Параф’янава

Параф’я́нава^[1] — вёска ў Беларусі, на рацэ Галядзе. Цэнтар сельсавету Докшыцкага раёну Віцебскай вобласьці. Знаходзіцца за 10 км ад Докшыцаў, за 2 км ад чыгуначнай станцыі Параф’янаў (лінія Маладэчна — Полацак); на аўтамабільнай дарозе Мядзел — Докшыцы.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Параф’янава (неадназначнасьць).

Параф’янава лац. Parafjanava
Панарама
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Віцебская
Раён:	Докшыцкі
Сельсавет:	Параф’янаўскі
Насельніцтва:	1040 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 2157
Паштовы індэкс:	211710
Нумарны знак:	2
Геаграфічныя каардынаты:	54°52′37.2″ пн. ш. 27°36′23.4″ у. д.
Параф’янава на мапе Беларусі ± Параф’янава Параф’янава
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Параф’янава — даўняе мястэчка гістарычнай Ашмяншчыны (частка Віленшчыны).

Назва

Існуюць тры варыянты напісаньня тапоніму: Парфенава, Параф’янава (рас. Парафьяново) і Параф’янаў (польск. Paraphjanów). Форму Парфенава дагэтуль ужываюць мясцовыя жыхары, таксама яе выкарыстаў пісьменьнік Кастусь Акула ў рамане «Гараватка». Аднак абедзьве назвы (Парфенава і Параф’янава) лічацца традыцыйнымі. З гэтый прычыны існуе два тлумачэньні паходжаньня тапоніму: ад слова «парафія» альбо ад імя Парфен.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Касьцёл, з гравюры 1650 г.

Першы пісьмовы ўпамін пра Параф’янава датуецца 1435 годам. У 1559 годзе маёнтак налічваў 66,5 сох і 17 земляў (надзелаў бедных сялянаў, якія ня мелі цяглавой жывёлы).

Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Параф’янава ўвайшло ў склад Ашмянскага павету Віленскага ваяводзтва. У 1630 годзе тут узьвялі драўляны касьцёл.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Параф’янава апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у Вялейскім павеце Менскай, пазьней Віленскай губэрні. 18 жніўня 1795 году расейскія ўлады канфіскавалі маёнтак у Віленскай архідыяцэзіі, як і большасьць іншых уладаньняў Каталіцкай царквы. У розныя часы Параф’янавам валодалі Пшазьдзецкія, Тышкевічы, Слатвінскіх. Каля 1880 году тут збудавалі бровар. У 1902—1906 гадох за 2 км ад мястэчка праклалі Балагоўска-Сядлецкую чыгунку.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Параф'янава занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Параф’янава абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яно ўвайшло ў склад Беларускай ССР^[2]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Параф’янава апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе стала цэнтрам гміны Дунілавіцкага павету Наваградзкага, з 1922 году Віленскага ваяводзтва.

У 1939 годзе Параф’янава ўвайшло ў БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 году стала цэнтрам сельсавету. Статус паселішча панізілі да вёскі. На 2000 год тут было 486 двароў. У 2000-я гады Параф’янава атрымала афіцыйны статус «аграгарадку».

• Мястэчка на старых здымках
• 
  Будоўля касьцёла, каля 1900 г.
• 
  Чыгуначная станцыя, 1907 г.
• 
  Чыгуначная станцыя, да 1915 г.
• 
  Касьцёл, 1941 г.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1886 год — 45 чал. (24 муж. і 21 жан.)^[3]
• XX стагодзьдзе: 1921 год — 453 чал.^[4]; 1999 год — 1181 чал.; 2000 год — 1236 чал.^[5]
• XXI стагодзьдзе: 2010 год — 1040 чал.

Інфраструктура

У Параф’янаве працуюць сярэдняя школа, лякарня, бібліятэка, дом культуры, пошта.

Забудова

Вуліцы і пляцы

У тэлефонным даведніку 1939 году ўпамінаецца Прамысловая вуліца^[6].

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

• Бровар (1880)
• Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі (1904)
• Сьвіран (1930-я)

Страчаная спадчына

• Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі (1630)

Галерэя

• Краявіды Параф'янава
• 
  Касьцёл
• 
  Касьцёл з боку апсыды
• 
  Сьвіран
• 
  Новы касьцёл каля станцыі

Асобы

• Мечыслаў Бабровіч (1891—1915) — беларускі крытык, публіцыст і празаік
• Юры Гіль (1942—2008) — беларускі грамадскі дзяяч; пахаваны ў Параф’янаве