ba

From Wiktionary, the free dictionary

Remove ads
 Binêre herwiha: Ba

Kurmancî

Bilêvkirin

Zêdetir agahî Tewandina, Zayenda nêr a binavkirî ...

ba n

  1. Hewayê ku dilive.
    Îro bayekî sar tê.
  2. Hêzek civakî yan aborî yan siyasî.
    Bayê azadiyê.
  3. Kuş, tir, fis, piv.
    Bayek berda, bêhnek bi ser odeyê xist!
  4. Bêwate, hewante.
    berba / berbad

Ji wêjeya klasîk

  • Sed hizar çav min divîna
    Bayekî perde hilîna
    Xet û xal min têr bidîna     — ()

Bi alfabeyên din

Têkilî

Bide ber

  • ba- (2)

Tewang

Jê

Binêre herwiha

Etîmolojî

Hevreha soranî (), kurdiya başûrî (), hewramî , zazakî / , partî wād, farisî (), tacikî (), avestayî vā́ta, vātō (vate-, vato-), belûçî (), sanskrîtî (), latînî , fransî , swêdî , îngilîzî , almanî , toxarî A want, wänt, toxarî B yente, yûnaniya kevn (), bretonî , weylsî , hîtîtî huwanz... hemû ji proto-hindûewropî (“ba”) ji (“ba hatin, ba lê dan”). Bo guherîna B/V/W bide ber: baran, berf. Bo guherîna B/G bide ber: beraz, birçî, binas. Ji eynî rehî: he-wa.

Çavkanî:
  • (1893): [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg r. 35.
  • Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots, Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2an, r. 95
  • , , , 1966, r. 140
  • .

Bi zaravayên din

  • Soranî: ()
  • Xwarîn: ()
  • Zazakî:  n
  • Hewramî:

