Мантвілы

Мантывілы, Монтвілы — літоўскі шляхецкі род гербаў Ляліва, Пабог і Тры Калёны^[1].

Мантвілы лац. Mantviły
Герб Мантвілаў
Краіна паходжаньня	Вялікае Княства Літоўскае
Прызнаныя ў	Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая, Расейская імпэрыя
Першы з роду	Мантывіл

Прозьвішча

Асноўны артыкул: Монтвіл

Мунтвіл (Muntwil) — імя германскага паходжаньня^[2]. Іменная аснова -мунд- (-мунт-, -монт-) (імёны ліцьвінаў Монтгерд, Валімонт, Жыгімонт; германскія імёны Mundgerd, Walmont, Sigimunt) паходзіць ад германскага *mundô 'рука, абарона, крэўнасьць'^[3] або гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'^[4], а аснова -віл- (імёны ліцьвінаў Вільбут, Вільгерд, Вільгейда; германскія імёны Willebut, Vilgard, Williheid) — ад гоцкага wilja 'воля'^[5]. Такім парадкам, імя Монтвіл азначае «гарлівая воля»^[6] (тое ж, што і імя Вільмонт).

Адпаведнасьць імя Мантвіл германскаму імю Muntwil, ад якога ўтварыліся назвы некалькіх мясцовасьцяў у Францыі^[7], сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў^[2].

Гісторыя

Заснавальнік роду — літоўскі баярын Мантывіл, які атрымаў наданьне ад вялікага князя Казімера^[a]. Яшчэ адзін упамін пра Мантывіла датуеццца 1473 годам, калі зь яго ўдавой ажаніўся Ян Табаравіч^[11].

Род шырока разгалінаваўся на Жамойці і Віленшчыне.

Найбольш вядомыя

• Станіслаў Мантывіл (1841—1916) — зямянін, прамысловец і ўдзельнік нацыянальна-вызвольнага паўстаньня 1863—1864 гадоў
• Юзэф Мантывіл (1850—1911) — грамадзкі дзяяч, мэцэнат, дырэктар Віленскага зямельнага банку і сябра III Думы

Заўвагі

1. Зьвесткі пра баярына вялікага князя Скіргайлы Мантывіла, які ў канцы XIV стагодзьдзя нібы браў удзел у паручыцельстве за Братошу^[8], грунтуюцца на няправільным прачытаньні імя Montwit як Montwil^[9]), Bratosz Koilutouicz (1387—1394 гады)^[10]