ជនជាតិថៃ

ជនជាតិថៃ (ភាសាថៃ៖ ชาวไทย), ជនជាតិថៃកណ្តាល/ជនជាតិថៃភាគខាងត្បូង (ភាសាថៃ៖ คนภาคกลาง, คนใต้}}, ប្រែ: ជនជាតិកណ្ដាល, ជនជាតិខាងត្បូង, ជនជាតិថៃដើមកំណើតចិន) ឬ ជនជាតិសៀម/ស្យាម​ (ភាសាថៃ៖ ชาวสยาม, ប្រើក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ និងក្នុងស្រុក) ក្នុងន័យចង្អៀត គឺជា​ក្រុម​ជនជាតិ​តៃ​ដែលរស់នៅ​ភាគ​កណ្តាល និង​ភាគ​ខាង​ត្បូង​នៃ​ប្រទេស​ថៃ (សៀមក្រោម)។^{[២៧][២៨][២៩][៣០][៣១][២][៣២]} ពួកគេជាផ្នែកមួយនៃក្រុមភាសានិងជាតិពន្ធុតៃធំជាងគេដែលមានដើមកំណើតនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ក៏ដូចជានៅចិនភាគខាងត្បូង និងភាគឦសាននៃប្រទេសឥណ្ឌា​ ជនជាតិថៃនិយាយភាសាថៃកណ្តាល^[៣៣]​ ដែលត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ជាផ្នែកមួយក្នុងគ្រួសារភាសាក្រៈដៃ ជនជាតិថៃភាគច្រើនជាអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ។

ជនជាតិថៃ

ไทย, ไทยสยาม ថៃ​, ថៃសៀម
ជនជាតិថៃនៅក្នុងពិធីបូជាសពនៅវត្តចេតិយហ្លួងក្នុងខេត្តឈៀងម៉ៃ.
ចំនួនប្រជាជនសរុប
ប្រ. ៥២–៥៩ លាន[lower-alpha ១]
តំបន់ដែលមានចំនួនប្រជាជនសំខាន់ៗ
ថៃ ប្រ. ៥១–៥៧.៨ លាន[nb ១][១][២][៣]
ជនភៀសខ្លួន	ប្រ. ១.១ លាន
សហរដ្ឋអាមេរិក	៣១៩,៧៩៤[៤] (២០១៧)
កូរ៉េខាងត្បូង	១៨៥,៣៨៩[៥] (2018)
អូស្ត្រាលី	៨១,៨៥០[៦] (២០១៩)
តៃវ៉ាន់	៦៤,៩២២[៧] (២០១៨)
អាល្លឺម៉ង់	៥៩,១២៥[៨] (២០១៩)
ម៉ាឡេស៊ី	៥១,០០០–៧០,០០០[៩][១០] (២០១២)
ជប៉ុន	៥០,១៧៩[១១] (២០១៧)
សិង្ហបុរី	៤៧,៧០០[៩] (២០១២)
សហរាជាណាចក្រ	៤៥,០០០[១២] (2018)
ស៊ុយអែត	៤៤,៣៣៩[១៣] (២០១៩)
ទំព័រគំរូ:ទិន្នន័យប្រទេស បារា៕ង	៣០,០០០[៩] (២០១៩)[១៤]
អ៊ីស្រាអែល	២៨,០០០[៩] (២០១១)
លីប៊ី	២៤,៦០០[៩] (២០១១)
ន័រវែស	២២,១៩៤[១៥] (២០២០)
ហុល្លង់	២០,១០៦[១៦] (២០១៧)
កាណាដា	១៩,០១០[១៧] (2016)
ឡាវ	១៥,៤៩៧[១៨] (២០១៥)
អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម	១៤,២៣២[៩] (២០១២)
រុស្ស៊ី	១៤,០៨៧[១៩] (២០១៥)
ហ្វាំងឡង់	១៣,៦៨៧[២០] (២០១៩)
ដាណឺម៉ាក	១២,៩៤៧[២១] (2020)
ហុងកុង	១១,៤៩៣[២២] (២០១៦)
អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត	១១,២៤០[៩] (២០១២)
នូវែលសេឡង់	១០,២៥១ (កំណើត), ប្រ. ៥០,០០០ (តាមពូជពង្ស)[២៣] (២០១៨)
ស្វីស	៩,០៥៨[២៤] (2015)
ចិន	៨,៦១៨[៩] (២០១២)
អ៊ីតាលី	៥,៧៦៦[២៥] (២០១៦)
ប្រ៊ុយណេ	៥,៤៦៦[៩] (២០១២)
បែលហ្ស៊ិក	៣,៨១១[៩] (២០១២)
អូទ្រីស	៣,៧៧៣[៩] (២០១២)
ឥណ្ឌា	៣,៧១៥[៩] (២០១២)
អាហ្វ្រិកខាងត្បូង	៣,៥០០[៩] (2012)
កាតា	២,៥០០[៩] (២០១២)
បារ៉ែន	២,៤២៤[៩] (២០១២)
គុយវ៉ែត	២,៣៧៨[៩] (២០១២)
អេហ្ស៊ីប	២,៣៣១[៩] (២០១២)
ជុំវិញពិភពលោក	រ. ៤៧,០០០[២៦]
ភាសា
ថៃ
សាសនា
ភាគច្រើន៖ ព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ និងសាសនាប្រជាប្រិយតៃ ជនជាតិភាគតិច៖ គ្រិស្តសាសនា, ឥស្លាមសាសនា,
ក្រុមជនជាតិដែលពាក់ព័ន្ធ
ផ្សេងទៀត: ជនជាតិតៃ (ជនជាតិឡាវ, ជនជាតិសាន, ជនជាតិដៃ, ជនជាតិអាហូម) ជនជាតិថៃដើមកំណើតចិន, ជនជាតិថៃម៉ាឡេស៊ី

