Нафтагаз Украіны

«Нафтагаз Украіны» (укр. Нафтогаз України) — дзяржаўнае прадпрыемства Ўкраіны ў галіне нафтагазавай прамысловасьці, заснаванае ў сьнежні 1965 году ў Кіеве. Паводле Пастановы Кабінэта міністраў Украіны ад 25 траўня 1998 году № 747, мае ў якасьці «маёмасьці, якая выкарыстоўваецца для забесьпячэньня транспартаваньня, захоўваньня прыроднага газу і разьмеркавання нафты, нафтапрадуктаў і якая згодна з заканадаўствам не падлягае прыватызацыі»: «магістральныя газанафтаправоды і збудаваньні на іх; разьмеркавальныя нафтаправоды і збудаваньні на іх; газанафтасховішчы; транспартныя сродкі спэцыяльнага прызначэньня». З таго часу зьяўляецца найбольшым паводле выручкі прадпрыемствам Украіны і асноўным прадпрыемствам паліўна-энэргетычнай галіны.

Нафтагаз Украіны
Тып	Публічнае акцыянэрнае таварыства
Дэвіз	Наводзім лад
Заснаваная	27 сьнежня 1965 (59 гадоў таму)
Заснавальнікі	Міністэрства газавай прамысловасьці СССР
Уласьнікі	Украіна
Краіна	Украіна[1]
Разьмяшчэньне	Украіна, Кіеў, вул. Б.Хмяльніцкага, д. 6.
Ключавыя фігуры	Андрэй Кобалеў, Юлія Кавалёва
Галіна	Нафтагазавая прамысловасьць
Прадукцыя	Прыродны газ, нафта, траспартаваньне
Абарачэньне	▲131,248 млрд грыўнаў ($5468,667 млн; 2015 г.)
Апэрацыйны прыбытак	▲-7,029 млрд грыўнаў (-$292,875 млн; 2015 г.)
Чысты прыбытак	▲-36,323 млрд грыўнаў (-$1513,458 млн; 2015 г.)
Лік супрацоўнікаў	77 308 (2016 г.)[2]
Матчына кампанія	Кабінэт міністраў Украіны
Даччыныя кампаніі	ПАТ «Укргазаздабыча» і «Укрнафта»
naftogaz.com
Нафтагаз Украіны ў Вікісховішчы

Будова

На 31 сьнежня 2015 г. «Нафтагаз Украіны» валодаў акцыямі прадпрыемстваў у галіне:

• вытворчасьці — ПАТ «Укргазаздабыча» (100%), ААТ «Укрнафта» (50% +1), УП «Замежнафтагаз», ЗАТ «Карпатыгаз» (49,99%) і ЗАТ «Надра Геацэнтар» (45%);
• транспартаваньня — ПАТ «Укртрансгаз» (100%), ПАТ «Укртранснафта» (100%) і ПАТ «Укрспэцтрансгаз» (100%);
• гандлю — УП «Газ Украіны», ТА «Нафтагаз Замежжа» (Швайцарыя; 100%), ААТ «Кіраваградгаз» (51%), УП «Украўтагаз»;
• забесьпячэньня — УП «Вуглесынтэзгаз Украіны», УП «Укрнафтагазкамплект»^[2].

Таксама за мяжой працавалі 4 філіі ў Расеі (Масква, вул. Пілюгіна, д. 24), Туркмэністане (Ашгабад, Арчабільскі праспэкт), Швайцарыі (Жэнэва, вул. Альфрэда Вэнсэна, д. 16) і Эгіпце (Каір, раён Маадзі) і 2 прадстаўніцтвы ў Бэльгіі (Брусэль, вул. Брэйдэля, д. 40) і Вугоршчыне (Будапэшт, вул. Лазьняў, д. 22Б). На канец 2015 году ўласныя сродкі (капітал) склалі 450,458 млрд грыўнаў ($18,769 млрд), абавязкі (доўг) — 219,242 млрд грыўнаў ($9,135 млрд). Ад 1 кастрычніка 2015 году да 30 красавіка 2016 году «Нафтагаз Украіны» ўсталяваў наступныя цэны за кубічны мэтар прыроднага газу ва Ўкраіне: для насельніцтва — 7,19 грыўні ($0,3), прамысловым спажыўцам — 6,474 грыўні ($0,27), для захоўваньня — 0,112 грыўні ($0,005), для транспартаваньня — 0,6891 грыўні ($0,03), вытворцам побытавага цяпла — 1,84 грыўні^[2] ($0,08).

