bar

 Binêre herwiha: Bar, -bar, û -bar-

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): //
• Kîtekirin: bar

Navdêr 1

Tewandina bar
Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	bar	bar
Îzafe	barê	barên
Çemandî	barî, bêr	baran
Nîşandera çemandî	wî barî	wan baran
Bangkirin	baro	barino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	barek	barin
Îzafe	barekî	barine
Çemandî	barekî	barinan

bar n

1. Tişta/ê ku mirovek yan dewarek yan tirimpêlek hildigire û radiguhêze (nemaze tiştekî giran).

   Bar li keran kirin.

   Barê li pişta hespî gelek giran bû.

   Kamyon hat barkirin.

2. neqil, neqilkirin, raguhastin

   Me mala xwe bar kir.

   Koçer biharê ji deştê bar dikin zozanan.

3. şarj, şehn, dagirtina bateriyan

   Dixwazim telefona xwe bar bikim.

4. (mecazî) berpirsiyarî, mesûliyet, erk, peywir, wacib, wezîfe, vatinî

   Parastin û pêşxistina zimanê kurdî barê ser milê her kurdekî ye.

Ji wêjeya klasîk

• "Ma remeyte îz remeyte" goşîdar
  Destê wî destê Xuda der kar û bar — ()

Bi alfabeyên din

• kurdî-krîlî: бар

Hevmane

• (barê ku mirov hildigirin) piştî (2)
• (barê ku tirimpêl, keştî yan balafiran) kargo

Jê

• bar kirin
• bargir
• bargiran
• bargiranî
• bargîr
• barhilgir
• barhilgirî
• barker
• barkirî
• barsivik
• barsivikî

Bide ber

• ber
• bêr
• bir
• bîr
• bor
• bûr

Qafiye

• ar
• car
• çar
• dar
• gar
• har
• jar
• kar
• lar
• mar
• nar
• par
• sar
• şar
• tar
• war
• xar
• yar
• zar

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî (「birin, hilgirtin, rakirin, raguhastin」).

Hevreha soranî (), kurdiya başûrî , goranî/hewramî , zazakî , belûçî (), farisî (), pehlewî (), tacikî (), sanskrîtî (), hindî (), albanî , ermenî (), almanî , îngilîzî û (「hilgirtin, rakirin」), danmarkî , swêdî , norwecî , yûnaniya kevn (), rusî (), latviyayî (「zarok - ku "barê zikê dayikê" ye」)...

Ji eynî rehî herwiha ev peyvên kurdî:

• birin
• ber (berhem, fêkî, mêwe)

Çavkanî:

• (2003): , Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, .
• (1893): [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
• . . .
• , , , 1966
• Novák, Ľubomír (2013) Problem of Archaism and Innovation in the Eastern Iranian Languages (PhD dissertation)‎[], Prague: Univerzita Karlova v Praze, filozofická fakulta.
• , Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî [""], Moskova, 2001-2010
• The Tower of Babel - An Etymological Database Project [Birca Babilê - Projeyeke Danegeha Etîmolojî] (bi îngilîzî û rusî): http://starling.rinet.ru/

Werger

• Almanî:  →  n,  →  n,  →  n,  →  nt,  →  nt,
• Aromanî:  m,  m,  m,  m,
• Asamî: ()
• Bulgarî:  →  n ()
• Çekî:  →  nt,  nt,  →  n,  m
• Çînî:

  Mandarînî:  /  → ,  →  ()

• Danmarkî:  g,  nt
• Erebî:  →  (ḧiml), ('ibi')

  erebiya misrî:  m ()

• Ermenî:  →  ()
• Farisî:  → 
• Ferî:  m,  m,  n
• Fînî:  → ,  → 
• Fransî:  →  m,  →  n
• Galîsî:  →  m

  Elmanîşî:  m

• Holendî:  →  n
• Îbranî:  →  m (),  →  m ()
• Îngilîzî:  → ,  → ,  → 
• Îrlendî:  n
• Îtalî:  →  n,  → 
• Îzlendî:  →  m,  →  n
• Japonî:  →  ()
• Katalanî:  →  m,  → 
• Koreyî:  →  (),  →  ()
• Latînî:  nt,  m
• Malezî:  → 
• Maorî: ,
• Mecarî:  → 
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî:  n,  m yan m

