2015

Dynodwyd 2015 gan y Cenhedloedd Unedig fel: Blwyddyn Ryngwladol Goleuni ac fel Blwyddyn Ryngwladol y Pridd.^[1]

20g - 21g - 22g
1960au 1970au 1980au 1990au 2000au - 2010au - 2020au 2030au 2040au 2050au 2060au
2010 2011 2012 2013 2014 - 2015 - 2016 2017 2018 2019 2020

---

Digwyddiadau

Ionawr

• 1 Ionawr - Undeb Economaidd Ewroasia yn cael ei sefydlu: undeb rhwng Rwsia, Belarws, Armenia, Casachstan a Cirgistan
• 3–7 Ionawr - Sawl cyflafan yn Baga, Nigeria a’r pentrefi cyfagos gan Boko Haram lle lladdwyd mwy na 2,000 o bobl.
• 7 Ionawr - Ymosodiad terfysgol ar swyddfa Charlie Hebdo ym Mharis, Ffrainc; 12 o bobol yn marw.
• 23 Ionawr - Salman bin Abdulaziz Al Saud yn dod yn frenin ar Sawdi Arabia.

Chwefror

• 12 Chwefror - Cyngor Diogelwch y Cenhedloedd Unedig yn mabwysiadu Cynnig 2199 i leihau terfysgaeth.
• 14 Chwefror – 29 Mawrth – Cwpan Criced y Byd 2015 yn cael ei gynnal yn Awstralia a Seland Newydd gydag Awstralia'n trechu Seland Newydd yn y rownd derfynol.

Mawrth

• 20 Mawrth - Diffyg ar yr haul i'w weld o Gymru.
• 24 Mawrth - Damwain cludiant awyr Germanwings (Airbus A320-211) yn yr Alpau; 150 o bobol yn marw.^[2]

Ebrill

• 2 Ebrill - 148 o bobl yn cael eu lladd, y mwyafrif yn fyfyrwyr, drwy saethu torfol yng Ngholeg Prifysgol Garissa yn Cenia, gan y sefydliad terfysgol milwriaethus al-Shabaab.
• 4 Ebrill - Roedd diffyg llwyr ar y lleuad i'w weld yn Asia, Awstralia, y Môr Tawel ac America.
• 25 Ebrill - Daeargryn Nepal 2015 yn lladd 9,016 o bobl.^[3]
• 29 Ebrill - Sefydliad Iechyd y Byd (WHO) yn datgan bod rwbela wedi'i ddileu o'r Americas.

Mai

• 7 Mai - Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig yn arwain at y llywodraeth fwyafrifol Geidwadol gyntaf ers 18 mlynedd.
• 8 Mai - Dros hanner cant o garcharorion yn nhref Al Khalis yn Irac yn dianc.
• 23 Mai - Sweden yn ennill y Cystadleuaeth Cân Eurovision 2015.

Mehefin

• 2 Mehefin Sepp Blatter, Llywydd FIFA yn ymddiswyddo oherwydd cyhuddiadau o anonestrwyddm a llwgrwobrwyo.
• 25-26 Mehefin - ISIL yn hawlio cyfrifoldeb am dri ymosodiad o gwmpas y byd yn ystod Ramadan.
• 30 Mehefin - Ciwba yw'r wlad gyntaf yn y byd i ddileu trosglwyddiad mam-i-blentyn o HIV a siffilis.

Gorffennaf

• 1 Gorffennaf - Argyfwng dyled llywodraeth Gwlad Groeg: yr economi ddatblygedig gyntaf i fethu taliad i'r Gronfa Ariannol Ryngwladol yn hanes 71 mlynedd yr IMF.
• 14 Gorffennaf - Iran yn cynnig lleihau ei rhaglen niwclear pe codir sancsiynau yn ei herbyn

Awst

• 1-8 Awst - Eisteddfod Genedlaethol Cymru Maldwyn a'r Gororau 2015

Y Fedal Ryddiaith - Tony Bianchi

Enillydd y Goron - Manon Rhys

Enillydd y Gadair - Hywel Griffiths

Y Fedal Ddrama - Wyn Mason

• Geraint Lloyd Owen (Geraint Llifon) yn cychwyn fel Archdderwydd

Medi

• 10 Medi - Paleoanthropolegwyr yn cyhoeddi eu bod wedi canfod rhywogaeth newydd o homo sapiens yn Ne Affrica, sef yr Homo naledi.

