Багрымавічы

Багры́мавічы^[1] — вёска ў Петрыкаўскім раёне Гомельскай вобласьці. Багрымавічы ўваходзяць у склад Пціцкага сельсавету. Знаходзіцца ля правага берага ракі Пціч, у 1 км ад месца яе ўпадзеньня ў Прыпяць.

Багрымавічы
Першыя згадкі:	каля 1432 году
Былая назва:	Багрынавічы
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Гомельская
Раён:	Петрыкаўскі
Сельсавет:	Пціцкі
Насельніцтва:	130 чал. (2004)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 2350
Паштовы індэкс:	247910
СААТА:	3243860006
Нумарны знак:	3
Геаграфічныя каардынаты:	52°9′25″ пн. ш. 28°50′30″ у. д.
Багрымавічы на мапе Беларусі ± Багрымавічы Багрымавічы

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Павіннасьці сяла Багрынавічы Бчыцкай воласьці ў 1552 годзе.

Заходні анкляў Багрымавіцкага староства ў канцы XVIII ст.

Усходні анкляў староства.

Вядома, што жыхары сяла Багрынавічы мелі грамату на карыстаньне грунтам Піліпаўшчына яшчэ ад вялікага князя літоўскага Сьвідрыгайлы і атрымаць яе маглі не пазьней 1432 года, пасьля чаго манарх заняўся войнамі і было не да разгляду гаспадарчых пытаньняў, тым больш зваротаў даньнікаў. У апісаньні Мазырскага замку 1552 года сказана, што сяло дало назву нядзелі^[a] і належала да Бчыцкай воласьці. На той час у Багрынавічах налічвалася 12 гаспадарак^[3]. У рэвізіі Мазырскага староства, выкананай каралеўскімі камісарамі панамі Рыгорам Валовічам і Мікалаем Нарушэвічам да 8 кастрычніка 1560 году, тэкст якой вядомы з актавай кнігі 1777 году, была вызначана мяжа сяла Бахрынавічы (Bachrynowicze) воласьці Пчыцкай (Pczycka) замку ЯКМ Мазырскага. Шырыня таго грунту ўздоўж склала дзьве мілі, а ўпоперак — паўтары мілі. Асобна адзначаныя багатыя рыбныя ловы на рэках Прыпяці, Пцічы і азёрах, гоны бабровыя на Пцічы аж да Прыпяці.^[4]. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Багрымавічы — у складзе Мазырскага павету Кіеўскага ваяводзтва Вялікага Княства Літоўскага, пасьля падпісаньня акту Люблінскай уніі ўлетку 1569 года — у тым жа павеце Менскага ваяводзтва.

Прынамсі, у XVIII ст. існавала нягродавае, вылучанае з Мазырскага, Багрымавіцкае староства^[5]. Недзе ад 1738 году^[b], паводле кансэнсу караля Аўгуста ІІІ, староства трымаў пан Рафал Алаіз Аскерка. У 1760 годзе тую каралеўшчыну пераняў яго сын Антоні Яўхім^[6]. На 1789 год у складзе Багрымаўскага староства паноў Аскеркаў названыя вёскі Багрымавічы, Рог, Хусна (Хуснае), Каленкавічы, Гулевічы, Буда і Бабровічы^[c][7].

Расейская імпэрыя

Багрымавічы і Скрыгалаў на схематычным пляне Мазырскага павету 1800 г.

Пасьля другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Багрымавічы — у межах Расейскай імпэрыі. З траўня 1795 году сяло знаходзілася ў складзе адноўленага Мазырскага павету Менскага намесьніцтва, ад сьнежня 1796 году – Менскай губэрні^[8]. Паводле энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі», у 1795 годзе ў Багрымавічах было 19 двароў, 154 жыхары.

У 1816 годзе ў сяле было 22 двары. На 1834 год — 141 жыхар. Да 1842 году тут дзейнічала прыходзкая царква, вядомая яшчэ з крыніцаў XVIII ст. У ходзе рэформы П. Д. Кісялёва ў межах Багрымавіцкага казённага маёнтку была ўтворана воласьць^[d] з управай, згаданая ў 1848 годзе. Насельніцтва — 395 дзяржаўных сялянаў, 2 аднадворцы, 2 пасяленцы «разного звания»^[9]. У 1858 годзе ў паселішчы налічвалася 29 двароў.

У парэформавы пэрыяд Багрымавічы адміністрацыйна належалі да Капаткевіцкай воласьці Мазырскага павету. На 1879 год вяскоўцы заставаліся прыхаджанамі Пакроўскай царквы ў Капаткевічах^[10]. У 1886 годзе ў сяле было 40 двароў, 298 жыхароў, царква^[e][11]. Згодна зь перапісам 1897 году, у Багрымавічах налічваўся 71 двор з 466 жыхарамі, існавалі хлебазапасны магазын, прыстань, карчма. На 1909 год вёска мела 90 двароў і 692 жыхары^[12].

Найноўшы час

9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня Берасьцейскага міру з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Нямеччына перадала паўднёвую частку Беларусі Украінскай Народнай Рэспубліцы. У адказ на гэта, 9 сакавіка Другой Устаўной граматай тэрыторыя абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. Багрымавічы, аднак, у складзе Капаткевіцкай воласьці апынуліся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка – у Мазыры. Ад 18 траўня тут дзейнічала «варта Украінскай Дзяржавы» гэтмана Паўла Скарападзкага^[13].

1 студзеня 1919 года, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Багрымавічы ўвайшлі ў склад Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі. У 1921 годзе ў вёсцы было 117 гаспадарак і 694 жыхары. З 20 жніўня 1924 года — у межах Пціцкага сельсавету Капаткевіцкага раёну Мазырскай акругі БССР. У 1930 годзе арганізаваны калгас. З 20 лютага 1938 года вёска — у Палескай вобласьці з цэнтрам у Мазыры.

Напярэдадні Другой сусьветнай вайны ў Багрымавічах налічвалася 150 двароў з 523 жыхарамі. У сакавіку 1944 году нямецкія акупанты спалілі 102 двары і зьнішчылі 124 чалавекі^[14]. 45 вяскоўцаў загінулі на франтах Вялікай Айчыннай вайны.

З 8 студзеня 1954 года — у Гомельскай вобласьці. Па дадзеных перапісу 1959 году ў вёсцы пражывала 720 жыхароў. 25 сьнежня 1962 года Капаткевіцкі раён быў скасаваны, Пціцкі сельсавет зь вёскай Багрымавічы апынуліся ў складзе Петрыкаўскага раёну. Пасьля спыненьня сплаву лесу па рацэ Пціч на мяжы 1960—1970 гадоў і закрыцьця сплаўнога ўчастка паселішчаа пачало паступова занепадаць. У 2004 годзе ў вёсцы пражывалі 130 жыхароў.

Заўвагі

1. Нядзелі ці чэргі (у складзе кожнай адно вялікае альбо некалькі меншых паселішчаў), на якія падзяляліся воласьці, як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці^[2]. Да гэтай адзінкі належала і сяло Капатковічы, большае за самыя Багрынавічы.
2. На 1742 г. гэта вядома дакладна.
3. На мапе «Вялікага гістарычнага атлясу Беларусі» пазначаныя яшчэ Рудзенкі, а таксама ўдакладнена, што Буда тая — Смольгаўская (Смаглаўская?).
4. Ня варта блытаць з валасьцямі — адміністрацыйнымі адзінкамі ў складзе павета — парэформавага часу.
5. Тут зьвесткі пра царкву і адпаведна пра статус сяла, магчыма, памылковыя, бо надалей не паўтараюцца.