсти. Селото припаѓало на Општина Тополчани во периодот 1950-1952, во која влегувале селата Веселчани, Загорани, Тополчани, Тројкрсти и Чепигово.

Избирачко место

Во селото постои избирачкото место бр. 1505 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на основното училиште.^[18]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 127 гласачи.^[19]

Културни и природни знаменитости

Археолошки наоѓалишта^[4]

• Бакарно Гумно — населба од бакарно и бронзено време; и
• Стибера (Бедем) — стар град од хеленистичко и римско време.

Цркви

• Црква „Св. Никола“ — главната селска црква, изградена во XIX век

Редовни настани

Слави^[3]

• Св. Никола Летен (3 јуни) — селска слава

Личности

Починати во Чепигово

• Спасе Павлов - Гарда (1880 - 1912) — србомански војвода на СЧП

Наводи

1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
2. Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија: географски, демографски, и аграрни обележја (I. изд.). Скопје: Патрија. стр. 318. ISBN 9989-862-00-1.
3. Трифуноски; Јован Ф. (1998). Bitoljsko-Prilepska kotlina : antropogeografska proučavanja. Белград: Српска академија на науките и уметностите. ISBN 8670252678. OCLC 41961345.
4. Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 316. ISBN 9989-649-28-6.
5. Турски документи за историјата на македонскиот народ кн.4, Методија Соколоски, д-р Александар Стојановски, Скопје 1971, стр.66
6. „Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, стр. 76-77.
7. Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 245.
8. Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 23.
9. Brancoff, D.M.. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 150-151.
10. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
11. „Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година)“. Државен завод за статистика.
12. „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
13. К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
14. Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
15. „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
16. „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
17. „36 Битољско-прилепска котлина, Ј. Трифуноски.pdf“. Google Docs. Посетено на 2019-01-02.
18. „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 3 ноември 2019.
19. „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.

Надворешни врски

• Чепигово на Ризницата