វប្បធម៌ថៃត្រូវបានទទួលឥទ្ធិពលពីបណ្តាលប្រទេសជិតខាងជាច្រើន រួមទាំងប្រទេសចិន ឥណ្ឌា និងជាពិសេសកម្ពុជា ហើយសង្គមថៃត្រូវបានគេស្គាល់ដោយសារការបញ្ចូលគ្នារវាងប្រពៃណី និងទំនៀមទម្លាប់។ សាសនាដែលលេចធ្លោនៅក្នុងប្រទេសថៃគឺ ព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ ដែលបានផ្លាស់ប្តូរទិដ្ឋភាពជាច្រើននៃជីវិតសង្គមជាតិរបស់ថៃ រួមទាំងសិល្បៈ ស្ថាបត្យកម្ម អក្សរសិល្ប៍ និងទំនៀមទម្លាប់។ ជាលទ្ធផលនៃគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៣០ និងឆ្នាំ១៩៤០ បានបង្រួមជនជាតិទាំងឡាយដែលវត្តមាននៅលើទឹកដីថៃឱ្យចេះនិយាយភាសាថៃនិងប្រកាន់វប្បធម៌ថៃ។ ពាក្យថា ជនជាតិថៃ គឺសម្ដៅទៅដល់ប្រជាជនទូទៅដែលរស់នៅក្នុងប្រទេសថៃ។ ក្នុងនោះក៏រួមមានទាំងក្រុមផ្សេងៗរបស់ក្រុមជាតិពន្ធុ-ភាសាតៃ ដូចជាជនជាតិយួន និងជនជាតិឥសាន ក៏ដូចជាមានក្រុមមិនមែនជនជាតិតៃដែលធំជាងគេគឺជនជាតិចិន។