Hydref

• 3 Medi - Awyrennau UDA yn bomio un o ysbytai Médecins Sans Frontières yn Affganistan gan ladd tuag ugain o bobl.

Tachwedd

• 7 Tachwedd - Arlywyddion Tsieina, Xi Jinping a Tai Wan, Ma Ying-jeou, yn cyfarfod am y tro cyntaf yn hanes y ddwy wlad

Rhagfyr

• 12 Rhagfyr - Cynhadledd y Cenhedloedd Unedig ar Newid Hinsawdd 2015 yn gytun yn eu strategaeth i leihau nwyon "tŷ gwydr" er mwyn atal newid hinsawdd a chynhesu byd eang.

Genedigaethau

• 2 Mai - Tywysoges Charlotte o Gaergrawnt

Marwolaethau

• 7 Ionawr
  • Cabu, 76, dylunydd
  • Stéphane Charbonnier ("Charb"), 47, golygydd Charlie Hebdo
  • Bernard Maris, 68, economegydd a newyddiadurwr
• 8 Ionawr - Richard Meade, 76, arbenigwr marchogaeth
• 25 Ionawr - Demis Roussos, 68, canwr
• 29 Ionawr - Colleen McCullough, 77, nofelydd
• 16 Chwefror - John Davies, 76, hanesydd
• 11 Mawrth - Harri Pritchard Jones, 81, awdur^[4]
• 12 Mawrth - Terry Pratchett, nofelydd, 66
• 23 Mawrth - Lee Kuan Yew, 91, gwleidydd
• 24 Mawrth - R. Geraint Gruffydd, 86, ysgolhaig
• 13 Ebrill - Günter Grass, awdur, 87
• 2 Mai - Ruth Rendell, nofelydd, 85
• 12 Mai - Mervyn Burtch, 85, cyfansoddwr
• 23 Mai - John Forbes Nash, Jr., 86, mathemategydd
• 1 Mehefin
  • Syr Nicholas Winton, dyngarwr, 106
  • Germaine Brus, arlunydd, 100
  • Val Doonican, canwr, 88
• 10 Gorffennaf
  • Omar Sharif, actor, 83
  • Roger Rees, actor, 71^[5]
• 30 Awst
  • Wes Craven, cyfarwyddwr ffilm, 74
  • Oliver Sacks, meddyg ac awdur, 82
• 1 Hydref - Illtyd Harrington, gwleidydd, 84^[6]
• 9 Hydref - Geoffrey Howe, 88, gwleidydd^[7]
• 20 Hydref - Michael Meacher, gwleidydd, 75
• 24 Hydref - Maureen O'Hara, actores, 95
• 3 Tachwedd - Judy Cassab, arlunydd, 95
• 22 Tachwedd
  • Kim Young-sam, Arlywydd De Corea, 87
  • Adele Morales, arlunydd, 90
• 30 Tachwedd - Fatema Mernissi, cymdeithasegydd, 75

Y celfyddydau

Llyfrau

• Joanna Davies - Un Man

Cerddoriaeth

Albymau

• Sen Segur - Ffilms

Eisteddfod Genedlaethol (Maldwyn)

• Cadair: Hywel Griffiths
• Coron: Manon Rhys
• Medal Ryddiaeth: Tony Bianchi, Dwy Farwolaeth Endaf Rowlands
• Gwobr Goffa Daniel Owen: Mari Lisa, Veritas

Gwobrau Nobel

• Ffiseg: Takaaki Kajita ac Arthur B. McDonald
• Cemeg: Paul L. Modrich, Aziz Sancar a Tomas Lindahl
• Meddygaeth: William C. Campbell, Satoshi Ōmura a Tu Youyou
• Llenyddiaeth: Svetlana Alexievich
• Economeg: Angus Deaton
• Heddwch: Quartet du dialogue national Tiwnisia