У 2015 годзе большасьць прыроднага газу здабылі ў 6 з 24 вобласьцяў Украіны: Палтаўскай, Харкаўскай, Сумской, Днепрапятроўскай, Львоўскай і Закарпацкай. «Нафтагаз Украіны» валодаў блізу 70% прыроднага газу, які здабывалі ва Ўкраіне, і газатранспартнай сыстэмай Украіны (ГТС), якая была адной з найбольшых у сьвеце паводле магутнасьці (146 млрд м³ за год за мяжу). Агульная працягласьць магістральных і разьмеркавальных газаправодаў складала звыш 38,5 тыс. км. Звыш 40% прыроднага газу, які паставілі з Расеі ў Эўропу ў 2014—2015 гадах, прапампавалі праз магістральныя газаправоды Ўкраіны: 67 млрд м³ са 184,4 млрд м³ (36,3%) продажаў «Газпрама» у несумежныя краіны Эўропы за 2015 год, што склала 45,9% магутнасьці ГТС Украіны. Таксама «Нафтагаз Украіны» валодаў 11 падземнымі газасховішчамі агульнай магутнасьцю ў 31 млрд м³, што было найбольшым паказьнікам у Эўропе. Агульная даўжыня магістральных нафтаправодаў ва Ўкраіне складала 4,7 тыс. км. Магутнасьць 11 нафтасховішчаў — 1,1 млн тонаў. 8 газа- і нафтаперапрацоўчых заводаў «Нафтагаза Ўкраіны» выраблялі бэнзін, дызэльнае паліва і звадкаваны прыродны газ (ЗПГ)^[2].

У 2015 годзе збыт «Нафтагаза Ўкраіны» склаў 131,248 млрд грыўнаў ($5468,667 млн), зь іх 87,288 млрд грыўнаў (66,5%) пакупнікам з Украіны, 43,533 млрд грыўнаў (33,17%) — з Расеі, 425 млн грыўнаў (0,32%) — з Эгіпта і 2 млн грыўнаў — з Эўропы. Па галінах збыт з даданьнем 27,3 млрд грыўнаў (17,2%) унутрыгрупавых продажаў (158,6 млрд) прыпадаў на: гандаль прыродным газам — 66,9 млрд грыўнаў (42,2%), траспартаваньне газу — 50 млрд грыўнаў (31,5%), газаздабычу — 21,2 млрд грыўнаў (13,4%), нафтавую галіну — 18,9 млрд грыўнаў (11,9%) і захоўваньне газу — 1,6 млрд грыўнаў (1%). З агульнага ліку 77 308 супрацоўнікаў на канец 2015 году: 55 641 (75%) быў работнікам, 12 714 (16%) — адмыслоўцамі, 8459 (11%) — на кіраўнікамі і 494 (1%) — слубжоўцамі. За 2015 год «Нафтагаз Украіны» траспартаваў 98,5 млрд м³ прыроднага газу і 16,8 млн тонаў сырой нафты, здабыў 16 млрд м³ газу і 2,2 млн тонаў нафты і газавага кандэнсату. Таксама вырабілі 1,6 млн тонаў нафтапрадуктаў і 0,4 млн тонаў звадкаванага нафтавага газу. На канец 2015 году даведзеныя запасы нафты, кандэнсату і газу складалі 1618,6 млн барэляў. На 19 верасьня 2016 году ў газасховішчах знаходзілася звыш 16 млрд м³ газу^[2].

Беларусь

20 верасьня 2007 году «Нафтагаз Украіны» адчыніў сваё прадстаўніцтва ў Беларусі паводле дазволу Міністэрства замежных справаў Рэспублікі Беларусь ад 28 жніўня. Прадстаўніцтва ўзначаліў Аляксандар Сідарчук. У Беларусі адмыслоўцы «Нафтагаза Ўкраіны» ўдзельнічалі ў праверках газавымяральных станцыяў «Белтрансгаза»^[3]. 12 жніўня 2009 году «Нафтагаз Украіны» зачыніў сваё прадстаўніцтва ў Менску для перадачы яго паўнамоцтваў прадстаўніцтву даччынага прадпрыемства «Укртрансгаз», якое атрымала дазвол на адкрыцьцё ад МЗС Беларусі. Супрацоўнікі «Укртрансгаза» на пастаяннай аснове назіралі на памежных газаразьмеркавальных станцыях у Кобрыні (Берасьцейская вобласьць) і Мазыры (Гомельская вобласьць) за аб’ёмам і якасьцю прыроднага газу, які пастаўляўся паводле кантракту між «Нафтагазам Украіны» і расейскім «Газпрамам» аб транзыце расейскага газу праз Украіну^[4].

Мінуўшчына

27 сьнежня 1965 году Міністэрства газавай прамысловасьці СССР Загадам № 216 стварыла Вытворчае кіраўніцтва «Укргазпрам»(uk) (Кіеў, Украінская ССР) па распрацоўцы газавых і газакандэнсатных радовішчаў ва Ўкраінскай ССР. У 1970 годзе «Укргазпрам» становіцца Вытворчым аб’яднаньнем здабычы газу ва Ўкраінскай ССР. У 1974 годзе — Усесаюзным прамысловым аб’яднаньнем здабычы газу ва Ўкраінскай ССР. У 1988-м — Дзяржаўным вытворчым кіраўніцтвам па здабычы і транспартаваньні газу ва Ўкраінскай ССР. У жніўні 1989 году «Укргазпрам» уваходзіць у склад Дзяржаўнага газавага канцэрну СССР «Газпрам» у якасьці Вытворчага аб’яднаньня здабычы, перапрацоўкі, транспартаваньня газу і газавага кандэнсату^[5]. Пасьля здабыцьця незалежнасьці Ўкраінай 24 жніўня 1991 году «Укргазпрам» падпарадкавалі Кабінэту міністраў Украіны.

