1991 ел

1991 (бер мең тугыз йөз туксан беренче) ел — кәбисә булмаган ел, милади тәкъвим буенча сишәмбе көнне башлана. Бу безнең эраның 1991 елы, II меңьеллыкның 991 елы, XX гасырның 91 елы, XX гасырның 10 унъеллыгының 1 елы, 1990 елларның 2 елы. 1991 елдан бирле 34 ел үтте.

• Салкын сугыш тәмамлану, ССРБ таркалу елы.

Еллар
1987 · 1988 · 1989 · 1990 — 1991 — 1992 · 1993 · 1994 · 1995
Унъеллык
1970-еллар · 1980-еллар — 1990-еллар — 2000-еллар · 2010-еллар
Гасырлар
XIX гасыр — XX гасыр — XXI гасыр

2 меңьеллык

XVIII гасыр — XIX гасыр — XX гасыр — XXI гасыр — XXII гасыр

1890-еллар 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900-еллар 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910-еллар 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920-еллар 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930-еллар 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940-еллар 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950-еллар 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960-еллар 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970-еллар 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980-еллар 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990-еллар 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000-еллар 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Хронологик таблица

1991 ел башка тәкъвимнәрдә

Милади тәкъвим	1991 MCMXCI
Юлиан тәкъвим	1990—1991 (14 гыйнвардан)
Юлиан тәкъвим византия эрасы белән	7499—7500 (14 сентябрьдән)
Римны нигезләгәннән башлап	2743—2744 (4 майдан)
Яһүдләр тәкъвиме	5751—5752 ה'תשנ"א — ה'תשנ"ב
Һиҗри тәкъвим	1411—1412
Борынгы әрмәннәр тәкъвиме	4483—4484 (11 августтан)
Әрмәннәрнең чиркәү тәкъвиме	1440 ԹՎ ՌՆԽ
Кытай тәкъвиме	4687—4688 (15 февральдан) 庚午 — 辛未 ак ат — ак сарык
Хәбәш тәкъвим	1983 — 1984
Борынгы һинд тәкъвиме
- Викрам-самват	2047—2048
- Шака самват	1913—1914
Шәмси тәкъвим	1369—1370
Буддачылык тәкъвиме	2534
Япон ел исәбе	3 ел Хэйсэй

Вакыйгалар

• 20 гыйнвар — Кырым халкы референдумда утрауларына автономия статусын кайтаруны яклап чыга.
• 20 гыйнвар — Латвия башкаласы Рига каласында баррикадалар ясала.
• 3 март — Референдумда Латвиянең 74 %-ты һәм Эстониянең 83 %-ты ССРБдан бәйсезлек өчен тавыш бирәләр.
• 17 март — ССРБ-ны саклау турында референдум уза. 6 республика аны үткәрүдән баш тарта.
• 9 апрель — Гөрҗистан Югары Шурасы илнең дәүләт суверенлыгын һәм ССРБ-дан бәйсезлекне игълан итә.
• 19 апрель — Татарстанның Апас районынан Кайбыч районы бүленеп чыга.
• 14 май ― Татарстан Югары Шурасы Татарстан Президенты вазифасын гамәлгә куя.
• 12 июнь — Минтимер Шәймиев Татарстан Республикасының беренче Президенты итеп сайлана.
• 25 июнь — Словения һәм Хорватия Югославиядән бәйсезлекне игълан итә.
• 27 июнь — Югославия халык армиясе Словениягә бәреп керә.
• 30 июнь — Кырым татарлары милли мәҗлесе суверенитны игълан итә, милли гимны һәм байракны раслый.
• 5 июль — Татарстан ССР Югары Шурасы сессиясендә Мөхәммәт Сабиров республиканың Премьер-министры итеп раслана.
• 29 июль — РСФСР Литва бәйсезлеген таный.
• 16 август — Татарстан һәм Башкортстан арасында дуслык һәм хезмәттәшлек турында Шартнамә төзелә.
• 19 август — ССРБда ГКЧП оештырыла.
• 20 август — Эстония бәйсезлеге игълан ителә.
• 21 август — Латвия үз бәйсезлеген торгызуы турында игълан итә.
• 21 август — ГКЧП таркала.
• 4 сентябрь — Кырым дәүләт суверенитеты турында декларация кабул ителә.
• 6 сентябрь — ССРБ Эстония, Латвия, Литва дәүләтләренең бәйсезлеген таный.
• 6 сентябрь — Ленинградка тарихи Санкт-Петербург атамасы кайтарыла.
• 8 сентябрь — Македония бәйсезлекне яулый.
• 17 сентябрь — Латвия, Литва, Эстония, Төньяк һәм Көньяк Корея илләре БМО-га керделәр.
• 21 сентябрь — Референдумда Әрмәнстанның бәйсезлеген 99 % хуплаган.
• 22 сентябрь — Таҗикстанда Компартия тыелды.
• 23 сентябрь — Әрмәнстан үз бәйсезлеген игълан итә.
• 30 сентябрь — Татарстан президентының Татарстан Фәннәр академиясен оештыру турында боерыгы чыга.
• 15 октябрь — милли хәрәкәт вәкилләре, Татарстан суверенитетын закон белән ныгытуны таләп итәр өчен, Югары Совет утырышы барган бинага бәреп керү омтылышын ясыйлар.
• 24 октябрь — «Татарстан Республикасының дәүләт бәйсезлеге акты турында» карар кабул ителә.
• 26 октябрь — Төрекмәнстанда узган референдумда халыкның күпчелеге ил бәйсезлеге өчен тавыш биргән.
• 16 декабрь — БМО үзенең 1975 елда кабул ителгән сионизм расизмга тиңләгән карарны кире кага.
• 25 декабрь — Михаил Горбачев ССРБ президенты постыннан китә. РСФСР исеме Россия Федерациясенә үзгәртелә.
• 26 декабрь — ССРБ таркалуы, Бәйсез Дәүләтләр Берлеге оешмасы төзелә.