ប្រវត្តិសាស្ត្រ

កំណត់ត្រាប្រវត្តិសាស្ត្រដំបូងបំផុតរបស់ជនជាតិសៀមមានអាយុកាលតាំងពីសតវត្សទី៦នៃគ.ស ។នៅសតវត្សទី៧ និងទី៨ ជនជាតិសៀមបានបង្កើតរដ្ឋមួយឈ្មោះថាណាមជីវ ដែលជាមជ្ឈមណ្ឌលស្ថិតក្នុងខេត្តយូណាន ប្រទេសចិនបច្ចុប្បន្ន ។ ពួកគេចុះមកទីតាំងភាគកណ្តាលទន្លេមេណាម(ទន្លេចៅព្រះយា) ចន្លោះរដ្ឋទ្វារវតីនិងហិរបុញ្ជ័យ។ នៅដើមសតវត្សរ៍ទី១២ ពួកសៀមបានរំកិលខ្លួនពីតំបន់យូណានចុះមកទិសខាងត្បូងបន្តិចម្តងៗ ការធ្វើអន្តោប្រវេសន៍នៃជនជាតិសៀមបណ្ដាលមកពីចម្បាំងរវាងពួកម៉ុងកូលនិងចិនភាគខាងជើង ពួកសៀមបានចេញពីប្រទេសដើរមកតាំងទីលំនៅក្នុងអាណាចក្រខ្មែរត្រង់សុខោទ័យ ហើយធ្វើការបះបោរប្រឆាំងនិងខ្មែរ នាសតវត្សទី១៣ ជនជាតិសៀមបានចាប់ផ្តើមលេចចេញជាវប្បធម៌ និង​នយោបាយ​ដាច់​ដោយ​ឡែកពីខ្មែរ។ ពួកគេបានបង្កើតអាណាចក្រសុខោទ័យ ដែលល្បីល្បាញខាងសិល្បៈ និងស្ថាបត្យកម្មពិសេស ក៏ដូចជាការសង្កត់ធ្ងន់លើការអប់រំ និងអក្សរសាស្រ្តផងដែរ។ រាជាណាចក្រសុខោទ័យត្រូវបានស្នងបន្តដោយនគរអយុធ្យា ដែលបានក្លាយជានគរដ៏មានឥទ្ធិពលបំផុតមួយនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ រាជាណាចក្រអយុធ្យាត្រូវបានគេស្គាល់ខាងពាណិជ្ជកម្ម និងពាណិជ្ជកម្ម ហើយវាបានបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយនគរ និងអាណាចក្រជាច្រើនទៀតនៅក្នុងតំបន់។ សតវត្ស​ទី​១៨ អាណាចក្រ​អយុធ្យា​ត្រូវ​បាន​វាយ​លុក​ដោយពួកភូមា។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ប្រជាជនសៀមអាចប្រមូលផ្តុំ និងបង្កើតនគរធនបុរីឡើងវិញ ក្រោមការដឹកនាំរបស់ព្រះបាទតាកស៊ីន។ ព្រះបាទតាកស៊ីនត្រូវបានស្នងរាជ្យបន្តដោយព្រះបាទរាមាទី១ ដែលបង្កើតរាជវង្សចក្រី ដែលនៅតែគ្រប់គ្រងប្រទេសថៃរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ កំឡុងសតវត្សទី១៩ និងដើមសតវត្សទី២០ ប្រទេសថៃបានធ្វើទំនើបកម្ម និងភាវូបនីយកម្មយ៉ាងសំខាន់ក្រោមការដឹកនាំរបស់ស្តេចរាមាទី៥។ សម័យនោះឃើញមានការដាក់បញ្ចូលនូវស្ថាប័នវប្បធម៌ និងនយោបាយលោកខាងលិចជាច្រើន ក៏ដូចជាការបង្កើតរបបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ប្រទេសថៃបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ ហើយត្រូវបានកាន់កាប់ដោយជនជាតិជប៉ុនពីឆ្នាំ១៩៤១ ដល់ឆ្នាំ១៩៤៥។ បន្ទាប់ពីសង្រ្គាម ប្រទេសថៃបានលេចចេញជាតួអង្គសំខាន់នៅក្នុងតំបន់ ហើយបានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការបង្កើតសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍។

ភូមិសាស្ត្រ និងប្រជាសាស្រ្ត

ភូមិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសថៃមានភាពចម្រុះ ដោយតំបន់ភ្នំនៅភាគខាងជើង និងភាគឦសាន វាលទំនាបកណ្តាលដែលជាជម្រកនៃទន្លេសំខាន់ៗរបស់ប្រទេស និងកោះត្រូពិច និងឆ្នេរនៅតាមឆ្នេរសមុទ្រភាគខាងត្បូង។ កំពូលភ្នំខ្ពស់បំផុតរបស់ប្រទេសគឺ ដូយ អ៊ិនថាណន ដែលមានកម្ពស់២៥៦៥ ម៉ែត្រ ។ មានព្រំប្រទល់ជាប់ប្រទេសភូមា នៅខាងជើងនិងខាងលិច ប្រទេសឡាវ នៅភាគឦសាន ប្រទេសកម្ពុជា នៅភាគអាគ្នេយ៍ និងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី នៅភាគខាងត្បូង។ ប្រទេសនេះមានផ្ទៃដីសរុបប្រហែល ៥១៣ ០០០ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ។ ប្រទេស​ថៃ​មាន​ប្រជាជន​ប្រមាណ​៦៩​លាន​នាក់ ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រទេស​នេះ​ជាប់​ចំណាត់ថ្នាក់​ទី​២០​ក្នុង​ពិភពលោក។ ប្រជាជនភាគច្រើនជាជនជាតិភាគតិចថៃ ដែលមានចំនួនប្រជាជនតិចនៃជនជាតិចិន ម៉ាឡេ ខ្មែរ និងក្រុមជនជាតិដទៃទៀត។ ភាសាផ្លូវការគឺភាសាថៃ ហើយប្រជាជនភាគច្រើនកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ។ ប្រទេស​នេះ​មាន​ប្រជាជន​វ័យ​ក្មេង​ដែល​មាន​អាយុ​ជា​មធ្យម ៣៨,៦ ឆ្នាំ។ ប្រទេសថៃ ត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ជាប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ដោយធនាគារពិភពលោក។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ វិសមភាពប្រាក់ចំណូលនៅតែជាបញ្ហាសំខាន់ ដោយមនុស្សជាច្រើននៅតែរស់នៅក្នុងភាពក្រីក្រ ជាពិសេសនៅតំបន់ជនបទ។