25 лютага 1998 году прэзыдэнт Украіны Леанід Кучма падпісаў Указ № 151/98 «Пра рэфармаваньне нафтагазавага комплексу Ўкраіны», які прадугледжваў «стварэньне Кабінэтам міністраў Украіны дзяржаўнай Нацыянальнай акцыянэрнай кампаніі „Нафтагаз Украіны“ на базе 100% акцыяў дзяржаўных акцыянэрных таварыстваў, створаных шляхам пераўтварэньня прадпрыемстваў нафтагазавага комплексу, якія не падлягаюць прыватызацыі, а таксама пакетаў акцыяў адкрытых акцыянэрных таварыстваў нафтагазавага комплексу, у адпаведнасьці зь дзейным заканадаўствам пакінутыя ў дзяржаўнай уласнасьці»^[6]. 25 траўня 1998 году Кабінэт міністраў Украіны зацьвердзіў Пастанову № 747 «Пра ўтварэньне Нацыянальнай акцыянэрнай кампаніі „Нафтагаз Украіны“», паводле якой «статутны фонд Кампаніі ўтвараецца шляхам перадачы ў яго … маёмасьці акцыянэрнага таварыства „Укргазпрам“ і яго даччыных прадпрыемстваў у сувязі зь іх рэарганізацыяй; маёмасьці Дзяржаўнай акцыянэрнай холдынгавай кампаніі „Укргаз“ у сувязі зь яе ліквідацыяй». У выніку «Нафтагаз Украіны» стаў «правапераемнікам ўсіх маёмасных правоў і абавязкаў акцыянэрнага таварыства „Укргазпрам“ і яго даччыных прадпрыемстваў». Паводле Дадатка 1 да Пастановы ў статутны фонд прадпрыемства «Нафтагаз Украіны» таксама перадалі 100% акцыяў 4-х дзяржаўных акцыянэрных таварыстваў: дзяржаўнае вытворчае прадпрыемства «Чарнаморнафтагаз» (Сімфэропаль); Прадпрыемства прыдняпроўскіх магістральных нафтаправодаў (Крамянчук, Палтаўская вобласьць); прадпрыемства магістральных нафтаправодаў «Сяброўства» (Львоў); фірма закупкі, транспартаваньня і рэалізацыі звадкаванага газу «Укратрансгаз» (Даліна, Івана-Франкоўская вобласьць)^[7].

У 2006 годзе «Нафтагаз Украіны» вырабіў звыш 1/8 сукупнага ўнутранага прадукту Ўкраіны (16%) і забясьпечыў 10% паступленьняў у дзяржаўны каштарыс. Прадпрыемства здабыло звыш 97% газу і нафты ва Ўкраіне. За 2006 год збыт склаў $9,9 млрд, прыбытак — $2,1 млрд. На 2007 год «Нафтагаз Украіны» быў манаполіяй у галіне транспартаваньня газу і нафты праз Украіну па трубаправодах. На верасень 2007 году на прадпрыемстве працавала звыш 170 тыс. чалавек (каля 1% працаздольнага насельніцтва Ўкраіны)^[3]. У 2007 г. «Нафтагаз Украіны» і «Эгіпецкая галоўная нафтавая карпарацыя» (ЭГНК) заключылі канцэсійную дамову на правядзеньне нафтавай выведкі і здабычы ў Заходняй пустыні Эгіпта. У 2012 годзе бакі ўтварылі ў роўных дзелях прадпрыемства «Пэтрасанан», якое здабыло ў 2015 годзе 318 тыс. тонаў нафты (2,33 млн барэляў) і 192 млн м³ газу^[2]. Ад 25 лістапада 2015 году «Нафтагаз Украіны» цалкам адмовіўся ад закупак расейскага прыроднага газу ў «Газпрама», які дагэтуль быў асноўным яго пастаўніком ва Ўкраіну^[8].

Кіраўнікі

• Аляксандар Туманаў(uk) (1966—1984)
• Ігар Бакай (9 красавіка 1998 — 1 красавіка 2000)
• Ігар Дзідзенка (7 красавіка — 20 чэрвеня 2000)
• Вадзім Капылоў (14 ліпеня 2000 — 5 лютага 2002)
• Юры Бойка(uk) (5 лютага 2002 — 2 сакавіка 2005)

Аляксей Іўчанка (2006 г.)

• Аляксей Іўчанка (2 сакавіка 2005 — 11 траўня 2006)
• Аляксей Болкісеў (30 чэрвеня — 14 жніўня 2006)
• Уладзімер Шалудчэнка (14 жніўня 2006 — 21 лютага 2007)
• Яўген Бакулін (1 сакавіка — 24 сьнежня 2007)
• Алег Дубіна(uk) (24 сьнежня 2007 — 2 сакавіка 2010)
• Яўген Бакулін (15 сакавіка 2010 — 25 сакавіка 2014)
• Андрэй Кобалеў (з 25 сакавіка 2014 году^[9])