Туулар

Шулай ук карагыз: Төркем:1991 елда туганнар

• 25 март — Динә Гарипова, Татарстан җырчысы, Беренче канал оештырган җыр бәйгесе җиңүчесе (2012).
• 7 май — Дания Нәгыйм, шагыйрә.
• 23 май — Лена Майер-Ландрут, алман җырчысы, Ослода узган халыкара Евровидение 2010 җыр бәйгесе җиңүчесе.
• 10 июль — Айдар Җаббаров, театр режиссеры.
• 21 август — Артур Шайдуллин, драма актеры.
• 28 сентябрь — Ринат Фәхретдинов (1991), катнаш көрәш (MMA) белән һөнәри шөгыльләнүче спортчы.

Вафатлар

Шулай ук карагыз: Төркем:1991 елда вафатлар

• Җәмил Гыйльманов, татар галиме, тарихчы.
• Әхмәт Галиәкбәров, татар артисты.
• 19 гыйнвар — Гозәер Абдураманов, Советлар Берлеге Каһарманы.
• 28 март — Әмир Нәҗип, шәркыятьче галим, тюрколог.
• 3 апрель — Грэм Грин (ингл. Henry Graham Greene), инглиз язучысы.
• 12 апрель — Нури Арсланов, татар шагыйре, Г.Тукай исемендәге ТР Дәүләт премиясе лауреаты.
• 3 май — Гайшә Рахманкулова, беренче татар хатын-кыз профессиональ рәссам.
• 24 июнь — Әхмәт Исхак, татар шагыйре, тәрҗемәче.
• 30 июнь — Тамара Ханым, биюче, ССРБ халык артисты.
• 21 август — Дмитрий Комарь, август фетнәсендә һәлак булучы, Советлар Берлеге Каһарманы.
• 30 август — Газиз Кашапов, татар язучысы, журналист.
• 28 октябрь — Газиз Зыятдинов, Академия театры артисты.
• 11 ноябрь — Михаил Куприянов, ССРБ халык рәссамы.
• 18 декабрь — Альберт Сафин, татар язучысы.

Г. Тукай исемендәге дәүләт премиясе лауреатлары

• Гөлшат Зәйнашева, татар шагыйрәсе («Илле җыр» китабы өчен)^[1].
• Әбрар Кәримуллин, татар галиме («У истоков татарской книги», «Татарская книга пореформенной России», «Татарская книга XX века» трилогиясе өчен)^[2].

Нобель премиясе лауреатлары

• Физика өлкәсендә Нобель премиясе — Пьер Жиль де Жен.
• Химия өлкәсендә Нобель премиясе — Рихард Эрнст.
• Физиология һәм медицина өлкәсендә Нобель премиясе — Эрвин Неер, Берт Сакман.
• Әдәбият өлкәсендә Нобель премиясе — Надин Гордимер.
• Икътисад өлкәсендә Нобель премиясе — Рональд Коуз.
• Тынычлык өчен Нобель премиясе — Аун Сан Су Чжи.

Шулай ук карагыз

	Викиҗыентыктагы медиафайллар?

1991 ел

1991 елда барлыкка килгән басмалар

1991 елда барлыкка килгәннәр

1991 елда нигезләнгән музейлар

1991 елда нигезләнгән театрлар

1991 елда нигезләнгән уку йортлары

1991 елда вафатлар

1991 ел кинематографта

1991 елда туганнар