  Norweciya nînorskî:  m,  m

• Polonî:  →  n,  →  nt
• Portugalî:  → ,  →  n
• Romanyayî:  →  m,  →  m
• Rusî:  →  m (),  →  n ()
• Sanskrîtî:  →  n ()
• Sirboxirwatî:

  krîlî:  nt

  latînî:  →  nt

• Slovakî:  nt
• Spanî:  → 
• Swahîlî:  → 
• Swêdî:  → ,  → 
• Tagalogî:
• Tirkî:  → 
• Yûnanî:

  Yûnaniya kevn:  nt (),  nt ()

Navdêr 2

bar m

1. par, behr, pişk, beş, qism, qismet

   Bila nîv jê bara te be û nîv jî bara min.

Etîmolojî

Binêrin: par (2)

Werger

Navdêr 3

bar m

1. car, keret, defe

   car û baran ― carinan, hinek caran

   dubare ― ducarî, tekrar

Jê

• carûcaran
• dubare

Etîmolojî

Hevreha farisî (), pehlewî bar ji bar ya bi wateya "neqil" (li jortir binêrin). Bo guherîna "neqil > car" bidin ber peyva neqil ku di hinek devokan de bi wateya "car" tê bikaranîn.

Werger

Navdêr 4

Tewandina bar
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	bar	bar
Îzafe	bara	barên
Çemandî	barê	baran
Nîşandera çemandî	wê barê	wan baran
Bangkirin	barê	barino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	barek	barin
Îzafe	bareke	barine
Çemandî	barekê	barinan

bar m

1. Cihê ku alkol anku meşrûb lê tê firotin û vexwarin.
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Hevmane

• badexane
• meyxane
• pûb
• noşînxane
• vexwarinxane

Etîmolojî

Deyn ji îngilîzî li nîveka duyem ya sedsala 20em.

Werger

• Albanî:  →  n,  →  m
• Almanî:  →  m,  →  m,  →  nt,  →  nt,  →  nt
• Azerî:  → , ,
• Belarusî:  n (),  m (),  m (),  n (),  n (),  m ()
• Bengalî:  →  ()
• Bulgarî: (),  →  m (),  →  m (),  →  m ()
• Burmayî:  →  (), ()
• Çekî:  →  n,  →  m,  →  m,  →  n
• Çîçewayî:
• Çînî:

  Kantonî:  →  ()

  Mandarînî:  →  (),  /  → ,  →  (),  →  ()

• Danmarkî:  →  g,  g
• Endonezyayî:  → 
• Erebî:  m (),  →  m ()
• Ermenî:  →  (),  →  (),  →  (),  →  ()
• Esperantoyî:
• Estonî:  → ,  → ,  → 
• Farisî:  →  (),  →  ()
• Ferî:  m,  n,  m,  m,  m
• Fînî:  → ,  → ,  → ,
• Fransî:  →  n,  →  n,  →  m
• Gaelîka skotî:  n
• Gurcî:  →  (), ()
• Hindî:  →  n (),  n (), ()
• Holendî:  →  n,  →  nt,  →  n,  →  m
• Îbranî:  →  m (),  →  m ()
• Îngilîzî:  → ,  → 
• Înterlîngua:
• Îrlendî:  n,  n
• Îtalî:  →  n,  →  m,  →  m
• Îzlendî:  →  n,  →  m,  m,  n,  m
• Japonî: (),  →  (), (),  →  (),  →  ()
• Kirgizî:  →  (), ()
• Koreyî:  →  (),  →  (), ()
• Latînî:  n,  →  m
• Latînî:  n,  n
• Lawsî: (), (), (), (), ()
• Lîtwanî:  →  n,  m
• Makedonî:  n (),  m (),  m (),  n ()
• Malezî:  → 
• Maorî:
• Mecarî:  → ,  → ,  → 
• Mongolî:  →  (), ()
• Nahwatlî:
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî:  →  n,  nt,  m yan m,  →  m yan m,