Werger

  • Abazayî: ()
  • Abxazî: ()
  • Adîgeyî: ()
  • Afarî:
  • Afrîkansî:  → 
  • Aghwanî: ()
  • Akanî:
  • Aklanon:
  • Alabamayî:
  • Albanî:  →  m
  • Alêwîtî:
  • Almanî:  →  n
  • Altayiya başûrî: (), ()
  • Amharî: ()
  • Apalayî:
  • Aragonî:  n
  • Aramiya nû ya asûrî:  n ()
  • Argobbayî: ()
  • Aromanî:
  • Arrernteyiya rojavayî:
  • Asamî: ()
  • Astûrî:  →  n
  • Avarî: ()
  • Aymarayî:
  • Aynuyî: ()
  • Azerî:  → ,  → 
  • Bahnarî:
  • Bajwayiya kendava rojava:
  • Baskî:
  • Başkîrî: ()
  • Bau bidayuh:
  • Baureyî:
  • Belarusî:  →  n ()
  • Belûçî: ()
  • Bengalî:  →  (),  →  (),  →  ()
  • Bikol Central:
    Bîkoliya naverast:
    Bîkoliya naverast:
  • Bisayayiya bruneyî:
  • Bîslamayî:
  • Bretonî:  → 
    Bretoniya kevn:
  • Bruneyî:
  • Bugî:
  • Bukidnon manoboyiya rojavayî:
  • Bulgarî:  →  n ()
  • Burmayî:  →  ()
  • Buryatî: (), ()
  • Buyî:
  • Cingphoyî:
  • Conxayî: ()
  • Çamicuroyî:
  • Çeçenî: ()
  • Çekî:  →  n
  • Çepangî:
  • Çerokî: (), ()
  • Çîçewayî:
  • Çîkasawî:
  • Çînî:
    Kantonî:  / ()
    Dunganî: ()
    Hakkayî:  / ()
    Jinî:  / ()
    Mandarînî:  /  →  ()
    Min dongî:  / ()
    Minnanî:  /  →  ()
    Wuyî:  /
  • Çuvaşî: ()
  • Dakotayî:
  • Dalmatî:  n
  • Danmarkî:  →  g,  g,  g
  • Divehî:  →  ()
  • Dolganî: ()
  • Drungî:
  • Dupaningan agtayî:
  • Emilî:  n
  • Endonezyayî:  → 
  • Erebî:  m ()
    Erebiya misrî:  m ()
    Erebiya misrî:  m (),  m ()
    Erebiya fasî:  n ()
  • Ermenî:  →  ()
    Ermeniya kevn: (), ()
  • Erzayî: ()
  • Esperantoyî:  → 
  • Estonî:  → 
  • Etiyopiya klasîk: ()
  • Evenkî: , ()
  • Evenkî: ()
  • Eweyî:
  • Extremaduranî:  n
  • Farisiya navîn: ( /⁠wād⁠/)
  • Farisî:  →  ()
  • Ferî:  →  n
  • Fîjî:
  • Fînî:  → 
  • Frankoprovansî:  n
  • Fransiya kevn:  n
  • Fransî:  →  n
  • Friyolî:  n
  • Frîsiya bakur:  n
  • Frîsî:  g
  • Gaelîka skotî:  m
  • Gagawzî:
  • Galîsî:  →  n
  • Gotî:  n ()
  • Gujaratî: ()
  • Gurcî: ()
  • Guwaranî:
  • Haîtî:
  • Hawayî:
  • Hawsayî:  → 
  • Higaononî:
  • Hindî:  →  m (),  →  n ()
  • Hîlîgaynonî:
  • Hmongî:
  • Holendî:  →  n
  • Îbanî:
  • Îbranî:  →  n yan m ()
  • Îdoyî:  → 
  • Îlokanoyî:
  • Îngilîziya kevn:
  • Îngilîzî:  → 
  • Îngriyî:
  • Îngûşî: ()
  • Înterlîngua:
  • Înuîtî: ()
  • Îranunî:
  • Îrlendî:  →  m
    Îrlendiya kevn: ,  m
  • Îsthmus zapotekî:
  • Îstriyotî:  n
  • Îtalî:  →  n
  • Îu mienî:
  • Îzlendî:  →  n
  • Japonî:  →  ()
  • Javayiya kevn:
  • Javayî:  → 
  • Kaimbulawayî:
  • Kalalîsûtî:
  • Kalmîkî: ()
  • Kannadayî:  →  ()
  • Kapampanganî:
  • Kapverdî:
  • Karaçay-balkarî: (), ()
  • Karelî:
  • Kaşûbî:  n
  • Katalanî:  →  n
  • Keçwayî:  → ,
  • Ketî: ()
  • Kirgizî:  →  (),  →  ()
  • Kîkongoyî:
  • Kîmaragangî:
  • Kîngalî: ()
  • Kînyarwandayî:
  • Komî-zîriyî: ()
  • Koreyî:  →  ()
  • Kornî:  m,  n
  • Korsîkayî:  n
  • Crimean Tatar:
    Latînî: ,
  • Koryakî: ()
  • Kreyoliya morîtanî:
  • Kreyoliya seyşelî:
  • Kumikî: ()
  • Kvenî:
  • Ladînoyî:  n
  • Lakayî:
  • Latgalî:  n
  • Latînî:  →  n
  • Latviyayî:  →  n
  • Lawsî:  →  ()
  • Lazî:
  • Lezgînî: ()
  • Lîtwanî:  → 
  • Lîvonî:
  • Lombardî:  n
  • Lotudî:
  • Lueyî: ()
  • Lugandayî:
  • Luksembûrgî:
  • Mòçenoyî:  n
  • Maguindanaoyî: ,
  • Makasarî:
  • Malay:
    Malezî: , , , ,
    Rûmî:  → , , ,  → ,
  • Makedonî:  n ()
  • Malayalamî:  →  ()
  • Maltayî:  m
  • Mançûyî:
  • Manksî:  m
  • Mansiya bakurî: ()
  • Maorî:  → ,
  • Mapuçî:
  • Maranaoyî:
  • Maratî: ()
  • Marî:
    Mariya rojhilatî: ()
  • Mayayiya yukatekî:
  • Mecarî:  → 
  • Megrelî: (), ()
  • Melanauyiya navendî:
  • Misrî:
    TAww
    ()
  • Miyakoyî: ()
  • Mînangkabawî:
  • Mîrandî:  n
  • Mohawkî:
  • Mohegan-pequotî:
  • Mokşayî: ()
  • Mongolî:  →  ()
  • Monî: ()
  • Muongî:
  • Nahuatl:
    Nahwatliya navendî: ,
    Klasîk:
    Nahwatliya guerrero:
    Puebla nahuatliya çiyayî:
    Nahwatliya mekayapan:
    Nahwatliya mîçoakanê:
    Nahwatliya bakurê puebla:
    Nahwatliya tetelcingo:
    Nahwatliya tlamacazapa:
  • Nanayî: ()
  • Navajoyî: ,
  • Negidalî:
  • Nepalî:  →  ()
  • Newarî:
  • Ngarrindjerî:
  • Normandî:  n
  • Norwecî:  →  n
  • Ohloniya bakur:
  • Ojibweyî:
  • Okînawanî: ()
  • Oksîtanî:  →  n
  • Oriyayî:  →  ()
  • Oroçî: ,
  • Orokî: (), ()
  • Oromoyî:
  • Osetî: (), ()
  • Osmanî: ()
  • Oygurî:  →  ()
  • Ozbekî:  → ,  → 
  • Pangasînanî:
  • Papyamentoyî:
  • Partî: ( /⁠wāδ⁠/)
  • Paumarî:
  • Pelayî: ,
  • Peştûyî:  →  n ()
  • Piedmontîsî:  n
  • Pîkardî:  n
  • Pîpîlî:
  • Pîttcantcatcarayî:
  • Plodîşî:  n
  • Polabî:  n
  • Polonî:  →  n
  • Portugalî:  →  n
  • Puncabî: ()
  • Qazaxî:  →  ()
  • Romagnolî:  n
  • Romancî:  n
  • Romanî:  m
  • Romanyayî:  →  nt
  • Rungusî:
  • Rusî:  →  n ()
  • S'gaw karenî: ()
  • Saanîçî:
  • Sahoyî:
  • Samiya bakurî:
  • Samiya başûr:
  • Samiya kildînî: ()
  • Samoayî:  → 
  • Sanskrîtî:  →  (),  →  (),  →  (),  →  () →  ()
  • Sardînî:  n,  n
  • Sebopî: ,
  • Sebwanoyî:
  • Sicîlî:  →  n
  • Sindhî:  m (), ()
  • Sirananî:
  • Sirboxirwatî:
    Kirîlî:  n,  n
    Latînî:  →  n,  →  n
  • Slaviya kevn:
    Kirîlî:  n ()
    Glagolîtîk:  n ()
  • Slovakî:  n
  • Slovenî:  →  n
  • Slovînsî:  n
  • Somalî:
  • Sorbî:
    Sorbiya jêrîn:  n
    Sorbiya jorîn:  n
  • Sotoyiya başûr:
  • Spanî:  →  n
  • Sundanî: ,
  • Sûmerî:
  • Svanî: ()
  • Swahîlî:  → 
  • Swêdî:  →  g,  → 
  • Şanî: ()
  • Şîngazîcayî:  sinif c11
  • Şonayî:  sinif c9
  • Şorî: ()
  • Tàyî:
  • Tabasaranî: ()
  • Tacikî:  →  ()
  • Tagal murutî:
  • Tagalogî:  → 
  • Tahîtî:
  • Tamîlî:  →  ()
  • Taosî:
  • Tarantinoyî:  n
  • Taşelhitî:  n (),  n ()
  • Tausugî:
  • Tayiya bakurî:
  • Tayî:  →  ()
  • Tayî nüa: ()
  • Telûgûyî:  →  (),  →  ()
  • Temazîxtiya atlasa navendî:  n ()
  • Ternateyî:
  • Teterî:  →  ()
  • Tetûmî:
  • Timugon murutî:
  • Tirkî:  → ,  → ,  → ,  → 
  • Tirkmenî:
  • Tîbetî: ()
  • Tokpisinî:
  • Tongî:
  • Toxarî A:
  • Toxarî B:
  • Tumbukayî:
  • Tuvanî: (), ()
  • Udiheyî:
  • Udî: ()
  • Udmurtî: ()
  • Ugarîtî: ()
  • Ulçî:
  • Urdûyî:  m (), ()
  • Ûkraynî:  →  n ()
  • Venîsî:  n,  →  n,  →  n
  • Vepsî:
  • Viyetnamî:  → 
  • Volapûkî:  → 
  • Voroyî:
  • Votî:
  • Walonî:  →  n,  →  m
  • Warayî:
  • Weylsî:  →  m,  →  n
  • Wolofî: ,
  • Xakasî: ()
  • Ximêrî:  →  ()
  • Xosayî:
  • Yagarayî:
  • Yagnobî: ()
  • Yakutî: ()
  • Yamanayî:
  • Yidîşî:  n ()
  • Yiyiya siçuwayî: ()
  • Yorubayî: ,
  • Yurokî:
  • Yûnanî:  →  n ()
    Kevn:  n ()
  • Zêlandî:  n
  • Zhuangî:
  • Zuluyî:  →  sinif c3
  • ǃXóõ:

ba cins hewce ye (c=m: mê, c=n: nêr, c=mn: mê û nêr, c=nt: nêtar)

  1. bang, gazî, hawar, deng: ba kirin
    bang kirin, gazî kirin

Etîmolojî

Qusandin ji bang: bang > ban > ba

Werger

Daçek 1

ba

  1. cem, nik
    ba: Ez çûm ba wê.
    ji ba: Ez ji ba wê hatim.
    li ba: Ez li ba wê me.
    • Xwedîyê qonaxa min her çendîn di vê yekê de dudil bû, lê biryar da ku alîkarîya min bike û min bibe li ba wî. — ()

Hevmane

Hevmane

Were ba min.

  • Were tela min
  • Were gel min
  • Were cem min
  • Were rex min
  • Were nik min
  • Were def min
  • Were rav min
  • Were kêleka min
  • Were tenişta min
  • Were hêla min
  • Were hinda min
  • Were rû min

Etîmolojî

Kurtkirina bal.

Werger

Daçek 2

ba

  1. (Tenê di klasîkan de) bi

Etîmolojî

Ji farisî (), hevreha kurmancî bi, soranî , pehlewî ped.

Werger

Hoker

ba

  1. Bila, dibe ku, destûr heye ku.
    Ba ew jî were.
  2. Bila, divê ku, gerek e ku, lazim e ku.
    Ba hespê xwe li wir nesekinîne!

Etîmolojî

Kurtkirina bila ji erebî [Peyv?].

Werger

Formeke lêkerê

ba

  1. bûya, baya
    • Eger hikûmet di aştiyê de jidil ba, wê çaxê qereqol çênedikir. Em van qereqolan qebûl nakin û heta çêkirina wan neyê sekinandin em dest ji çalakiyên xwe bernadin. — ()

Etîmolojî

Kurtkirina bûya.

Anagram

Remove ads

Soranî

Lêker

  1. ba (hewa)
  2. bila, ba

Çîçewayî

Lêker

  1. dizîn, dizî kirin

Romagnolî

 n

  1. (malbat) bav, bab

Viyetnamî

Bilêvkirin

  1. (malbat) bav, bab

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads