Старыя Хракавічы

Стары́я Хракаві́чы^[1] — вёска ў Брагінскім раёне Гомельскай вобласьці. Уваходзіць ў склад Чамярыскага сельсавету.

Старыя Хракавічы лац. Staryja Chrakavičy
Першыя згадкі:	1512 год
Былая назва:	востраў Хракаў, Хракавічы
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Гомельская
Раён:	Брагінскі
Сельсавет:	Чамярыскі
Насельніцтва:	393 чал. (2023)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 2344
Паштовы індэкс:	247644
СААТА:	3203874166
Нумарны знак:	3
Геаграфічныя каардынаты:	51°40′12″ пн. ш. 30°26′11″ у. д.
Старыя Хракавічы на мапе Беларусі ± Старыя Хракавічы Старыя Хракавічы

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню будучая вёска згаданая як востраў Хракаў 7 (17) сакавіка 1512 году^[2][a], калі кароль Жыгімонт Стары падараваў Брагінскую воласьць князю Міхайлу Васільевічу Збараскаму, родапачынальніку князёў Вішнявецкіх:

Лета Божага тысяча пяцьсот дванаццатага месяца марца сёмага дня За Указам Гасударскім Найяснейшага Караля Яго Міласці Зыгмонта, а за паданым чалабіцьцем князя Міхайла Васілевіча Збараскага, я, Іван Андрэевіч Кміцічаў, дзяржаўца трактамірскі і дымірскі, дваранін Яго Міласьці Каралеўскай, выехаўшы на імене воласьці Брагіня.., аглядаў я рубеж той воласьці, каторая пачынаецца з гары рэчкаю Брагінкаю ўніз да ракі Дняпра, а Дняпром угору да сяла Брагінскага Галэк, ад таго сяла ідучы да места Брагіня ад рогу вострава Юркоўскага ў рэчку Быструю… і ў востраў Брагінскі Петкаўшчызна.., з Мастка зноў балотам папалам уздоўж у Хвойку востраў Хракаў.., у тапіла Кулешаў у Яблонаў востраў Брагінскі, каторы папалам, адтуль у востраў Жэрдзен Савенскі ў Хвашчы востраў Брагінскі…

З гэтага вынікае, што востраў Хракаў, як і востраў сяла Савічы Жэрдзен, быў памежным з воласьцю Брагінскай урочышчам, прыналежным да Любецкай воласьці Вялікага Княства Літоўскага. А як востраў меў назву, дык ці на час згадкі, ці раней там магла існаваць сядзіба.

Напярэдадні падпісаньня акту Люблінскай уніі ўказам караля і вялікага князя Жыгімонта Аўгуста ад 6 чэрвеня 1569 году Кіеўскае ваяводзтва, названае княствам (разам зь Любечам і, напэўна, ужо ня востравам, а сялом Хракавічамі), як раней Падляская і Валынская землі, было далучана («вернута») да Кароны Польскай^[4].

Карона Каралеўства Польскага

Надалей Chrekowicze прысутныя ў падатковым рэестры ад 6 студзеня 1571 году як сяло воласьці Любецкага замку ў Кіеўскім ваяводзтве Кароны. Тады ў ім налічвалася 6 дымоў (×6 — прыкладна 36 жыхароў)^[5]. 2-м жніўня 1578 году датаваны прывілей караля Стэфана Баторыя пану Станіславу Клапоцкаму на сёлы ў Любецкім старостве — Савічы і Хракавічы^[6].

Хракавічы сярод вёсак Любецкага староства ў люстрацыі 1622 г.

Згаданыя Хракавічы (Chekowicze) і ў люстрацыі старостваў Кіеўскага ваяводзтва 1616 году. Належалі яны да Любецкай воласьці аднаіменнага староства, якое пажыцьцёва трымаў пан Мікалай Струсь. У вёсцы на той час было 42 падданых, агульны пабор зь якіх складаў 117 злотых і 5 грошаў^[7]. Акрамя таго, у крыніцы сказана, што службай у Лесічах і зямлёй^[b] у Хракавічах валодаў баярын Анахін Дзімітравіч ды мусіў «z tego służbę jednym koniem i insze powinności bojarskie do zamku lubeckiego odprawować». Атрымаў яе яшчэ ад астатняга з дынастыі Ягелонаў караля Жыгімонта Аўгуста († 1572). Права было пацьверджана трэйцім з абраных ужо каралёў — Жыгімонтам Вазай. У люстрацыі Любецкага староства 1622 году паведамляецца, што раней службу ў Лесішчах і зямлю ў Хракавічах трымалі пасэсары^[c] Гарчыновічы і Дзімітравічы. Але пасьля, зь невядомых прычынаў, іх страцілі, дзеля чаго даніны зь іх запісаныя былі да Хракавічаў і мусілі выплачвацца на карысьць Любецкага замку. Згодна з тарыфам падымнага падатку 1628 году, з 11 дымоў любецкага sioła Hrehowicz^[d] скарб мусіў атрымаць па 3 злотых^[9]. Названая вёска таксама ў люстрацыі 1636 году^[10].

Расейская імпэрыя

Герб Радван зьменены роду Юдыцкіх.

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Хракавічы — у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 г. у складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага Рэчыцкага павету спачатку Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 г. Менскай губэрні Расейскай імпэрыі^[11]. У крыніцы, заснаванай на зьвестках рэвізіі 1795 году, сказана, што сяло Хракавічы разам з Лоевам і іншымі добрамі належала генэралу-лейтэнанту польскай службы Юзафу Юдыцкаму^[12]

Найноўшы час

9 лютага 1918 годe, яшчэ да падпісанmня Берасьцейскага міру з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Нямеччына перадала паўднёвую частку Беларусі Украінскай Народнай Рэспубліцы. У адказ на гэта, 9 сакавіка Другой Устаўной граматай тэрыторыя абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. Хракавічы ў складзе Савіцкай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуліся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта Украінскай Дзяржавы» гэтмана Паўла Скарападзкага^[13].

1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі, але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да РСФСР.

Насельніцтва

• 2023 год — 393 жыхары^[14]

Заўвагі

1. Поўны зьмест дакумэнту гл.:^[3]
2. І. В. Кандрацьеў чамусьці ўгледзеў у ёй «службу», г. зн. людзей^[8]
3. Часовыя ўладальнікі.
4. Акрамя Хракавічаў, у складзе Любецкага староства не было сугучных назваў.