  Norweciya nînorskî:  n

• Oygurî: ()
• Ozbekî:  → ,  → ,  → 
• Polonî:  →  n,  →  m,  →  m,  →  m
• Portugalî:  →  n,  →  m
• Qazaxî: (), ()
• Romanyayî:  →  nt,  →  m,  →  m,  →  m
• Rusî:  →  n (),  →  m (),  →  n (),  →  n (),  →  m (),  →  n (),  →  m (),  →  m ()
• Sirboxirwatî:

  krîlî:  n,  n,  m,  m

  latînî:  →  n,  →  n,  →  m,  →  m

• Slovakî:  n,  →  m,  →  n
• Slovenî:  n,  m
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn:  m

  Sorbiya jorîn:  m

• Spanî:  →  n,  →  m
• Swêdî:  →  g,  →  g,  →  g
• Tacikî:  →  (), ()
• Tagalogî:
• Tayî:  → ,  →  (),  → ,
• Tirkî:  → ,  → 
• Tirkmenî:  → ,
• Tîbetî: ()
• Urdûyî:  m ()
• Ûkraynî:  →  n (),  m (),  →  n (),  m (),  m (),  m (),  n (),  n (),  n ()
• Viyetnamî:  → ,  → 
• Ximêrî:  →  (),  →  ()
• Yidîşî: (), ()
• Yûnanî:  →  nt (),  →  nt (),  →  nt (),  →  m ()

  Yûnaniya kevn:  nt ()

Navdêr 5

bar n

1. rewş, hal, barûdox, weziyet

   barê neasayî ― rewşa awarte

Etîmolojî

Vê dawiyê ji bi rêya soranî ji farisî (, 「car, derfet, delîve」).

Werger

rewş — binêre rewş

Navdêr 6

bar m

1. yekeya pîvana zext û fişarê
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Etîmolojî

Ji îngilîzî ji yûnaniya kevn ().

Werger

• Îngilîzî:  →  (unit for measuring pressure)

Navdêr 7

bar m

1. barebar, barrîn, dengê barrînê
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Etîmolojî

Onomatopoetîk.

Werger

Zazakî

Navdêr

1. par, behr, pişk, qism, qismet
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Soranî

Navdêr

1. bar, piştî
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
2. rewş, hal, barûdox, bar
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
3. bar, meyxane
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Afarî

Navdêr

1. (zeman) şev
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Albanî

Navdêr

 n

1. (riwek) giya
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Almanî

Bilêvkirin

•  IPA: 
• Deng^ⓘ
• Deng (Berlîn, Almanya)^ⓘ
• Kîtekirin:

Rengdêr

1. (pereyê) pêşîn, neqd
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Dalmatî

Lêker

1. vexwarin
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Galîsî

Navdêr

 n

1. (avahî) qehwexane
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev made ji wergerên qehwexane hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Îngilîzî

Bilêvkirin

• Deng (DYA)^ⓘ
• Deng (QY)^ⓘ
• Deng (Teksas, DYA)^ⓘ
• Deng (Connecticut, DYA)^ⓘ

Navdêr

1. qalib: perçeya tiştekî ya çarqorzî
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
2. bar, meyxane, badexane
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
3. şifşe
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Sahoyî

Navdêr

1. (zeman) şev
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Romanî

Navdêr

1. (erdnîgarî) çiya
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev made ji wergerên çiya hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Îtalî

Bilêvkirin

• Deng (Îtalya)^ⓘ

Navdêr

 n

1. (avahî) qehwexane
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev made ji wergerên qehwexane hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Tirkî

Navdêr

1. bar, meyxane
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
2. cureyekî govendê ye ku bi piranî li aliyê Erzirom û bajarên li derdora wê tê leyistin.
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
3. deleme
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
4. tebeq, kerme

   ― Zimanê wî tebeqî bûbû.

Waxiyî

Navdêr

1. derî, dergeh
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]